Za razliku od većine gradova u Croj Gori, Kolašin kao Dan opštine ne slavi datum osobobođenja od okupatora tokom Drugog svjetskog rata, već deceniju i po obilježava Gospođin dan, 28. avgust, slavu Manastira Morača.
Tako je od 2004. godine, kada su lokalnu vlast činile Socijalistička narodna partija (SNP) i Srpska narodna straka (SNS).
Do danas nije bilo bar zvaničnih inicijativa da se datum najznačajnijeg opštinskog praznika mijenja.
Na grbu grada su Manastir Morača i spomenik palim borcima. Među lokalnim političarima i funkcionerima teško je naći sagovornike na temu koliko je datum srećno odabran.
Nema pogodnijeg datuma za Dan opštine od 28. avgusta, kaže predsjednik Opštinskog odbora Nove srpske demokratije Dragan Bulatović.
On je 2004. bio potpredsjednik Opštine i lokalni lider SNS-a i najzaslužniji je za ustanovljavanje tog datuma kao opštinskog praznika.
Kaže i da je dogovor o tome tome postignut u konacima Manastira Morača.
“Inicijativu o tome dao je SNS, a naši tadašnji koalicioni partneri iz SNP, na čelu sa Milem Šukovićem, su nas podržali. Dogovor je postignut u konacima ‘lavre Nemanjića’. Gospođin dan je je simbol zajedništva svih plemana kolašinskog kraja, datum koji ne produbljuje podjele, već okuplja i podsjeća na bratsku solidarnost i slogu. Manastir Morača je simbol otpora i borbe za slobodu protiv Turaka. Ne bi valjalo da se bilo koji drugi datum, zarad dnevnopolitičkih poena, promoviše kao opštinski praznik“, kaže Bulatović za “Vijesti” i ističe da je 28. avgusta 1252. godine osveštan Manstir Morača.
Šuković je napustio SNP pred referendum 2006. godine i osnovao Grupu građana, koja je u dugogodišnjoj koaliciji sa DPS-om i dio je aktuelne lokalne vlasti...
Bulatović tvrdi i da nikad ranije nije kao Dan opštine slavljen 29. decembar, kada je Kolašin oslobođen tokom Drugog svjetskog rata, već su datumi određivani “kako je odgvoralo tadašnjim partijskim funkcionerima“.
“Mislim da nema ni razloga, a ni namjera, da se sadašnje staje mijenja, a ukoliko bi bilo nekih inicijativa da se Gospođin dan ne bude više Dan opštine, bićemo protiv toga“.
Drugačijeg je mišljenja jedan od bivših predsjednika Opštine, dugogodišnji odbornik i član rukovodstva UBNOR-a i antifašista Kolašina Dragan Vujisić.
On kaže da bi trebalo inicirati promjenu datuma Dana opštine.
“Trebalo bi pokrenuti incijativu kako bi se došlo do datuma koji objedinjuje i osjećanja i istorijske činjenice. Ne treba zaboraviti da je Kolašin ‘ratna prijestonica’ iz Drugog svjetskog rata, te da je u našem gradu održano zasjedanje ZAVNO-a 1943. Odluke sa tog zasjedanja bile su od presudnog značaja za ponovno uspostavljanje i izgradnju crnogorske države. Vrlo često nijesmo svjesni istorijskog značaja našeg grada, u tom smislu“.
Vujisić ne spori, kako kaže, izuzetnu kulturološu, tradicionalnu i istorijsku vrijednost Manastira Morača, ali tvrdi da “treba za opštinski praznik naći datum primjereniji tradiciji grada u kojem je održano zasjedanje ZAVNO-a”.
Iako je Dan grada vjerski praznik, Kolašin je jedna od opština u kojima se najdosljednije čuva tekovine Narodno-oslobodilačkog rata (NOB). Gotovo sve kolašinske ulice dobile su nazive po ličnostima ili događajima iz tog perioda.
UBNOR sa najvećom pažnjom održava partizansko spomen groblje na Brezi i na desetine spomenika i bista narodnih heroja iz Drugog svjetskog rata.
Inicijativama tog udruženja i nekoliko lokalnih funkcionera, među kojima je bio i Šuković, rekonstrukcija zgrade stare škole u kojoj je zasjedao ZAVNO naredne godine biće finansirana iz državne kase.
Borci Pete crnogorske oslobodili varoš 29. decembra 1944.
Kolašin je od 1941. do 1944. godine više puta prelazio “iz ruke u ruke“, 18 puta su ga bombardovali Njemci i Italijani, a konačno su ga 29. decembra 1944. oslobodili borci Pete crnogorske proleterske brigade.
U NOB-u je sa područja Kolašina učestvovalo više od 1.400 boraca, a poginulo je gotovo 400. Devet Kolašinaca proglašeni su za narodne heroje.
Oko 250 rodoljuba izgubilo je živote u raznim okupatorskim mučilištima i gubilištima, a kako istoričari navode “bilo je dosta i besmislenih žrtava u bratoubilačkim obračunima“. Bare Kraljske, Lubnice, Crkvine, Lug pokraj Tare i Breza, samo su neka od mjesta u kolašinskom kraju koja će se vječno pominjati po žrtvama.
Bonus video:
