Treći po veličini i značaju projekat u opštini Bijelo Polje, odmah poslije Đalovića pećine i skijališta na Bjelasici, osnivanje farme goveda angus rase, vrijedan 600.000 eura je pred propašću, a investitori, ali i mještani Gorica gdje bi farma trebalo da se nalazi, optužuju Opštinu, odnosno vladajući DPS.
Osnovni razlog zbog čega je projekat doveden u pitanje je put koji je, blago rečeno, u katastrofalnom stanju, a mještani tvrde da je taj kraj najbolji primjer šta bukvalno znače riječi da vas “teren ne prepoznaje”, zbog čega su najavili i protest i blokade. Stanje puta je, kako tvrde mještani, pored nebrige lokalne uprave kao i Mjesne zajednice koja, kako kažu, radi po naredbi DPS-a, loše i zbog koncesionara koji uništavaju, a ne popravljaju put, te bujičnih nanosa koji prave kanale i odnesu ionako loš nasip. Tako je ovih dana od posljednjih kiša, što je vidljivo na terenu, put praktično neprohodan, a selo skoro odsječeno od svijeta.
Iz lokalne samouprave i Mjesne zajednice negiraju optužbe mještana.
Vlasnik firme “Farma Gorice” Momčilo Kojović, porijeklom iz tog kraja, koji je planirao da na porodičnom imanju izgradi farmu goveda angus rase, za šta je dobio podršku IPARD-a, ovih dana, kako je objasnio, mora da raskine ugovor, jer zbog lošeg puta ne postoji nijedna građevinska firma u Crnoj Gori koja je pristala da tuda izvuče građevinski materijal za objekte.
”Put je ovih dana neprohodan, i zbog lošeg stanja u toku je raskidanje mog ugovora o podršci EU, kojoj Crna Gora mora da vrati neiskorištena sredstva u iznosu od 166.000 eura. Što se tiče puta, najkritičnija je prva dionica puta Kovren - Gorice, kroz zaselak Ćukovac dužine jedan od ukupno tri kilometra puta, bez ijednog metra asfalta. Postoje i neka opštinska finansijska sredstva namijenjena mjesnim zajednicama za održavanje ovakvih puteva, ali ovaj put ni na nivou mjesne zajednice ne može da dođe na red”, kazao je Kojović, podsjećajući da o prioritetima odlučuje predsjednik MZ, povjerenik DPS-a Milun Varagić.
On navodi da je prošle godine Opština preko MZ izvezla samo jedan kamion na Gorice, i to ne nasipa, već kamenja, koji su istresli i ostavili nasred puta, nakon čega je pao snijeg i prekrio nasip, koji su kasnije razbijali macama, rasturali i nasuli jedva djelić puta. Kojović objašnjava da je cijeli prostor oko Gorica idealan za bavljenje stočarstvom, ali da je problem bijele kuge izraženiji upravo iz navedenih razloga potrebnih za ostanak na selu.
”Zbog nedostatka ženske radne snage, a u situaciji gdje postoji desetak domaćinstava sa neoženjenim momcima, uzgoj goveda po sistemu krava - tele je nešto što može donekle da zaustavi gašenje sela i da obezbijedi prihod da ova domaćinstva prežive”, kazao je on, dodajući da je to bio jedan od razloga da prije dvije godine na porodičnom imanju pokrene firmu “Farma Gorice”.
Iz tih razloga je izradio projekat, koji je pratio biznis plan sa ulaganjem od 600 hiljada eura.
”Projekat je podrazumijevao izradu projektne i prateće dokumentacije, nabavku nedostajuće poljoprivredne mehanizacije i izgradnju štale u visini od 300 hiljada (kredit IRF), što je podržao IPARD II program u visini od 166.000 eura bespovratnih sredstava, i nabavku osnovnog stada od 120 steonih krava sa ulaganjem od 300.000 eura sopstvenih sredstava. Projekat je podrazumijevao upošljavanje osoba i godišnju proizvodnju 30 tona najkvalitetnijeg junećeg mesa. Ugovor o podršci sredstvima EU preko IPARD fonda je potpisan marta 2021. godine”, objasnio je on, napominjući da realizacija projekta podrazumijeva strogo definisane i kontrolisane procedure, tako da se i za građevinske radove na projektu morao raspisati javni tender.
Tada su, kako kaže, počele muke.
”Na tri javna tendera za izgradnju tog relativno gabaritnog objekta od oko 930 metara kvadratnih za farmu sa cijenom od 200.000 eura niko se nije prijavio. Vodio sam nekoliko vlasnika ili direktora građevinskih firmi, i svi su imali samo jedan odgovor: put ne obezbjeđuje osnovne uslove za izvlačenje te količine građevinskog materijala. Ni prošle ni ove godine nijesam uspio da nađem firmu koja je bila voljna da izgradi taj objekat”, kazao je on.
Kako mu ovo nije prvi biznis, s obzirom na to da je bio suvlasnik i suosnivač telekomunikacionog operatera M-kabl, sadašnji Telemah, vodio je, kako kaže, računa o svim aspektima i preduslovima za realizaciju projekta.
”Pa sam kod opštine i kod Ministarstva poljoprivrede preduzeo aktivnosti da riješim problem puta. Ličnim sredstvima sam 2019. godine kupio i na Kovren dostavio 40 betonskih cijevi za propuste. Krajem 2019. godine sam sa projektom upoznao sekretara Sekretarijata za ruralni razvoj Jasmina Ćorovića i predsjednika opštine Petra Smolovića. Obećali su svu pomoć, posebno predsjednik Smolović, koji je konstatovao da je ovaj projekat po iznosu investicije na trećem mjestu poslije Đalovića klisure i skijališta na Bjelasici. U Ministarstvu poljoprivrede sam od strane saradnika u kabinetu državnog sekretara Nebojše Veličkovića dobio uvjeravanje da se problem puta može riješiti uz pomoć sredstava IFAD fonda (sredstva EU za poboljšanje seoske infrastrukture u cilju razvoja poljoprivrede)”, kazao je Kojović, tvrdeći da je odmah kontaktirao Savjet MZ Kovren da se delegira taj pravac preko opštinske kancelarije IFAD fonda.
Međutim, priča Kojović, 2021. godine je u ovom aranžmanu asfaltiran put Bliškovo - kuća predsjednika MZ Miluna Varagića.
”Obnovio sam u mjesnoj zajednici priču i 2021. godine, taj pravac je od strane opštine predložen IFAD fondu za 2022. godinu, ali je tada ne znam na kom nivou, donijeta odluka da IFAD fond neće da sufinansira puteve koje koriste koncesionari šume. Ovo mi je lično saopšteno početkom ovog mjeseca na sastanku kod ministra poljoprivrede Vladimira Jokovića”, kazao je Kojović.
I očigledni problemi mještana nastali su zbog podijeljenosti u politici. Tako zamjenik predsjednika MZ-a Svetislav Sekulić, koji pripada opoziciji, kaže da je tačno da Varagić kaže samo ono što mu kaže DPS.
”Varagić samo ćuti i radi kako mu se kaže. Umjesto da se asfaltira taj put do ostalih kuća, on je ‘zalijepio’ asfalt do svoje kuće, iako tu žive jedva dva - tri domaćinstva. Mjesna zajednica sa tim nije bila u toku, odnosno savjet MZ, on sam sve dostavlja Opštini, potpisuje što mu se kaže, osposobio je sebi put, drugo ga ne interesuje. Varagić krije plan izvođenja radova, koji svake godine donosi Skupština opštine. Znamo da postoji plan i ove godine, jer je za svaku MZ izdvojeno po 14.000 eura, međutim, to se ne pojavljuje na računu i on to negira. Ovih godina su ponešto radili od popravki puta, ali to je vrlo malo. Tek treće, četvrte godine ovdje se pojave sa kamionima, ali ne naspu ni deseti dio onoga što nas sljeduje”, kazao je on i potvrdio da su prošle godine poslali kamione sa kamenjem, koji je bio toliko krupan i loš da su mještani poslije pokušaja da ga razbijaju odsustali od tog nasipa.
Sekulić tvrdi da je u isto vrijeme tada Varagić potpisao da je sve urađeno i to da je završeno oko 200 kubika nasipa.
”Varagić je potpisao kao da je sve završeno, i to 200 kubika nasipa. Iz lokalne samouprave nas svake godine lažu i ne daju ni dio od onog što obećaju. To je zato što imamo najmanje glasača DPS, što od 360 glasača sa neprečišćenih spiskova i sa ‘divljim’ jedva da ih bude dvadesetak”, tvrdi Sekulić.
I on je ukazao na loš put, posebno prema kući Kojovića, kuda se ni sada ne može ni terenskim vozilima, za šta je okrivio Opštinu.
”Ove godine je trebalo prema planu da se asfaltira pravac od Kovrena prema Goricama u dužini 800 metara, došli su iz Opštine, premjerili i od toga nema ništa. Isto stanje je bilo prije 20 godina, kada je bio na čelu Opštine Tarzan Milošević, koji je tada sredstva preusmjerio prema Papama.
Sekulić je kazao da mu je prije tri mjeseca jedan visoki funkcioner koji je iz tog kraja, nakon što mu se požalio, kratko odgovorio: “Nemate rezlutata”, misleći na izbore. Više drugih mještana potvrdilo je ove priče, dodajući da će se zdušno pridružiti protestu.
Smolović: Umjesto jeftine politike neka Kojović zasuče rukave
Predsjednik Opštine Petar Smolović je kazao da nisu tačni navodi mještana.
”Agrobudžet opštine je svega 300.000 i u našim mjerama ne postoji mjera asfaltiranje prema budućim, trenutno nepostojećim farmama. Prioritet su za nas desetine postojećih farmi u kojima vrijedne bjelopoljske porodice rade i mukotrpno privređuju. Takođe, prioritete za asfaltiranje određuje MZ, a to je uglavnom prema postojećim farmama i višečlanim porodicama sa djecom koje stalno žive na svojim imanjima. Cijenimo ideju gospodina Kojovića koji živi u Podgorici, da na porodičnom imanju u Bijelom Polju napravi farmu. Više puta smo mu pomagali održavanjem puta do vikendice i imamo dokaze u kojima se on zahvaljuje na pomoći. Uputili smo ga na međunarodni projekat IFAD i Ministarstvo poljoprivrede, koje ima budzet od 50 miliona eura, ali i oni, izgleda, pomažu postojeće a ne planirane farme.
Obećavamo da ćemo, kada gospodin otvori planiranu farmu, učiniti sve što je iz nase nadležnosti i mogućnosti da mu pomognemo da uspješno posluje. Do tada ga molimo da se okane jeftine politike nego zasuče rukave i krene u gradnju farme u čemu mu želimo uspjeh.
Navode mještana je demantovao i predsjednik MU Varagić, tvrdeći da je sve rađeno po zakonu.
”NIje tačno to što navode. Hiljadu dobara sam napravio ljudima, nikad na nečiju štetu, a oni tako. Trebalo bi da se izvinu starom dobrom učitelju i profesoru, koji je na hiljade djece, pa i njihove usmjerio, vaspitavao, obrazovao i usmjerio pravim putem, da časno i pošteno žive. Neka im sve to služi na čast”, kazao je on.
Za šest decenija izvučeno 30 miliona eura građe
Gorice je planinsko selo na nadmorskoj visini od 1150 do 1350 metara. Locirano je sjeverozapadu bjelopoljske opštine na granici prema Pljevljima, a na samom sjeveru izlazi i na granicu sa Srbijom. Put Kovren - Gorice je probijen i ručno prokopan 1964. godine. Put ni danas nema nijednog metra asfalta.
JNA je 1978. godine ovaj put proširila, nasula i izvaljala za potrebe vojne vježbe “Jabuka 78”. Takođe, 1989. godine Šumska uprava je uz pomoć mehanizacije Rudnika uglja još jednom ozbiljnije sanirala i nasula oštećene dionice. Od tada pa do danas, sve intervencije na putu se svode na obična “krpljenja” rupa, uglavnom u kasnom jesenjem periodu (računajući i nekoliko predizbornih akcija).
Svake godine, krajem juna, građani Gorica u svojoj režiji sa krampom i lopatom, organizuju samostalnu popravku puta, tek da se može funkcionisati. Prije tri godine, građani su kupili betonske cijevi (cijena 700 eura) i to je vrlo loše ukopala neka građevinska firma koju je angažovale Opština (sredstva koja se daju Mjesnim zajednicama), tako da su svi ti propusti trenutno zasuti. Posljednje dvije godine nije bilo nikakvih sanacija puta.
U zaleđu sela se nalaze ogromni kompleksi smrčeve i bukove šume, tako da se ovim putem godišnje izveze od 5.000 pa čak do 15.000 kubika balvana, što za ovih skoro 60 godina otkad je put prokopan iznosi minimum 300.000 kubilka. Ako se to pretvori u novac po trenutnim cijenama iznosi oko 30.000.000 eura. Izvoz ovolike količine tereta predstavlja osnovni razlog devastacije puta.
Bonus video:
