Projekat obnove i revitalizacije pruge koja bi ponovo željeznicom povezala Bosnu i Hercegovinu, Hrvatsku i Crnu Goru, ima punu podršku prvih ljudi Dubrovnika i Trebinja, Ravnog i Čapljine, mjesta i područja kroz koje je nekada prolazila.
Pruga Gabela (Čapljina) - Trebinje - Dubrovnik – Zelenika svečano je otvorena 15. i 16. jula 1901. godine, a otvaranju su prisustvovali najviši uglednici, političari i državni činovnici iz Beča i Budimpešte i zemaljske uprave provincije Bosne i Hercegovine. Popularni Ćiro iz Dubrovnika posljednji put krenuo je 30. maja 1976. godine, čime je Dubrovnik opet postao lučki grad bez željezničke veze sa zaleđem.
Novinari agencije Anadolija obišli su djelove trase bivše pruge koja je još u veoma dobrom stanju. Ključno mjesto bivše pruge nalazi se u naselju Uskoplje, u blizini Ivanice, gdje još postoje ostaci stare željezničke stanice koja svjedoči da je nekada BiH bila povezana sa susjednim državama, Hrvatskom i Crnom Gorom.
Uskoplje je bilo čvorište gdje se pruga desno odvajala za pravac Dubrovnika, a lijevo za Herceg Novi i Zeleniku kao krajnju tačku odredišta.
U neposrednoj blizini nalazi se i tunel na Ivanici koji je specifičan po mnogo čemu. U njega se ulazi u jednu, a izlazi u drugu državu - iz Bosne i Hercegovine u Hrvatsku, odnosno obratno.
Gradonačelnici Dubrovnika, Andro Vlahušić i Trebinja, Slavko Vučurević, kao i načelnici opština Ravno, Andrija Šimunović i Čapljine, Smiljan Vidić istakli su za Anadoliju značaj i važnost izgradnje željezničke pruge uskog kolosijeka čija je osnovna dionica Gabela - Hum - Uskoplje - Zelenika bila duga 155,5 kilometara (poslije Čapljina - Zelenika).
Postojali su odvojci Uskoplje - Gruž (Dubrovnik) u dužini od 16,5 kilometara, zatim Hum - Trebinje u dužini od 16,6 kilometara.
"Prema informacijama koje imam, a razgovarao sam dugo i sa ljudima i iz BiH, koji su vodili taj projekat i sa predstavnicima evropskih fondova, on primarno ima svoj cilj i želju da se u turističkom pogledu revitalizuje taj prostor, da se veže uz grad Dubrovnik", kazao je Vlahušić.
On je dodao da su posebno zainteresovani za ruralni dio, istoriju koju bi mogla ta uskotračna pruga da razvije i da će se tu tražiti finansijski model.
"Grad Dubrovnik smatra da je to dobar projekat i da radi jednu decentralizaciju grada i uspostavlja jednu prirodnu regionalnu destinaciju nezavisno od država i ljudi koji žive u okolini", zaključio je Vlahušić.
Gradonačelnik Trebinja Slavko Vučurević kazao je da ima čak i idejni projekat da ta pruga od Herceg Novog i Dubrovnika preko Trebinja i Ravnog prema Čapljini, a koja je nekada išla i prema Bileći i Nikšiću, postoji.
"Sigurno da bi to bila velika turistička atrakcija i dobit da se taj projekat realizuje. Što se tiče Trebinja apsolutno bismo pozdravili realizaciju jednog takvog projekta, jer smatramo da bi to doprinijelo i zbližavanju gradova koji su blizu sa jedne, a sa druge strane to turističko povezivanje i turistička atrakcija donijela bi dobit svim gradovima i opštinama u okruženju, kao i onima kroz koje bi ta pruga prolazila", ocjena je prvog čovjeka Trebinja.
On smatra da bi bilo najidealnije da se taj projekat aplicira putem projekata prekogranične saradnje kod Evropske komisije.
"Često budem u Dubrovniku. Bio sam prije nekoliko dana. Bila su tri kruzera i na svakom po pet hiljada ljudi. Kada 15 hiljada osoba izađe na pločnik Luke Gruž ne može da bude apsorbirano ni u Dubrovnik, Stari grad, ni u zidine", naveo je Vučurević.
Da, kako je dodao, postoji voz koji bi pokupio hiljadu, dvije, tri ljudi i odvezao do Trebinja koje je na 30 kilometara ili napravi turu, to bi bilo rasterećenje i za Dubrovnik i dobit za turistu da vidi nešto drugo, kao i za opštine i njihovu privredu.
Na području Opštine Ravno nalaze se čak dvije željezničke stanice na bivšoj trasi uskotračne pruge u samom mjestu i naselju Zavala, udaljenom oko šest kilometara u Popovom polju.
Načelnik Opštine Ravno, Andrija Šimunović, navodi da je ukidanje uskotračne pruge 1976. imalo veliki negativan odjek za čitav prostor i ljude koji su tu živjeli.
"Sada smo u poziciji da se ta trasa bivše željezničke pruge može realizovati i valorizovati u turističke svrhe. Imamo veliki prostor koji se njom povezuje od Neretve do Jadranske obale. Inicijativa koja je krenula prije nekoliko godina od opština kuda se pruga pruža nažalost nije ona dinamika koja se zamislila", kazao je Šimunović.
Opština Ravno, navodi njen prvi čovjek, uspjela je da napravi projekat rekonstrukcije stare željezničke pruge od Ravnog do Zavale, mjesta gdje je smještena i pećina Vjetrenica, jedan od največih turističkih potencijala u opšini i na širem prostoru, u dužini od 5,5 kilometara.
Stavljanje u funkciju na tom potezu Ćira, turističkog voza, je vrijednost investicije od oko 2,8 miliona eura.
"Kada bi se kvalitetno pripremila studija i projekat zajednički bi se moglo aplicirati prema fondovima EU, odnosno ostalih međunarodnih donatora. Imamo ponudu koja bi bila privlačna za sve goste na širem području od Dubrovnika, juga Hercegovine, odnosno BiH, Crne Gore, čitavog ovog dijela sve tri države", navodi Šimunović.
Komplet trasa bivše željezničke pruge provedena je kroz zemljišne knjige od kojih se dio vodi u Željeznicama FBiH, a dio na državnoj svojini. Postoji mogućnost da se projekat, što se tiče imovinsko - pravnih odnosa, realizuje bez ikakvih problema. Ono što predstavlja najveći problem jeste da je dio te trase stavljen u funkciju saobraćajnice koja povezuje naseljena i mjesta koja su bila odsječena poslije ukidanja pruge.
"Treba naći alternativu za njihovo povezivanje, a paralelno raditi na revitalizaciji pruge. Tuneli su očuvani, ali zapušteni. Trebalo bi ih očistiti. Treba provjeriti mostiće koji su ranije bili u funkciji, koji su u ratu oštećeni. Mislim da su to sve manji građevinski zahvati na ukupan projekt koji bi bio finansiran od potencijalnih investitora", rekao je Šimunović.
On smatra da je pruga je izazov za opštine u BiH i Hrvatskoj da se taj prostor revitalizuje na pravi način - turistički kroz Ćiro, biciklističke staze, različite sadržaje koji će dati jednu novu ponudu koja bi značila svima.
Upravo je u Zavali ranija stanica na željezničkoj pruzi, stara 110 godina, prošle godine obnovljena i stavljena u funkciju ugostiteljskog sadržaja.
Paralelno sa njom postavljena je ograda na kojoj se nalaze šine sa željezničke pruge.
Načelnik opštine Čapljina Smiljan Vidić navodi da ideja oko revitalizacije uskotračne pruge od Čapljine do Dubrovnika traje nekoliko godina..
On ističe da je pruga za cijeli kraj bila žila kucavica - cijeli život se odvijao oko nje. Kada je ukinuta polako je, naglašava Vidić, prestajao život na svim tim područjima.
Pojedine procjene pokazuju da bi potpuna revitalizacija pruge Gabela - Trebinje - Dubrovnik - Herceg Novi koštala 50 miliona eura.
Bonus video:
