U Crnoj Gori ne postoje precizni podaci o učestalosti depresivnih poremećaja kod građana, a državu ne mimoilazi trend rasta poremećaja raspoloženja, u koje spada i depresija, upozorila je psihijatrica Jelena Đurović.
„To ukazuje na potrebu epidemioloških istraživanja mentalnog zdravlja populacije, sa ciljem procjene prevalencije depresivnih poremećaja, težine kliničke slike, nesposobnosti zbog bolesti, kao i korišćenja zdrastvene službe, ljekova i psihoterapije i naravno uspješnost liječenja pacijenata“, kazala je Đurović agenciji MINA.
Prema njenim riječima, trebalo bi promovisati sveobuhvatni, multidimenzionalni pristup liječenju mentalnih poremećaja.
„Mentalno zdravlje predstavlja nacionalni kapital i kao takvo mora biti unaprijeđeno zajedničkim naporima cjelokupne zajednice, uključujući i pacijente, osnivanjem udruženja, na primjer, klubova liječenih alkoholičara, zavisnika ili nekih drugih hroničnih mentalnih poremećaja“, kazala je Đurović.
Afektivni poremećaji zauzimaju 11,75 odsto u ukupnom broju hospitalizacija
Prema podacima Instituta za javno zdravlje dostavljenim agenciji MINA, u vanbolničkoj zdravstvenoj zaštiti u Crnoj Gori u 2013. godini, od ukupnog broja posjeta iz grupe Duševni poremećaji i poremećaji ponašanja, 23,11 odsto bilo je zbog oboljenja poremećaja raspoloženja – afektivni poremećaji, kojima pripada i depresija.
„U bolničkoj zdravstvenoj zaštiti u Crnoj Gori u 2013. godini, bolnički otpusti sa dijagnozom poremećaja raspoloženja – afektivni poremećaji učestvovali su sa 11,75 odsto u ukupnom broju hospitalizacija zbog duševnih poremećaja i poremećaja ponašanja, odnosno dijagnoza depresije kao razlog bolničkog liječenja registrovana je kod 98, a povratni depresijski poremećaj kod 179 bolničkih otpusta pacijenata“, naveli su iz Instituta.
Kako je saopšteno, najveći broj bolničkih otpusta pacijenata zbog dijagnoze depresije evidentiran je u Kliničkom Centru (63), dok je zbog povratnog depresijskog poremećaja registrovan isti broj hospitalizacija.
„U Specijalnoj bolnici za psihijatrijska oboljenja Dobrota, od dijagnoza koje se odnose na poremećaje raspoloženja, najviše je evidentirano bolničkih liječenja zbog povratnog depresijskog poremećaja, što je očekivano s obzirom na specijalnost ove ustanove za liječenje hroničnih duševnih poremećaja i poremećaja ponašanja“, saopšteno je iz Instituta.
U te podatke, kako je pojašnjeno, nijesu uključeni podaci privatnih zdravstvenih ustanova, jer se oni zbog još uvijek nedovoljno precizne evidencije zvanično ne objavljuju.
„Za utvrđivanje broja oboljelih od bolesti iz grupe Duševni poremećaji i poremećaji ponašanja na godišnjem nivou neophodno je vođenje podataka putem registara bolesti, koji omogućavaju preciznu evidenciju novooboljelih. Do njihovog uspostavljanja nije moguće dati precizniju evidenciju o broju oboljelih“, rekli su iz Instituta.
Liječenje mora biti prilagođeno svakom pacijentu
Đurović je objasnila da je liječenje poremećaja raspoloženja jedna od najdelikatnijih djelatnosti u okviru psihijatrije.
Liječenje, kako je rekla, mora da bude prilagođeno svakom posebnom pacijentu, da bude integrativno i uključuje sve metode i procedure koje su u praksi pokazale efikasnost, traje dovoljno dugo da bi moglo da povrati funkcionalnu sposobnost oboljelog i osujeti pogoršanje bolesti i eventualno spriječi njen povratak.
„Za te ciljeve koriste se razni oblici psihoterapije, individualne ili grupne, ljekovi i drugi biološki oblici liječenja, kao i mnogi oblici rehabilitacije, u uslovima bolničkog, poludnevnog, intenzivnog ambulantnog i uobičajenog ambulantnog liječenja. smatram da treba mnogo da se ulaže u mentalno zdravlje u Crnoj Gori“, kazala je Đurović.
Ona je objasnila da su poremećaji raspoloženja grupa psihičkih poremećaja kod kojih je osnovna smetnja promjena raspoloženja, obično ka patološkoj tuzi, odnosno depresiji, sa ili bez pridružene anksioznosti, ili ka patološkom ushićenju, odnosno hipomaniji i maniji.
„Većina ovih poremećaja pokazuje tendenciju periodičnog i cikličnog vraćanja i početak pojedinačnih epizoda bolesti često je u vezi sa stresnim događajima ili situacijama. Pored patološkog neraspoloženja kao dominantnog poremećaja, postoje i drugi psihički i somatski simptomi i znaci, koji se grupišu u vidu raznih sindroma koji traju sedmicama i mjesecima i predstavljaju odstupanje od uobičajenog funkcionisanja osobe“, navela j Đurović.
Intenzitet žalosti i njeno trajanje nijesu u srazmjeri sa pretrpljenim gubitkom
Ona je istakla da povremena, jače ili slabije izražena neraspoloženja, postoje kod svih ljudi.
„Ona su obično kratkotrajna i prolazna. Normalna tuga ili žalost je po intenzitetu i dužini trajanja u srazmjeri sa objektivnim i razumljivim činiocima koji su ta osećanja izazvali. Odnosno to je normalna i razumljiva ekspresija tužnog osjećanja koje je izazvano nekim za osobu značajnim gubitkom“, rekla je Đurović.
Ali, dodala je, kada intenzitet žalosti i njeno trajanje nijesu u srazmjeri sa pretrpljenim gubitkom, odnosno kada reakcija prevazilazi njegov značaj, odnosno ono što bi normalno moglo da se očekuje, onda se to stanje žalosti postepeno utapa u patološku žalost ili depresiju.
Prema riječima Đurović, nastanak i razvoj poremećaja raspoloženja tumači se psihološkim i biološkim teorijama, kao i integrativnim pristupom koji sažima znanja i iskustva iz ovih dvije grupe teorija.
„Kao i brojni drugi psihički poremećaji, i depresije se razvijaju usled složene interakcije unutrašnjih (nasledni i drugi organski činioci ) i spoljašnjih (psihološki i socijalni ) činioca. Smatram da je integracija svih znanja u psihijatriji ono što je neophodno za uspešno dijagnostikovanje i liječenje“, poručila je ona.
Đurović je saopštila da, prema procjenama Svjetske zdravstvne organizacije, više od 120 miliona ljudi u svijetu u svakom trenutku boluje od depresije, i to skoro dvostruko više žena nego muškaraca.
„Depresivni poremećaji predstavljaju veliko opterećenje za društvo, često veće od opterećenja koje sa sobom nose mnoge hronične somatske bolesti. Njihov značaj se ne ogleda samo u njihovoj ušestalosti, već i u dugom toku, povratnom karakteru, povezanosti sa drugim bolestima, troškovima koji ih prate, i posledicama po porodicu i društvo“, kazala je ona.
Rašće opterećenje depresijom
Prema njenim riječima, depresija je, prema rezultatima studije globalnog opterećenja bolestima u 2000. godini, bila na četvrtom mjestu u svijetu, dok je bila na drugom mjestu kod osoba uzrasta od 15-44 godine.
„Procjenjuje se da će opterećenje društva ovom bolešću rasti i da će se 2020. godine depresija naći na drugom mjestu vodećih uzroka bremena bolesti u svijetu. U prošlosti je depresija smatrana bolešću sredovječnih i starijih ljudi, dok danas, uzrast u kome ova bolest započinje pomera se sve više `ulijevo`“, kazala je Đurović.
Ona je kazala da se objašnjenje porasta depresije zasniva na konstataciji da su uslovi življenja za većinu stanovništva planete veoma složeni i da su ljudi izloženi velikim naporima u prilagođavanju, što u nepovoljnim okolnostima dovodi do ispoljavanja straha i depresije.
„Usamljenost današnjeg čovjeka, nesigurnost za svoju egzistenciju, uz zahtjeve da sve više potiskuje svoja emocionalna doživljavanja, stvara podlogu za ovu vrstu reakcije. Moguće je da promjene kulturnih obrazaca, kao što su raspad tradicionalne porodice i povećanje socijalne pokretljivosti, mogu da budu odgovorni za ovu promjenu“, navela je Đurović.
Smatra se, kako je rekla, i da mladi imaju veća očekivanja, ali manje mogućnosti.
„Međutim ima i mišljenja da je povećanje oboljelih od depresije povezano i sa većom pažnjom koja se poklanja poremećajima raspoloženja, boljim dijagnostikovanjem, s jedne strane, i efikasnim liječenjem s druge strane, pa se sve veći broj depresivnih bolesnika otkriva, a mnogi koji se ne bi obratili psihijatrima, psiholozima, psihoterapeutima za pomoć, sada se obraćaju“, kazala je Đurović.
Bonus video:
