Kanadska laboratorija „Bureau Veritas Commodities Canada” potvrdila je ranija saznanja Zavoda za geološka istraživanja Crne Gore i u bazenima crvenog mulja bivšeg Kombinata aluminijuma utvrdila precizne koncentracije više elemenata rijetkih metala (REE) za kojima raste tražnja zbog njihove široke primjene u modernim industrijskim tehnologijama.
Rijetki metali se koriste za optiku, telefone, solarne panele, električne automobile...
U novije vrijeme rijetki metali i njihove legure koriste se i u izradi fluorescentnih sijalica, računara, monitora, pametnih telefona, televizora...
Vlasnik dva bazena crvenog mulja sada je beranska firma “Weg Kolektor”, koja se bavi recikliranjem sortiranog otpada. Zavod za geološka istraživanja tek treba zvanično da je upozna sa rezultatima prošlogodišnjih istraživanja, obavljenih u okviru međunarodnog projekta.
„Kada je u pitanju geohemijska karakterizacija crvenog mulja, prosječna koncentracija skandijuma, itrijuma i ostalih rijetkih elemenata (Sc+Y+REE) je prvi put utvrđena u bazenu A crvenog mulja u Podgorici i iznosi 1535,30 ppm sa rasponom od 1343,76 do 1704,81 ppm, dok je u bazenu B utvrđen prosječni sadržaj 1646,42 ppm sa rasponom od 1121,61 do 1903,65 ppm u pojedinačnim uzorcima“, saopštili su „Vijestima“ iz Zavoda.
U nauci i inženjerstvu ppm označava milioniti dio cjeline, ili u konkretnom slučaju gram po toni crvenog mulja. Ranija istraživanja Zavoda utvrdila su da ukupne količine crvenog mulja u basenima A i B bivšeg KAP-a iznose oko 7,5 miliona tona i procjenili su da je prosječna koncentracija tih mikroelemanata u crvenom mulju na nivou od oko 0,2 odsto.
To znači da se od 7,5 miliona tona crvenog mulja, koji je danas označen crnom ekološkom tačkom u Podgorici, može očekivati do 15.000 tona ovih rijetkih metala i traženih na svjetskom tržištu.
„Dobijeni rezultati korespondiraju sa sadržajima ovih elemenata u boksitima od kojih crveni mulj potiče, sadržaji su očekivani i potvrđuju koncentrisanje REE u crvenom mulju u procesu proizvodnje glinice. Kao i u boksitima, preovlađuju laki lantanidi, prosječno: cerijum (Ce) 539,27 ppm; lantan (La) 292,36 ppm; neodimijum(Nd) 207,53 ppm; itrijum (Y) 173,45 ppm; skandijum (Sc)101,20 ppm i samarijum (Sm) 38,98 ppm“, naveli su iz Zavoda.
Proizvodnja glinice u istoimenoj bivšoj fabrici KAP-a odvijala se od 1972. do 2009. godine.
Rezultati ispitivanja crnogorskih boksita potvrdili su ranija saznanja, a novi podaci doprinijeće kompletnijem sagledavanju naučnih aspekata, kao i perspektivnosti različitih boksitnih formacija u ekonomskom smislu.
Tim Zavoda je prošle godine obavio snimanje boksitnih tijela u Crnoj Gori na 37 lokaliteta.
Prosječne koncentracije ispitivanih oksida makroelemenata su uglavnom saglasne sa podacima kontinuiranih analiza koje su do 2009. sprovodile laboratorije bivšeg KAP-a.
“Za očekivati je da će u projektima koje slijede, tehnološka ispitivanja mogućnosti ekstrakcije REE i drugih mikro i makroelemenata iz crvenog mulja uz primjenu različitih procedura na laboratorijskom i poluindustrijskom nivou, dati odgovore na pitanja da li je moguće i, što je posebno važno, ekonomski opravdano pokretanje industrijske proizvodnje metala iz ovog, po svemu sudeći, interesantnog sekundarnog resursa”, kazali su iz Zavoda.
Tokom projekta iz 2019, stručni tim Zavoda za geološka istraživanja obavio je istraživanje i uzorkovanje crvenog mulja iz oba bazena. Institucije iz partnerskih zemalja (Austrija, Hrvatska, Mađarska, Crna Gora, Slovenija i Njemačka) ocjenjuju potencijalna ležišta boksita u istočnom i jugoistočnom regionu Evrope, kao i sekundarne sirovine - crvenog mulja iz aktivnih i zatvorenih fabrika za proizvodnju glinice. Projekat je finansirao Evropski institut za inovacije i tehnologiju (EIT). Cilj je razvoj proizvodnje kritičnih mineralnih sirovina (CRM) i smanjenje zavisnosti evropske industrije od uvoza REE i drugih CRM.
Vlasnik bazena izbjegao stečaj, može dobro da zaradi
Vlasnici bazena crvenog mulja mogli bi dobro zaraditi ekstrakcijom (odvajanjem) rijetkih metala iz jedne od pet ekoloških crnih tačaka u Crnoj Gori, ali je za tako nešto neophodan stručan investitor ili poslovni partner koji posjeduje moderne tehnologije kakve se primjenjuju u tehnološki visoko razvijenim državama.
Da su bazeni crvenog mulja resurs potencijalne višemilionske vrijednosti pokazuju podacima iz katastra koje su „Vijesti“ objavile u novembru 2019. Weg Kolektor je dao hipoteku na tu imovinu, firmi “Blackrock Capital DOO” iz Podgorice za pozajmicu iz 2016. godine na iznos od pet miliona.
Privredni sud je u decembru na zahtjev Poreske uprave (PU) pokrenuo stečajni postupak protiv Weg Kolektora zbog neplaćenog poreza od 42.891 eura, ali je stečaj obustavljen do ročišta za ispitivanje potraživanja 6. februara ove godine jer je ta obaveza plaćena državi.
Formalni vlasnik i direktor beranske firme “Weg Kolektor” je Lazar Jevrić.
Bonus video:
