U multinacionalnoj Crnoj Gori izgrađen je ogroman broj manastira, džamija, katedrala čija su vrata otvorena za sve ljude. U tim bogomoljama sa podjednakim značajem čuvaju se neke od najvrijednijih svetinja u svijetu.
U rubrici top 10 “Vijesti” su za vas odabrale crkve, manastire, katedrale i džamije koje se za nijansu odvajaju od mnoštva drugih, ništa manje značajnih.
Ostrog
Najposjećenije svetilište u Crnoj Gori je gornji manastir Ostrog koji je poslije Hristovog groba i Svete gore treće najposjećenije svetilište u hrišćanskom svijetu.
Ostrog se ne može smatrati samo sakralnim objektom, već i kulturno-istorijskim spomenikom koji svjedoči o vjerovanju, kulturi i tradiciji naroda koji živi na ovom prostoru.
Vjernici svih vjera iz gotovo čitavog svijeta, ali i ateisti posjećuju Ostrog tokom čitave godine. Najbrojnije posjete bilježe se 12. maja za dan Svetog Vasilija čije čudotvorne mošti počivaju u crkvici Vavedenja Bogorodice. Tog dana, ali i par dana radnije rijeke hodočasnika slivaju se ka Ostrogu.
Vjernici svih vjera iz gotovo čitavog svijeta, ali i ateisti posjećuju Ostrog tokom čitave godine
Ovaj manastir nalazi se u Bjelopavlićima, iznad Glave Zete, Gornji manastir pribijen je uz veliku stijenu brda Ostrog po kom je i dobio ime. Osnovao ga je početkom druge polovine 17 vijeka mitropolit zahumsko-hercegovački Vasilije Jovanović koji je kasnije nazvan Sveti Vasilije Ostroški. Manastir, koji kao da je izrastao iz okomite stijene djeluje veličanstveno i impresionira sve čiji pogled namjerno ili slučajno skrene ka njemu. U gornjem manastiru nalaze se dvije male crkve, gornja crkvica posvećena Svetom krstu, u kojoj je Sv. Vasilije proveo 15 godina u postu i molitvi. Druga, donja crkva, u gornjem manastiru posvećena je Vavedenju Bogorodice.
Zvonik gornjeg manastira visok je poput petospratnice i utisnut u je pećinski dvor Ostroga. Pri dolasku u manastir prvo se obilaze mošti svetog Vasilija, a nakon toga posjetioci se stepenicama penju do crkve Krsta u kojoj se nalaze ruke mučenika Stanka, koji je bio čoban. Po predanju, ruke su mu odsjekli Turci jer je javno priznao da je hrišćanin.
Manastir Ostrog, foto: Arhiva Vijesti
Sveti Vasilije Ostroški rođen je u hercegovačkom selu Mrkonjići u Popovom polju, 28. decembra 1610. godine. Kada je odrastao otišao je u trebinjski manastir Uspenija Presvete Bogorodice i tu se zamonašio, a kasnije je izabran i posvećan za episkopa zahumskog i skenderijskog. Kao arhijerej živio je u manastiru Tvrdošu, a kada su Turci razorili Tvrdoš, preselio u manastir Ostrog. Umro je 29. aprila 1671. godine. Po predanju tadašnjem igumanu manastira javljao se u snu tražeći od njega da dođe u Ostrog i otvori njegov grob. Kada se isti san ponovio i treći put iguman ga je ispričao bratiji, koji su nakon dogovora otvorili grob, našli tijelo potpuno neoštećeno, što je bio dokaz da je Vasilije Ostroški svetac. Njegove mošti smjestili su u ćivot gdje se čuvaju i danas. Na mjestu gdje je umro iz kamena iznikla je vinova loza. U to da ovaj svetac ima moć iscijeljenja vjeruju podjednako i hrišćani i muslimani, a hodočasnici su počeli dolaziti u Ostrog još za njegovog života.
Na dan sv. Vasilija i Uspenja Presvete Bogorodice, okupi se i po nekoliko desetina hiljada hodočasnika, a oni koji ne mogu dovesti svoje bolesnike ćivotu donose njihovu odjeću i ostavljaju je da makar jednu noć prenoći. Zapisi u manastirskim knjigama svjedoče o mnogim iscjeljenjima.
Beška
U središnjem dijelu ostrva Beška u Skadarskom jezeru nalazi se pravoslavni manastir Beška sa crkvama sv. Đorđa i Bogorodičnom.
Iako se izgradnja crkve svetog Đorđa vezuje za Đurđa II Stracimirovića-Balšića, čija je žena Jelena, kćerka kneza Lazara Hrebeljanovića, 1440. godine podigla u neposrednoj blizini svoju grobnu crkvu, posvećenu Svetoj Bogorodici, o tome nema sačuvanih istorijskih podataka, ali se pretpostavlja da je sazidana krajem 14. vijeka. Jelena Balšić veliku opravku na crkvi sv. Đorđa pominje u testamentu iz 1442. godine što ukazuje na to da je hram i tada bio dosta star.
Crkva sv. Đorđa ima osnovni izgled trikonhosa, građena je od pritesanog kamena, nemarno složenog u horizontalne redove. Zapadna fasada je izvedena od bolje obrađenih kvadera i završava se visokim trodjelnim zvonikom na preslicu, koji se postepeno sužava prema vrhu.
Beška: Foto: Zoran Đurić
Bogorodična crkva sagrađena je u doba kada su gorice na Skadarskom jezeru bile u sastavu Zete Crnojevića o čemu svjedoči ktitorski natpis na kom piše: ”Sazda se hram presvetije Bogorodice s trudom i otkupom blagočestivoj gospogi Jele, dšteri svetopočivšago kneza Lazara i podružie gospodina Gjurgja Stracimirovića, v leto 6948 (1439)”.
Bogorodičina crkva je jednobrodne osnove sa polukružnom apsidom, malih dimenzija i napravljena je od tesanog kamena, složenog u horizontalne pravilne redove. Na nadvratnoj gradi je precizno isklesan ktitorski natpis. Zvonik je elegantnih proporcija i postepeno se sužava prema vrhu. Uz južni zid hrama nalazi se ktitorski grob Jelene Balšić.
Bogorodičinu crkvu je početkom vijeka obnovio kralj Nikola za zdravlje supruge Milene i posvetio je Polaganju rize Presvete Bogorodice. Na Beški danas žive monahinje.
Gospa od Škrpjela
Katolički hram, Gospe od Škrpjela podignut je 1630. godine na vjestačkom ostvru napravljenom nasipanjem kamena ispred Perasta. Prema legendi peraški ribari su nakon brodoloma pronašli na morskoj hridi ikonu Bogorodice sa Hristom i zavjetovali se da će na tom mjestu sagraditi crkvu, posvećenu ovoj ikoni Bogorodice, zaštitnice pomoraca i ribara.
U unutrašnjosti crkve je mermerni oltar koji je 1796. godine izgradio Antonio Kapelano, kipar iz Djenove. Na oltaru je ikona Gospe od Škrpjela koju je sredinom 15. vijeka naslikao poznati slikar Lovro Dobričević.
Gospa od Škrpjela, foto: Siniša Luković
Gospa od Škrpjela u svom okrilju čuva pravu zbirku materijalne kulture ovog kraja, oruđa za rad, dijelove brodske opreme, oružje, ostatke grčkih i rimskih amfora izvađenih iz mora i keramiku iz doba neolita. Čuva se i gotičko-lombardska skrinja, najstariji komad namještaja u Boki.
Đurđevi stupovi
Manastir Đurđevi stupovi pripada Eparhiji budimljansko – nikšićkoj, a zadužbina je Stefana Prvoslava, sina župana Tihomira.
Ovaj manstir, udaljen je dva kilometra od centra Berana i najznačajniji je spomenik istorije i kulture ovoga kraja. Podignut početkom 13. vijeka, a od 18. do 20. vijeka pet puta je paljen i rušen i pet puta obnavljan i osveštavan. Pored ostataka fresaka, u manastiru se čuva i veliki krst, remek-djelo kujundžijske vještine majstora 19. vijeka, kao i veliko jevanđelje srebrnih korica. Dečanski majstori naslikali su na freskama ciklus monologa, ilustrovanog crkvenog kalendara, po dečanskom uzoru. Freskopis u drugoj priprati najvjerovatnije je djelo Strahinje Budimljanina.
Đurđevi stupovi, foto: Arhiva Vijesti
Cetinjski manastir
Ivan Crnojević 1484. godine sazidao je Cetinjski manastir koji je posvećen rođenju Bogorodice. Manastir je tada postao sjedište zetske episkopije. Turci su ga 1692. godine srušili, a nedaleko od prvobitne lokacije 1701 . godine obnovio ga je Vladika Danilo.
U novi manastir ugrađeno je kamenje iz starog, a prenijeta je i ploča sa grbom Crnojevića i posvetom Ivana Crnojevića. Prije 1714 manastir je bio spaljen, a oko 1743 obnovio ga je crnogorski mitropolit Sava Ivanović Njegoš. Ovaj manastir više puta je dograđivan, a sadašnji izgled datira iz 1927. godine.
U manastiru se nalazi crkva Rođenja Bogorodice u kojoj su mošti Svetog Petra Cetinjskog.
Cetinjski manastir, Foto: Boris Pejović
Jezgro kompleksa predstavlja jednobrodna crkva posvećena Rođenu Bogorodice u kojoj se nalazi ikonostas iz sredine 19. vijeka, rad grčkih majstora. U južnoj pijevnici smješten je ćivot sa moštima Sv. Petra Cetinjskog, a pri ulazu se nalaze grobovi knjaza Danila i vojvode Mirka, oca kralja Nikole I Petrovića. U Manastiru se čuva jedna od najvećih hrišćanskih relikvija ruka Sv. Jovana Krstitelja.
Cetinjski manastir predstavlja simbol crnogorske duhovnosti
Naredne nedjelje predstavljamo još pet bogomolja
Galerija
Bonus video:
