Iz godine u godinu, institucija Zaštitnika ljudskih prava i sloboda naglašava važnost uloge koju organizacije civilnog društva imaju u demokratskim društvima, naročito mladim i još krhkim demokratijama, gdje sistem državne administracije nastavlja da uspostavlja i prihvata vrijednosti civilnog društva.
To se, između ostalog, navodi u izvještaju nacionalne institucije za ljudska prava (NHRI) o vladavini prava.
”NVO pomažu sistemu državne administracije da funkcioniše bolje i pruža bolje usluge, s obzirom da sistem mora biti ‘probuđen’ i ohrabren da preduzme akcije”, navodi se u izvještaju o Crnoj Gori, u kojem se ističe da institucija Zaštitnika sebe smatra prirodnim partnerom civilnog društva i medija. Na osnovu saradnje sa NVO i medijima kancelarija Zaštitnika prošle godine pokrenula je desetine predmeta.
U dijelu koji se tiče povjerenja građana i institucija sistema, institucija Zaštitnika smatra da je važno javno govoriti o slučajevima loših praksi ili ophođenja jer je to, ističe se, jedan od demokratskih načina da se poboljša situacija ili riješi neki problem.
”Dok god ima žalbi građana i ustanovljenih kršenja prava, to znači da institucija Zaštitnika mora djelovati kako bi se poboljšao odgovor kompletnog sistema državne administracije u vezi s uživanjem garantovanih prava i sloboda građana, istovremeno poštujući principe ravnopravnosti i nediskriminacije”, navodi se u dokumentu na sajtu ombudsmana.
Institucija Zaštitnika, takođe, ukazuje na “zabrinjavajući trend” kršenja njenih procedura od strane drugih organa. U slučaju kada se utvrde kršenja pravila, institucija daje preporuke kako da se oni otklone. Organi, međutim, znaju da sami preduzmu određene korake i prije nego što se procedura kod Zaštitnika okonča i na taj načn ne uzimaju u obzir njegove preporuke.
U izvještaju su se osvrnuli i na stanje medija u Crnoj Gori, gdje se konstatuje da je to jedna od oblasti gdje se sporije napreduje u postizanju demokratskih standarda u cilju evropskih integracija. To je, ističe se, uglavnom zbog velikog broja napada i različitih vrsta pritisaka na novinare.
Institucija Zaštitnika pozvala je na efikasno ispitivanje i procesuiranje svih slučajeva kao jedinog načina da se odlučno obračuna s pritiskom na slobodno novinarstvo. “Slobodno novinarstvo je osnova svakog slobodnog društva i kao takvo nema alternativu”, navodi se u nalazu.
Među preporukama u ovoj oblasti su da se medijska pismenost uvede u obrazovni program osnovnih škola, da se obnovi dijalog unutar medijske zajednice o uspostavljanju jedinstvenog regulatornog tijela ili okvira, jačanje mehanizama prijavljivanja uvredljivih komentara, jačanje saradnje medija i institucija sistema...
Kada je u pitanju situacija s koronavirusom, u izvještaju NHRI o Crnoj Gori se navodi da je stanje bolje u odnosu na godinu ranije.
Ono što je zabilježeno tokom pandemije je, na primjer, porast prijava porodičnog nasilja, ali i problema učenika i studenata u praćenju i savladavanju onlajn nastave.
”U jednom momentu je rad komisija u dijelu socijalne i zdravstvene zaštite bio suspendovan, što je ograničilo uživanje prava osoba invaliditetom i osoba sa zdravstvenim problemama”, navodi se u nalazu, u kom se dodaje da su žene na privremenim poslovima bile posebno pod rizikom da njihovi ugovori budu okončani.
Crna Gora nije jedina zemlja koja je izradila ovaj izvještaj. Izvještaji iz 40 evropskih zemalja otkrivaju dalje pogoršanje vladavine prava širom Evrope u odnosu na prošlu godinu.
”Efikasne i nezavisne nacionalne institucije za ljudska prava - koje su same po sebi indikator vladavine prava - ključne su za obezbjeđivanje pravilnog funkcionisanja nacionalnih sistema kontrole i ravnoteže. Stoga, u kontekstu stalnih izazova vladavine prava, NHRI su takođe pogođene. Neke se suočavaju s napadima i prijetnjama njihovoj nezavisnosti, dok se brojne institucije moraju boriti s nedovoljnom saradnjom nacionalnih vlasti i neadekvatnim finansijskim i ljudskim resursima”, navodi se u nalazu koji je prenijela institucija Ombudsmana.
Među preporukama NHRI evropskim i nacionalnim kreatorima politike su efikasnije sudske revizije, konsultacije i procjene uticaja na ljudska prava, obezbjeđivanje pravičnih imenovanja i pravilnog sprovođenja pravde, obezbjeđivanje slobode izražavanja, jačanje okvira za sprečavanje i borbu protiv korupcije, uključujući jača tijela za borbu protiv korupcije i efikasnu zaštitu zviždača.
Bonus video:
