Država ništa u prethodnih pet godina nije uradila da riješi problem kanalizacionog mulja iz postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda koja su do sada napravljena u Crnoj Gori i to predstavlja veliki nacionalni problem.
To je u razgovoru za “Vijesti” kazao izvršni direktor preduzeća Otpadne vode Budva Milivoje Radulović.
”Vlada do danas nema nikakav plan upravljanja tom vrstom otpada i može se slobodno reći da se niko ozbiljno ne bavi tom problematikom koja može da dovede do ekološke katastrofe, koja je i sada prisutna u manjem obliku”, kazao je Radulović.
Prema njegovim riječima, mulj koji nastaje nakon prečišćavanja otpadnih voda u Bečićima, od 2020. ne odlaže se pored postrojenja.
”Odmah nakon obrade na presama i smještanja u abroll, kontejneri se odvoze sa postrojenje i izvoze za Albaniju, shodno ugovoru koji je zaključen između opštinskog preduzeća Komunalno Budva i društva ‘Montelea’ iz Podgorice. Ovakav način rada u procesu odvoza mulja je u velikoj mjeri doveo do smanjenja neprijatnih mirisa u okolini postrojenja. Količina generisanog mulja na godišnjem nivou, koji se dalje transportuje za Albaniju, su između četiri do pet hiljada tona ili oko 6.500 kubika”, kazao je Radulović, i naveo da sada imaju veliki problem jer od 20. decembra prošle godine ne izbacuju mulj iz postrojenja, jer je istekao ugovor Komunalnog sa “Montelom”, a novi neće biti zaključen sigurno do početka februara.
On je naglasio da isto privredno društvo takođe za Albaniju izvozi i i mulj iz postrojenja za tretman otpadnih voda (PPOV) Tivat - Kotor.
”Alternativa za sadašnje rješenje ne postoji i ukoliko bi se dogodio bilo kakav problem u ovo procesu koji bi uzrokovao da se mulj nema gdje odložiti nakon tretmana u PPOV-a dovelo bi i do prekida rada prečišćavanja otpadnih voda u postrojenjima”, upozorio je Radulović.
Prema njegovim riječima, troškovi koje imaju opštine, odnosno postrojenja za transport mulja u Albaniju na godišnjem nivou iznose i više od 500.000 eura.
”Izgradnja postrojenja u Nikšiću je takođe u prethodnom periodu problematizovana i javnost se nedavno mogla upoznati sa činjenicom da se kanalizacioni mulj u postrojenju ne prerađuje, već samo taloži, kao i da određena oprema koja je ugrađena na postrojenju otkazuje. Prednost kod tretmana mulja na ovom postrojenje je u tome što postoje anaerobni digestori za tretman kanalizacionog mulja pomoću kojih se proizvodi metan, a daljim procesom pomoću gas-generatora električna energija. Nakon ovog procesa mulj se dodatno isušuje i kao takav bi trebalo da se odvozi sa postrojenja, ali to nije slučaj i on se skladišti u silosu koji već duže vrijeme popunjem pa je linija mulja i na ovom postrojenju van funkcije. Postrojenje koje je izgrađeno u Herceg Novom, zbog propusta u njegoj izgradnji, ne generiše kanalizacioni mulj i to sve uzrokuje širenje neprijatnih mirisa na teritoriji Meljina kao i nefunkcionalnost tehnološkog procesa na ovo postrojenju”, naglasio je on.
Kako ističe, postrojenja u Beranama, Pljevljima i Žabljaku takođe ne gerenišu mulj, a nemaju ni mogućnost da ga nakon prerade u postrojenju odlažu na zakonom definisan, odnosno dozvoljen način.
”Vlada Crne Gore je i za ova postrojenje kapitalnim budžetom predvidjela sredstva koja će biti utošena za njihovu rekonstrukciju kako bi tehnološki proces prečišćavanja funkcionisao. Vlada do danas nema nikakav plan upravljanja ovom vrstom otpada i može se slobodno reći da se niko ozbiljno ne bavi ovom problematikom koja može da dovede do ekološke katastrofe koja je i sada prisutna u manjem obliku. Nedavna najava otvaranja reciklažnog centra za otpad na teritoriji opštine Nikšić koji bi tretirao otpad iz osam opština nije predvidio tretman kanalizacionog mulja, iako u svijetu postoje brojne tehnologije koje zadovoljavaju najstrožije ekološke standarde. Kompostiranje zajedno sa zelenilom tj. biootpadom i organskim otpadom je jedna vrlo korisna i ispaltiva tehnologija koja ne iziskuje ogromna ulaganja, a proizvodi finalni proizvod koji je moguće prodavati na tržištu kao i koristiti kao đubrivo”, kazao je Radulović.
Podsjetio je da je Ministarstvo ekologije, prostornog planiranja i urbanizma 13. decembra prošle godine donijelo Odluku o raspodjeli sredstava u iznosu od 20.000 eura nevladinim organizacijama za finansiranje projekata o upravljanju organskim otpadom i kompostiranju otpada.
”Možda je ovo i neka najava da će se krenuti u rješavanju ovog problema. Prije desetak godina na teritoriji opštine Kotor na lokalitetu Lovanja je iz IPA sredstava izgrađena kompostana koja bi mogla tretirati, uz određenu nadogradnju i rekonstrkciju, ovu vrstu otpada ali već nekoliko godina kompostana je van funkcije. Glavnim projektom PPOV-a u Podgorici u Botunu je kao i u Nikšiću predviđeno da u okviru postrojenja se mulj tretira digestiranjem u cilju dobijanja električne energije i tople vode, a nakon tog tretmana mulj se transportuje do postrojenja za spaljivavanje ostataka kanalizacionog mulja (uključujući spaljivanje svih organskih ostataka). Kod ovako projektovano rješenje za PPOV u Podgorici upitno je zašto se opredijelilo za ovaj način tretmana jer ako se ima u vidu da u postrojenja veoma veliki potrošači električne energije i da se i te kako mora voditi računa o energetskoj efikasnosti. Naime, kod termičkog procesa treba uzeti u obzir ogromnu energiju potrebnu za postizanje visokih temperatura, visoke troškove, potrebu za postrojenjem za tretman gasova, dodatnu kontrolu za radi prisustva polutanata koji potiču od alternativnih goriva itd.”, istakao je on.
Iskustva u Evropi
Ako mulj sadrži veće koncentracije teških metala, kako je naglasio Radulović, jedini način za odstranjivanje je termički tretman.
”U Evropi i šire se takvi zagađivači u mreži moraju mapirati i obavezni su da u okviru svog pogona tj. prije ispuštanja otpadne vode u gradsku kanalizaciju prečiste svoju otpadnu vodu od teških metala i sličnih zagađujućih supstanci (industrijska pogoni i postrojenja, fabrike, mesna industrija, klanice itd.). U Evropi se već nekoliko godina unazad koriste različite metode za tretman mulja koje su sa ekološkog aspekta u potpunosti prihvatljive (MID MIX tehnologija bazirana na procesu solidifikacije, EXELYS termalna hidroliza i dr.). Treba napomenuti, nakon obrade primjena mulja u cementnoj industriji i te kako zastupljena i da se može razmišljati i u tom pravcu. Tretirani mulj može da se iskoristi za đubrenje. Ipak, određene institucije iz EU zadužene za životnu sredinu i prostor su stava da veći deo tog materijala koji dolazi iz domaćih pogona može da sadrži teške metale, te da je zato nepogodan za korišćenje u te svrhe. Mulj iz otpadnih voda u sebi ima organska jedinjenja, azot, fosfor i minerale. Više iskustava se ima u upotrebi tog nusproizvoda u rehabilitaciji prostora nekadašnjih kamenoloma i industrijskih kompleksa i drugde u građevinarstvu. Privremeno rješenje za mulj može biti takozvana koincineracija, gde bi bio dodatno gorivo u termoelektranama. Za isključivo spaljivanje tog materijala bilo bi potrebno sagraditi nova postrojenja”, istakao je Radulović.
Nadležne institucije su više nego inertne
Radulović ističe da su nadležne institucije u Crnoj Gori su više nego inertne i kada je u pitanju edukacija, a i sama primjena u kako postojećim tako i u novoprojektovanim postrojenjima.
”Nadležno ministarstvo, Agencija za zaštitu životne sredine, Nacionalna jedinica za implementaciju projekata iz oblasti komunalnih djelatnosti i zaštite životne sredine “Procon” d.o.o. i Eko fond moraju ozbiljnije da se bave ovom problematikom i da pomognu u edukaciji svih aktera u ovom procesu kako bi se na kraju došlo do najboljeg rješenje koje će biti prihvatljimo i u ekološkom i u ekonomskom smislu i koje će zadovoljiti legislativu EU. Kada je Crna Gora u pitanju jako brzo se može očekivati da kroz proces pregovora o priključivanju EU otvori poglavlje zaštite životne sredine, a samim tim i fondovi iz kojih će se finansirati ovi projekti pa je i to velika prednost koju je neophodno iskoristiti jer su u pitanju uvjek velika finansijska sredstva potrebna za realizaciju ovih rješenja. Strategijom za upravljanje otpada iz 2015. godine do 2030. godine je takođe izostavljeno ozbiljnije definisati i rokove i načine regulisanja ovog dijela otpada koji je iz godine u godinu sve veći i zastupljeniji”, zaključio je Radulović.
Bonus video:
