Velom misterije i dalje je obavijena milenijumska tajna velike pećine ispod Starog grada - da li je vjekovima bila skriveno mjesto čuvenim ulcinjskim gusarima, ili možda tajno pristanište i utočište u srednjem vijeku, pa i ranije u doba antike i praistorije i da li je nekim otvorom ili tunelom povezana sa nekom kućom unutar tvrđave.
O pećini koja je danas zazidana velikom skelom i živi u legendama, malo se zna, pisanih tragova ima još manje, ali put do njene revitalizacije u autentičnom ambijentu, kako kaže rukovodilac muzeja Gazmend Kovači, možda i nije dug.
“Idejno rješenje parternog uređenja velike skele sa kanalom koji povezuje pećinu sa morem, koje su 2017. izradili studenti tehničkog fakulteta iz Beča, prihvatljivo je i za Opštinu. Sigurno ćemo ga imati u vidu prilikom izrade prostornih i detaljnih planova”, kazao je Kovači “Vijestima”, podsjetivši da su u radu dvonedjeljne studentske radionice, koja je održana u muzeju u Starom gradu, učestovali i predstavnici Ministarstva kulture. O pećini ispod Starog grada, prije 40 godina u knjizi Ulcinj I, pisali su Đurđe Bošković, Pavle Mijović i Mirko Kovačević.
“Ono međutim, na šta do sada nije obraćana uopšte nikakva pažnja, to je postojanje mogućeg, zaista samo hipotetički mogućeg, skrivenog pristaništa u velikoj pećini pod samim ulcinjskim gradom. Prilaz ovoj pećini nalazi se između dviju visokih stjenovitih litica, pa ga ni s mora niti sa bilo koje druge strane, nije gotovo uopšte moguće primijetiti“, napisali su rukovodioci svojevremenog istraživanja drevnih zidina.
U knjizi piše da je ulaz dovoljno širok i visok da kroz njega prođu manji brodovi kakvu su i bili u upotrebi do kasno u srednjem vijeku.
Pećina se dalje, navodi se, širi i povećava, tako da po dužini zahvata veliki dio stijene pod gradom, do blizu 50 metara, a po širini ide i do 11 metara, dok visina doseže 12 metara.
“Voda kroz ulaz prodire cijelom dužinom pećine, zahvata njen srednji dio, ostavljajući po strani, naročito u zadnjem dijelu, dovoljno širok žal za izvlačenje brodova. Dubina vode bila je dovoljna da se po njoj mogu kretati brodovi sve do samog kraja pećine, gdje je moglo da bude smješteno njih nekoliko, a da ih nije bilo moguće zapaziti. Tokom noći, oni su mogli neočekivano da se pojave, ali isto tako i da iznenadno nestanu“, piše u knjizi.
Ističe se da se u okomitoj stijeni u zadnjem dijelu pećine, na visini od osam metara, nalazi i jedan prodor, odnosno galerija visine oko 2,5 i širine 1,5 metara, koji se, nešto dublje, sužava na oko metar širine.
“Nije isjključeno da je ovuda moglo da se dopre i do neke zgrade u gradu“, napisali su autori, što pećini daje novu draž misterije. Konstatovali su da nije poznato kada je pećina mogla da bude korišćena kao skriveno pristanište dijelom i zbog toga što u njoj nijesu vršena arheološka istraživanja.
“Vjerovatno je u 19. vijeku, kada je prestala da bude korišćena, dobar dio gradske kanalizacije bio orijentisan prema njoj, tako da je sada puna neizdrživog smrada. Otuda je nedavno njen ulaz dobrim dijelom zabetoniran“, piše u knjizi iz 1981. Kovači kaže da bi od revitalizacije pećine grad imao ogromnu i višestruku korist.
“Pećina stoji nedirnuta i važno je da bude sačuvana u svom autentičnom ambijentu. Takođe, povezali bi i unutrašnjost Starog grada sa morskim vodama, a ne bih o atrakciji i o tome šta bi to značilo i koliko bi dobio naš kulturni turistički proizvod“, kazao je Kovači.
Bonus video:
