Agencija za civilno vazduhoplovstvo Crne Gore (ACV) već skoro dvije godine javno ne objavljuje dokument pod nazivom „Godišnji izvještaj o događajima od značaja za sigurnost vazduhoplova“, što je do 2012. bila redovna praksa.
Na sajtu ACV posljednji ovakav izvještaj objavljen je za 2011. godinu, ali je naknadno i on uklonjen, dok izvještaji za 2012. i 2013. godinu nikada nisu obnarodovani.
ACV je odbila i zahtjev za slobodan pristup informacijama koji su joj uputile „Vijesti“, tražeći uvid u „Godišnje izvještaje o događajima od značaja za sigurnost vazduhoplova“ za 2012. i 2013. godinu. ACV je obrazložila da je pristup tim dokumentima „ograničen“ shodno članu 14 Zakona o slobodnom pristupu informacijama.
“Pristup traženim informacijama, u konkretnom slučaju, ograničen je u skladu sa propisima kojima se obezbjeđuje i zahtijeva zaštita podataka o ličnosti, a u vezi sa odredbama kojima je uređena oblast razmjene i dostupnosti podataka o događajima od značaja za sigurnost vazdušnog saobraćaja“, navodi se u obrazloženju ACV koja se poziva na svoj „Pravilnik o načinu obavještavanja, ispitivanja, analiziranja i postupanja sa podacima o ugrožavanju sigurnosti, nesrećama i ozbiljnim nesrećama vazduhoplova“, a koji je usklađen sa relevantnim uredbama Evropske komisije iz 2007. godine.
Po tumačenju ACV, koju vodi Dragan Đurović (DPS), podacima o događajima od značaja za sigurnost vazduhoplova može pristupiti samo „konakt lice za obavještavanje“ i službenik ACV koji radi godišnji AST izvještaj za potrebe Evropske agencije za sigurnost vazdušne plovidbe.
Podaci se mogu dostaviti i „zainteresovanim stranama“, a to je po tumačenju ACV samo onaj subjekt „koji, na osnovu pristupa podataka od značaja za sigurnost, može da učestvuje u unapređenju sigurnosti civilnog vazduhoplovstva“.
Iz ovakvog birokratskog rječnika proizilazi da najšira javnost - konzument usluga sistema civilnog vazduhoplostva, nema pravo da zna kakvo je stanje u toj oblasti i da na osnovu nepristrasno opisanih slučajeva rizičnih situacija na aerodromima, u vezi sa avionima i vazdušnim prostorom, sama donese neke zaključke.
Inače, ovi izvještaji sadržali su pobrojane sve slučajeve stvarnog ili potencijalnog ugrožavanja sigurnosti letjenja u vazdušnom prostoru Crne Gore, na njenim aerodromima, ali i u vazduhoplovima crnogorskih operatera, bez obzira na mjesto na kojima su se ti vazduhoplovi zatekli. To, kao ni uzroke tih događaja, što je takođe bio dio izvještaja, crnogorska javnost više neće moći da zna, iako su iz posljednjeg publikovanog izvještaja 2011. godine, bila izuzeta imena aktera, nazivi kompanija, čak i registarske oznake vazduhoplova - aktera vanrednih događaja.
Te je godine bilo ukupno 40 „događaja od interesa“ od kojih se njih 23 moglo prepoznati i dovesti u vezu sa nacionalnim avioprevoznikom „Montenegro erlajnzom“, sa ili bez direktne krivice tog avioprevoznika.
“Zbog malog broja vazduhoplovnih subjekata u Crnoj Gori, čak i na osnovu neidentifikovanih podataka iz izvještaja, moglo se zaključiti koji subjekti su učestvovali u događajima kojima je bila ugrožena sigurnost, što je u suprotnosti sa zahtjevima evropske regulative i što je konstatovano kao ozbiljan nedostatak tokom kontrolne posjete međunarodnih eksperata za oblast civilnog vazdušnog saobraćaja, jer je glavna intencija da se zaštite podaci o licima koja su učestvovala u događaju”, odgovoreno je “Vijestima” iz ACV.
U Izvještaju iz 2011, koji je naknadno uklonjen sa sajta ACV, moglo se vidjeti da su avioni MA te godine imali šest sudara sa pticama, bio je jedan udar groma u avion, te udarac u avion na zemlji aerodromskih vozila za njegovo opsluživanje
U Izvještaju iz 2011, koji je naknadno uklonjen sa sajta ACV, moglo se vidjeti da su avioni MA te godine imali šest sudara sa pticama, bio je jedan udar groma u avion, te udarac u avion na zemlji aerodromskih vozila za njegovo opsluživanje. Te je godine bilo i pet slučajeva tehničkih kvarova na “Erlajnzovim” avionima, od čega je većina bila na hidrauličnim sistemima, a prijavljena su i dva tzv. near missa, odnosno potencijalna sudara u vazduhu aviona MA - sa balonom iznad Nikšića, odnosno drugim avionom iznad Pariza.
Zabilježen je i slučaj kada je JAT-ov ATR-72 slijećući na pistu tivatskog aerodroma, zatekao da se na nju sa aerodromske stajanke, uključuje jedan manji avion tipa “pilatus”, ali su se oba aviona na vrijeme zaustavila da izbjegnu sudar. Iz te godine zapamćen je i slučaj slijetanja na podgorički aerodromejednog od protivpožarnih hidro- aviona “air tractor AT-802 fire boss” MUP-a Crne Gore, kada je pilot te letjelice zaboravio da prethodno spusti stajni trap, odnosno izbaci točkove, pa je avion lakše oštetio svoje plovke pomoću kojih se inače, spušta na vodene površine.
Evropljani tražili da ne objavljujemo izvještaje
„Osnovni i glavni zahtjev EU regulative je da se zaštiti tajnost svih podataka koji su u vezi sa događajima od značaja za sigurnost vazdušnog saobraćaja, odnosno da se na taj način zaštiti identitet lica koja su učestvovala u događaju, kao i svi drugi podaci koji mogu doprinijeti otkrivanju učesnika događaja od značaja za sigurnost, kako bi se motivisali da uvijek prijave eventualne opasnosti koje bi mogle uticati na sigurnost vazdušnog saobraćaja“, tvrde u ACV, napominjući da su im i činovnici Evropske komisije, analizirajući raniji rad ACV, naložili da sa sajta uklone „Godišnje izvještaje o događajima od značaja za sigurnost vazduhoplova za 2011“ i da na taj način ne publikuju naredne izvještaje.
Za razliku od oficijelne tajnovitosti, u istoj toj Evropi i svijetu postoji veliki broj internet sajtova koji objavljuju podatke o vanrednim događajima u civilnom vazduhoplostvu. Tako, na primjer, na www.avherald.com, možete saznati i o vanrednim događajima povezanim sa crnogorskom aviokompanijom ili pak sa vazduhoplovima koji su letjeli iz Crne Gore ili ka Crnoj Gori, a što nećete dobiti oficijelno od naše ACV.
Tu je, na primjer, opisan slučaj udara groma u avion tipa „dash 8-400“ (registracije 9A-CQF) „Croatie Airlinesa“ na liniji Zagreb-Podgorica 28. novembra 2012, zbog kojeg je avion prinudno sletio u Dubrovnik, ili o otkazu grijanja vjetrobrana kokpita na „Montenegro erlajnzovom“ avionu „foker F-100“ (registarske oznake 4O-AOT), na letu Podgorica –Beč 7. decembra 2013, a koji je posadu primorao da prekine let na oko 145 milja sjeverno od Podgorice i vrati se na polazni aerodrom.
Paraglajderi padaju, avioni se kvare...
„Vanredne događaje“ u civilnom vazduhoplovstvu Crne Gore javnost može da prati i preko novinskih izvještaja. Aprila 2012. spasavan je ruski paraglajderista koji se zakažio za žice dalekovoda blizu Brajića, juna iste godine po Donjem Grblju spasioci su po lažnoj dojavi, tražili paraglajderistu koji se navodno srušio u šumu.
Prošle godine 14. jula MA-ov avion „foker F-100“ na letu Podgorica-Beograd, vratio na polazni aerodrom zbog „manjeg hidrauličnog kvara“ zbog kojeg nije mogao uvući stajni trap nakon polijetanja, 7. decembra bio je kvar na dva aviona nacionalne aviokompanije, 24. februara ove godine u avion MA na aerodromu „Nikola Tesla“ u Beogradu udarila je cisterna za gorivo i lakše ga oštetila. Istog dana u kvaru je na podgoričkom aerodromu ostao avion italijanske kompnaije „Alitalia“ koji nije po planu poletio za Rim. Zbog lažne dojave o postavljenoj bombi aerodrom Podgorica je 4.marta bio više sati zatvoren za saobraćaj.
Bonus video:
