Aerodromska kontrola letjenja Tivat (AKL) i SMATSA ne raspolažu informacijama da su vazduhoplovi letjeli na nedozvoljenim visinama nad Bokom. “Za sve informacije koje se tiču nedozvoljenih akcija bilo kog učesnika u vazdušnom saobraćaju nadležna je Agencija za civilno vazduhoplovstvo Crne Gore”, saopšteno je zvanično “Vijestima” iz Kontrole letjenja Srbije i Crne Gore (SMATSA).
Prema podacima Kontrole letjenja Srbije i Crne Gore (SMATSA) u periodu od 1. jula do 7. avgusta ove godine obavljena su ukupno 34 leta ultralakih hidroaviona u vazdušnom prostoru Aerodromske kontrole letjenja Tivat (AKL).
Od toga je je bilo ukupno devet polijetanja i devet slijetanja hidroaviona sa tivatskog aerodroma, dok su se ostale operacije vršile sa ostalih aerodroma, odnosno letilišta u Crnoj Gori, rečeno je “Vijestima” iz SMATSA.
Na način letjenja nekoliko ultralakih hidroplana ovih dana u Boki, pogotovo njihova nadlijetanja i izvođenje raznih manevera na ekstremno malim visinama iznad naseljenih mjesta, turističkih rizorta ili spomenika kulture, kakvo je ostrvo i svetilište Gospe od Škrpjela pred Perastom, stigle su i brojne primjedbe građana i rukovodilaca ovdašnjih vatrogasno-spasilačkih službi koji smatraju da je takvo ponašanje letača nepropisno i da ugrožava i njihovu, ali prevashodno sigurnost drugih ljudi i objekata na kopnu i moru.
Uprava pomorske sigurnosti i upravljanja lukama Crne Gore (UPSUL) podnijela je u proteklih petnaestak dana nekoliko prijava Agenciji za civilno vazduhoplovstvo Crne Gore (ACV) zbog načina na koji su nad primorjem letjeli i na nekoliko lokacija na moru slijetali ultralaki hidroplani, a od čega se dva slučaja odnose na zaliv Boke Kotorske.
Posljednu prijavu UPSUL je podnijela u ponedjeljak protiv neidentifikovanog operatera ultralakog hidroaviona tipa Icon A5 zbog neautorizovanog slijetanja koje je on tim vazduhoplovom izvršio na morsku površinu u Tivatskom zalivu, na stotinjak metara od prvog reda kuća u naselju Obala Đuraševića u Krtolima kod Tivta. Uprava je ACV-u proslijedila prijavu koju je dobila od građanina, naglasivši da se radi o nedozvoljenom slijetanju hidroaviona na vodenu površinu koja se nalazi u neposrednoj blizini Aerodroma Tivat, u inače najstrože kontrolisanoj, tzv. CTR vazdušnoj zoni u blizini aerodroma gdje se nikakve letačke aktivnosti ne mogu izvoditi bez stalnog radio-kontakta sa aerodromskom kontrolom letjenja i njenog eksplicitnog odobrenja za postupak koji pilot namjerava da napravi.
Na pitanje koliko je ovakvih klasičnih slijetanja na morsku površinu, odnosno kratkih tzv. touch and go dodirivanja morske površine ultralakim hidroplanima u Boki bilo u posljednjih nešto više od mjesec dana, iz SMATSA su “Vijestima” kazali da nije cio vazdušni prostor iznad Bokokotorskog zaliva dio CTR zone Aerodroma Tivat, te da za “letove van CTR Tivat nije potreban plan leta, odnosno da za letove van kontrolisanog vazdušnog prostora nije potrebno podnošenje planova leta, te samim tim SMATSA doo nema informaciju o svim letovima”.
“Letovi su se uglavnom odvijali na visinama od 300 metara iznad terena, odnosno 1.000 stopa, izuzev za potrebe touch and go polijetanja i slijetanja. Tokom leta vođe vazduhoplova su u kontrolisanom vazdušnom prostoru bile u stalnoj dvosmjernoj komunikaciji sa Aerodromskom kontrolom letjenja koja se zasniva na izvještajima pilota o poziciji i vizuelnom osmatranju”, precizirali su iz SMATSA.
Inače, Aerodromska kontrola letjenja Tivat ni SMATSA uopšte ne raspolažu preciznom radarskom slikom dešavanja u vazdušnom prostoru u blizini tivatske vazdušne luke, kao ni najvećeg dijela primorja uopšte, jer radar Terminalne kontrole letjenja Podgorica koji je smješten u selu Srpska u Zeti “ne vidi” ovaj dio vazdušnog prostora Crne Gore. Stoga se rad kontrolora na AKL Tivat u najvećoj mjeri oslanja na ono što im u radio-komunikaciji saopšte piloti vazduhoplova koji se nalaze u ovom prostoru, odnosno ono što kontrolori mogu vizuelno da sa dvogledima vide sa kontolnog tornja Aerodroma u Tivtu. To vođama ultralakih vazduhoplova kakvi su ovi na čije je letjenje proteklih dana bilo dosta primjedbi, ali i zvaničnih prijava državnih organa ACV-u, daje dosta prostora i mogućnosti da “zaobiđu” pravila VFR letjenja nad ovim prostorom i sebi dozvole neke stvari poput preleta naseljenih mjesta, kulturnih spomenika ili gustog pomorskog saobraćaja u zalivu na ekstremno malim visinama.
Mora biti definisan hidroaerodrom
Iskusni dugogodišnji šef Aerodromske kontrole letjenja iz Tivta, koji za sobom ima višedecenijsko iskustvo rada i u kontrolama u Ljubljani i Beogradu je, kada su mu “Vijesti” pokazale snimak slijetanja hidroplana na more u blizini Obale Đuraševića, kazao da tako nešto u tom prostoru “niti može, niti smije da se desi”.
“Da bi se u Boki letjelo hidroplanom i slijetalo na morsku površinu, mora biti definisan hidroaerodrom - letilište na vodi, u skladu sa “Pravilnikom o standardima za nesmetanu upotrebu operativnih površina, objekata, uređaja i opreme za letilišta na vodi”, a koji je donijela ACG. Zna se što sve to podrazumijeva i ko sve u takvo nešto treba da bude uključen, da dozvole i kontrolišu dešavanja na letilištu na vodi. Ništa od toga međutim, ovdje nema u praksi, pa se ovakvo letjenje hidroaviona ovdje ne može i ne smije desiti – tačka!”, kazao je sagovornik “Vijesti” koji nije želio da mu se ime pominje u novinama, dodajuć da je snimak slijetanja hidroplana na more kod Obale Đuraševića dodatno problematičan jer pokazuje da je taj vazduhoplov, da bi sletio na tu lokaciju, zašao u zonu tzv. Solan pozicije za VFR prilaz na slijetanje koju avioni imaju kada ateriraju na pistu 14 tivatskog aerodroma.
Bonus video:
