Nije moglo elitnije - crnogorski i hrvatski predsjednici Filip Vujanović i Ivo Josipović kročili su 4. septembra na luksuznu 35-metarsku mega-jahtu "Spirit".
Predsjednici su plovili od Donje Lastve do Perasta, dok im se iznad glava vijorila zastava Kajmanskih Ostrva. Iznajmljivanje velike jahte iz Porto Montenegra finansirali su ta kompanija i Opština Tivat, ali nije poznato kome je uplaćen novac.
Nije poznato ni da li se katamaran-jahta mogla iznajmiti po zakonu, jer ministarstvo saobraćaja i pomorstva ćuti. Nakon tri nedjelje čekanja (21 dan), ministarstvo nije dostavilo "Vijestima nedjeljom" spisak domaćih i stranih jahti registrovanih za čarter u Crnoj Gori.
Prema članu 35 Zakona o jahtama, čarter preduzetnik se prvo treba registrovati u Crnoj Gori.
Jahte manjih dimenzija na iznajmljivanje u Crnoj Gori nude se i preko mnogih ovdašnjih, hrvatskih ili firmi iz Srbije, a nerijetko preduzetnici iz inostranstva osnivaju firme
Taj novac bi trebalo da bude prihod državnog budžeta, ali o kolikim se sumama radi država ne zna ili neće da kaže. Iznajmljivanjem malih fišermana, ali i velikih super jahti dužine fudbalskog terena, bavi se raznolika družina.
U posao čartera jahti ušli su Crnogorci i stranci koji rade u stilu braće Troter iz “Mućki”, desetine agencija, ali i poznati strani lanci za čarter.
"Mi jesmo registrovani u Crnoj Gori za iznajmljivanje jahti, ali ne plaćamo tu nadoknadu za naše brodove. Teško da iko od onih koji čarteruju brodove pod stranom zastavom to radi“, kaže za „Vijesti nedjeljom“ sagovornik iz crnogorskog predstavništva jedne od poznatijih stranih franšiza.
Iz Ministarstva saobraćaja kazali su da državna kasa od naknade za iznajmljivanje starnih jahti u 2012. godini nije prihodovala ništa, dok je u ovoj godini prihod po tom osnovu - simboličnih 2.230 eura.
Dio raskoša koji nudi “North Star Yachts”
Da mnogo većeg novca u ovoj oblasti ima, ali i o kakvom se biznisu radi, potvrđuje primjer kompanije „North Star Yachts“ koja posluje u Španiji, Crnoj Gori i Hrvatskoj.
Prema njihovom katalogu, u Crnoj Gori je bazirano ukupno 7 većih jedrilica i motornih jahti pod stranim zastavama koje iznajmljuju. Ukoliko bi se za te brodove platila samo obavezna jednogodišnja nadoknada, država bi prihodovala 50.000 eura.
Kako PDV za čarter jahti nije snižen na 7 odsto već iznosi punih 19 odsto, prihodi Crne Gore po tom osnovu bili bi još impozantniji.
Sedmični čarter „North Starovih“ brodova u špicu sezone je koštao od 17.500 do 120.000 eura, koliko je trebalo platiti iznajmljivanje 46-metarske luksuzne motorne jahte „Mona Liza“, koja je smještena u tivatskom Porto Montenegru. Samo od PDV-a za jedan sedmični najam „Mona Lize“ crnogorska državna kasa je trebalo da naplati 22.800 eura.
Da li je to i učinjeno, „Vijesti nedjejom“ nisu mogle dobiti potvrdu iz crnogorske kancelarije „North Star Yachtsa“. Bez odgovora su ostala i naša direktna obraćanja menadžerima naprimjer, 27-metarskog motornog broda „Gatsby“ pod britanskom zastavom, koji ima matičnu luku u Porto Montenegru.
Pogled sa Jahte Gatsby na Porto Montenegro
Iz Porta ovaj luksuzni „Sunseeker“ isplovljava na čartere vodama Jadrana i Egeja. Kapetan Nikolas Bul prije par mjeseci se u magazinu „Porto Montenegro Journal“ hvalio idealnim uslovima za čarter-biznis u Crnoj Gori.
Bul je pohvalio izuzetno nisku cijenu goriva oslobođenog carine i PDV-a kakvu on “nigdje na svijetu vidio nije”, te vrlo liberalne propise u Crnoj Gori.
Menadžment firme preko koje se „Gatsby“ ljetos iz Tivta iznajmljivao za 6,2 hiljade eura dnevno, odnosno 43 hiljade eura sedmično, nije odgovorio jesu li se registrovali kao preduzetnici u Crnoj Gori i platili godišnju nadoknadu.
Bez odgovora ostala su i ista pitanja vezana za 20-metarsku jedrilicu „Mistique“ koja takođe iz Porto Montenegra kreće u čarter ture. Naša pitanja su prećutali iz britanske firme „Yachtmasters“ koja pored predstavništva u Crnoj Gori, ima i ofis u Monaku.
Ova kompanija nudi ogroman dijapazon mega i super jahti za iznajmljivanje dužine od 30 do čak 135 metara. Ovog je ljeta često u Boku uplovljavala 39-metaraska motorna jahta „Snowbird“ pod zastavom Kajmanskih ostrva, a tu su često bili i 48-metarska „Lady Joy“ pod zastavom Maršalskih ostrva, „Mary Jean“ dugačka 48 metara pod zastavom britanskog dominiona Ostrva Man, kao i 70-metarski „Sherakhan“ pod zastavom Holandije, koji je danima bio usidren kod ostrva Sveti Marko.
U Boki je dolazila i 82-metarska grčka jahta „O`Mega“ , takođe u čarter-ponudi „Yachtmastersa“, po cijeni od 525 hiljada eura sedmično!
Jahte manjih dimenzija na iznajmljivanje u Crnoj Gori nude se i preko mnogih ovdašnjih, hrvatskih ili firmi iz Srbije, a nerijetko preduzetnici iz inostranstva osnivaju firme.
U Kotoru posluje ruska firma „Parus M“ koja na jednom od gatova u tamošnjoj marini drži šest jedrilica dugih od 10 do 15 metara i dva katamarana koje iznajmljuje za od po 2.100 do 6.840 eura sedmično.
Male fabrike novca: Tivatski milionski vez
Ruska firma ima i jednu motornu jahtu tipa „Jeanneau 46“ koju iznajmljuje za 9.390 eura sedmično. Sa njima možete i na ribarsku turu koja sa fišermanom dužine 8 metara na kojem je američka zastava, a što košta 25 eura na sat.
Direktor Jurij Tomakov u telefonskom razgovoru je kazao da je za brodove koje iznajmljuje u Crnoj Gori, platio samo vinjete, ali ne i godišnju nadokandu.
Iz firme „Yachting Montenegro“ na čijem sajtu nema adrese njihovog sjedišta, već je dostupan samo broj mobilnog telefona, nisu odgovorili na pitanja jesu li uredno registrovani i da li su za brodove pod stranom zastavom , plaćene obavezne dažbine državi
Na njihovom sajtu nudi se stotinjak raznih brodova, a cijene iznajmljivanja se kreću nekad premašuju pola miliona eura. U evidenciji Privrednog suda Crne Gore nema podataka o registraciji firme koja nosi ime „Montenegro Yacht Charter“.
Sanja Božović iz podgoričke firme „Montenegro Charter“ koja u Kotoru drži flotu od 10 jedrilica i jednu motornu jahtu za iznajmljivanje kaže da, budući da njihovi brodovi viju strane zastave jer su pod lizingom, oni redovno plaćaju kako vinjete, tako i godišnju nadoknadu .
"Naša firma je od samog osnivanja 2008. registrovana za djelatnost iznajmljivanja jahti, a brod sa kojim smo prvo počeli da radimo nosi registarski broj MNE 0003 sto znači da je treći u Crnoj Gori registrovan na CG zastavu. Tako su registrovani i ostali brodovi sa kojima smo radili i sa kojima radimo sada“, rekla je Jelena Milentijević-Jevtić iz barske firme „Yachting Adria“.
Iz firme „Yachting Montenegro“ na čijem sajtu nema adrese njihovog sjedišta, već je dostupan samo broj mobilnog telefona, nisu odgovorili na pitanja jesu li uredno registrovani i da li su za brodove pod stranom zastavom , plaćene obavezne dažbine državi.
Država pomogla "crni čarter"
Usvajanje Zakona o jahtama 2007. godine bio je jedan od uslova koji je kanadski milijarder Piter Mank ispostavio Vladi Mila Đukanovića prije nego je kupio tivatsko vojno brodogradlište Arsenal.
Iz ministartva održivog razvoja i turizma nijesu željeli da odgovore na pitanja koliki su ekonomski benefiti po Crnu Goru od dosadašnje primjene Zakona o jahtama, koliko je građana zaposleno u nautičkoj industriji i koliko je naplaćeno poreza i doprinosa
Tako je Skupština Crne Gore donijela Zakon o jahtama koji je prethodno Vlada pripremila u saradnji sa stručnjacima Mankovog tima. Uveden je poseban Registar jahti, te niz olakšica njihovim vlasnicima i operaterima, od kojih bi se neke mogle smatrati i svojevrsnom legalizacijom tzv. crnog čartera. Jahte koje se ne registruju za iznajmljivanje u Crnoj Gori imaju pravo da tokom boravka u našim vodama ukrcaju četiri puta maksimalan broj lica na koliko je brod registrovan.
"Propisi Crne Gore o jahtama, koji unapređuju ambijent za razvoj jahting industrije, dozvoljavaju nekoliko izmjena liste putnika i članova posade tokom sezone, i omogućavaju fleksibilnost prilikom ukrcaja i iskrcaja sa čarter jahti u Crnoj Gori”, piše na sajtu Porto Montenegra.
Iz ministartva održivog razvoja i turizma nijesu željeli da odgovore na pitanja koliki su ekonomski benefiti po Crnu Goru od dosadašnje primjene Zakona o jahtama, koliko je građana zaposleno u nautičkoj industriji i koliko je naplaćeno poreza i doprinosa.
"To je pitanje za Ministarstvo saobraćaja i pomorstva“, rekla je „Vijestima“ PR Ministarstva odrivog razvoja i turizma Milica Lekić.
Drakonske kazne u Hrvatskoj
Čarterom se u Hrvatskoj mogu baviti samo brodovi registrovani u toj ili državama članicama Evropske unije. Plovila koja viju zastavu trećih država to mogu činiti samo ako prethodno dobiju odobrenje za kabotažu – unutrašnji sabraćaj između hrvatskih luka, što je gotovo „nemoguća misija“.
Čarter operatori u Hrvatskoj u obavezi su da za svako svoje plovilo prijave popis posade i putnika elektronskim putem u centralnu bazu podataka Ministarstva pomorstva
Ministar godišnje može izdati maksimalan broj takvih odobrenja u visini od 5 odsto ukupnog broja plovila na kojima je pružena usluga smještaja u prethodnoj kalendarskoj godini.
Ukupan broj takvih plovila objavljuje hrvatsko Ministarstvo pomorstva na svojim službenim internet-stranicama najkasnije do 31. januara tekuće godine.
Čarter operatori u Hrvatskoj u obavezi su da za svako svoje plovilo prijave popis posade i putnika elektronskim putem u centralnu bazu podataka Ministarstva pomorstva, najkasnije do trenutka isplovljenja plovila.
Kopiju tog popisa moraju imati na jahti tokom trajanja plovidbe, pa je hrvatskim pomorskim i lučkim vlastima koje su uvezane u informacioni sistem sa Ministarstvom pomorstva, vrlo lako da otkriju svaku eventualnu zloupotrebu i pokušaj švercovanja putnika.
Kazne za obavljanje crnog čartera u Hravtskoj su drakonske, novčane, ili oduzimanje broda.
Ne znaju ko iznajmljuje, ali nije ništa sumnjivo
Ministarstvo pomorstva nema podatak koliko su za vinjete platile strane jahte koje se čarteruju u Crnoj Gori.
Nema podataka o broju privrednih društava i preduzetnika koji su se registrovali, ali se kaže da je Inspekcija bezbjednosti plovidbe od početka 2012. u devet slučajeva utvrdila nepravilnosti prilikom kontrola jahti za iznajmljivanje i naplatila 6.050 eura.
U Ministarstvo održivog razvoja i turizma koje vodi Branimir Gvozdenović, nisu komentarisali naše pitanje da li po njima, ima razloga da se sumnja u postojanje veoma izražene sive ekonomije i poreske evikcije u oblasti jaht-čartera u Crnoj Gori.
Ipak, direktan i samouvjeren odgovor stigao je samo iz ministarstva finansija.
"Oblast pružanja usluga zakupa jahti je predmet pažnje nadležnih inspekcijskih organa, prema čijim izvještajima... nijesu evidentirane značajnije nepravilnosti u ovoj oblasti“, saopštili su iz kabineta ministra Radoja Žugića.
Galerija
Bonus video:
