Žene u trudnoći su 20 puta osjetljivije u odnosu na zdravu populaciju i čine jednu trećinu oboljelih od bakterijske crijevne infekcije listerioze, a poznato je da ta opasna bakterija može da izazove prevremeni porođaj, pobačaj ili da ostavi ozbiljne posljedice, čak i smrt novorođenčeta.
To, u razgovoru za “Vijesti”, upozorava dr Mladen Vuković, specijalista ginekologije i akušerstva iz Novog Sada.
On objašnjava da neki ljudi nemaju simptome infekcije, dok drugi imaju temperaturu i simptome gripa, dok su trudnice među najugroženijim kategorijama kod kojih mogu da se razviju komplikacije.
Bakterija otporna na niske temperature
“Listerioza je oboljenje koje je izazvano bakterijom koja se zove Listeria Monocytogenes. To je bakterija otporna na niske temperature. Važno je istaći da je termička obrada hrane na temperaturi iznad 60 stepeni u trajanju od pola sata uništava. Rezervoar infekcije su ptice, životinje, ribe. Ova bakterija se nalazi u digestivnom traktu oko 10 procenata ljudi. U hranu dospijeva iz zemljišta i vode. Takođe, životinje koje su zaražene, a koje se koriste kao hrana, mogu biti izvor zaraze. Namirnice koje se čuvaju u frižideru, mlijeko, sirevi i meso, mesne prerađevine, riba mogu biti kontaminirane ovom bakterijom. Bakterija se prenosi uzimanjem kontaminirane hrane, kontaktom sa zaraženim životinjama i njihovim izlučevinama, a s majke na dijete u toku trudnoće, tokom porođaja, i tokom dojenja”, objašnjava Vuković.
On kaže da neki ljudi uopšte nemaju simptome infekcije, dok drugi imaju temperaturu i simptome gripa, kao što su groznica, glavobolja, bolovi u leđima ili mogući gastrointestinalni problemi.
“Ukoliko je bakterija dospjela u centralni nervni sistem, simptomi su glavobolja, ukočen vrat, povraćanje, gubitak ravnoteže, a kod težih slučajeva mogu se pojaviti poremećaji svijesti, konvulzije i paralize različitih mišića”, ističe Vuković i pojašnjava da su komplikacije bolesti češće izraženije kod pacijenata s oslabljenim imunitetom, starijih osoba, trudnica i novorođenčadi.
Rizici po majku i bebu
Godišnja stopa listerioze u većini zemalja Evropske unije prosječno se kreće oko deset prijavljenih slučajeva na milion stanovnika.
“Bolest kod trudnica je često bez simptoma ili ima znake i simptome prehlade. Pošto se infekcija prenosi transplacentarno i izaziva infekciju ploda, trudnoća se može završiti spontanim pobačajem, rađanjem mrtvog djeteta, smrću nedonešenog djeteta ili prevremenim porođajem”, kaže Vuković.
On ističe da je smrtnost novorođenčadi s tim oblikom kongenitalne listerioze velika i iznosi 33 do 55 odsto, a među preživjelima je visok procenat djece s posljedicama.
Liječenje i prevencija
Doktor Vuković ističe da uspješnost liječenja zavisi od brzine dijagnoze i početka liječenja.
“Dijagnoza bolesti se postavlja klinički, epidemiološki i laboratorijski. Od laboratorijskih nalaza radi se izolacija bakterija iz različitih uzoraka: bris cerviksa, krv, urin, likvor, mekonium. Mogu se raditi i serološki testovi na prisustvo antitijela u serumu bolesnika.
“Liječenje podrazumijeva primjenu antibiotika iz grupe penicilina. Važno je da terapiju treba davati još tri do četiri nedelje i nakon što simptomi nestanu. U slučaju infekcija tokom trudnoće, antibiotici koji se trudnicama daju na vrijeme često mogu da spriječe infekciju fetusa ili novorođenčeta”, tvrdi Vuković.
Prema riječima Vukovića blagovremena dijagnoza i bolje razumijevanje patogeneze listerioze značajno doprinose prevenciji, unapređenju liječenja, te smanjenju često teških posljedica ove bolesti. Takođe, pravilan pristup hrani, od rukovanja do konzumiranja.
“Trudnicama se savjetuje da izbjegavaju uporebu nepasterizovanog mlijeka i proizvoda od mlijeka, kao i gotove hrane koja se ne zagrijava prije upotrebe. Takođe se savjetuje dobro zagrijavanje hrane iz frižidera prije konzumacije. Voće i povrće prije upotrebe trebalo bi dobro oprati”, zaključuje Vuković.
Preporuke za izbjegavanje infekcije
Dr Vuković kaže da postoji više preporuka kako izbjeći infekciju bakterijom listerijom:
- Preporuka je da se termički obradi hrana koja se čuva u frižederu kao što su meso, mlijeko, riba i povrće. Meso se mora spremati na temperaturi najmanje od 71°C ili 82°C.
- Nemojte jesti hladne nareske i delikatese, paštete ili mesne namaze, smrznutu dimljenu ili ukiseljenu ribu bez termičke obrade.
- Izbjegavajte mlijeko i mliječne proizvode koji nisu pasterizovani. Nemojte jesti mekane sireve kao što je feta, brie ili camembert, osim ako na deklaraciji piše da su napravljeni od pasterizovanog mlijeka. Bijeli mekani sir, rikota, krem sir, tvrdi sir (čedar i parmezan), kao i mliječni proizvodi s kulturama smatraju se uglavnom sigurnima. Uvijek na deklaraciji provjerite je li proizvod rađen od pasteriziranog mlijeka.
- Temeljito operite ili ogulite sve voće i povrće prije jela.
- Čuvajte nepripremljeno meso odvojeno od povrća i kuvane hrane.
- Nakon obrade nepripremljenog mesa, neopranih proizvoda, piletine, morskih plodova, hrenovki, delikatesa i prije upotrebe opranih proizvode ili kuvanog mesa operite sto, noževe, posuđe, pribor i ruke toplom vodom, deterdžentom i sapunom da ne kontaminirate drugu hranu.
- Potrošite hranu s kratkim rokom trajanja što prije, naročito ako ste je otvorili.
- Kao osnovno pravilo zaštite od zaraze različitim organizmima, neka temperatura frižidera bude 1-5 °C, a zamrzivača najmanje -17.
- Listerija je otporan organizam koji može preživjeti i niske temperature
Bonus video:
