“Na području Paštrovske gore zabraniti izvođenje investicionih projekata koji na bilo koji način ugrožavaju kulturno-istorijske i prirodne resurse kojim obiluje ovaj predio, a koji čine temelj razvoja ruralnog ujedno i održivog turizma kojem kao turistička destinacija težimo.”
To je u razgovoru za “Vijesti” kazala mještanka, građanska aktivistkinja i odbornica Demokrata, Dragana Kažanegra Stanišić koja je inicirala donošenje Deklaracije o zaštiti područja Paštrovske gore, koja je uvrštena u dnevni red sjednice budvanskog parlamenta, zakazane za 15. avgust.
Nakon što krajem aprila Deklaracija nije dobila saglasnost odbornika nekadašnjeg Demokratskog fronta, zbog čega nije bila uvrštena u dnevni red skupštinskog zasijedanja, sada je inovirani tekst dobio zeleno svjetlo skupštinskih odbora, pa će se, odbornici, ukoliko bude kvoruma, izjasniti.
A hitnost u donošenju ovakvog jednog dokumenta, koji bi poslao snažnu poruku državnim institucijama, svakako leži u činjenici da je područje Paštrovske gore planirano za izgradnju 18 vjetroturbina, koje bi, po mišljenju mještana, uništilo kulturno i prirodno bogatstvo ovog područja.
“Paštrovska gora je naziv za dio crnogorskog primorskog planinskog lanca, smještenog između dva nacionalna parka “Lovćen” i “Skadarsko jezero”. To je prirodna oaza u centralno-južnom dijelu Crne Gore sa lijepim prastarim selima, spomenicima kulture i prirodnim pejzažima. Područje izuzetno bogate flore i faune čini jedinstveni biodiverzitet, uz sve navedeno, predstavlja prostor od opšteg interesa. O njenom značaju i ugroženosti svjedoči izvještaj renomirane organizacije “Europa Nostra” iz Haga, koja je podržana od strane zvaničnih evropskih institucija”, navela je Kažanegra Stanišić.
Deklaracijom se, kako je kazala, traži da područje bude zaštićeno od bilo kojih neprimjerenih sadržaja i aktivnosti koje mogu ugroziti autentičnost ambijenta Paštrovske gore.
“Donošenjem ove Deklaracije Skupština opštine Budva upućuje snažan apel svim državnim i lokalnim institucijama koje se na bilo koji način bave planiranjem i uređenjem prostora da s posebnom pažnjom i uz uvažavanje ove Deklaracije čuvaju Paštrovsku goru od devastacije, zagađenja i neprimjerene izgradnje objekata”, istakla je Kažanegra Stanišić.
Ona navodi da Deklaracija predstavlja iskazivanje namjere odbornika, kao legitimnih predstavnika građana opštine Budva, da se zaštiti područje Paštrovske gore u skladu s Ustavom Crne Gore, Zakonom o zaštiti kulturnih dobara i Zakonom o zaštiti prirode.
“Donošenje ove Deklaracije ima za cilj očuvanje i opreznu valorizaciju područja Paštrovske gore, kao trenutno ugroženog i zapostavljenog dijela teritorije opštine Budva, prilično neiskorišćenog, koje je neophodno priremiti za implementaciju adekvatnih razvojnih projekata u budućnosti. Ova Deklaracija nema za cilj uvođenje zabrana koje se tiču obnove postojećih objekata, bilo stambenih ili drugih i nije joj za cilj zabrana izgradnje novih. Naprotiv, namjera je da se kapaciteti Paštrovske gore na što je moguće bolji način iskoriste. Planskom aktivnošću u ovom netaknutom dijelu naše opštine stvorili bi se uslovi za obavljanje aktivnosti u bližoj budućnosti u skladu sa savremenim standardima zaštite prirode, kulturnih dobara i održivog razvoja. Građani Budve bi od ovakve aktivnosti imali višestruke koristi. Prije svega, očuvan autentični ambijent budvanskog zaleđa, posebno ako se ima u vidu trenutno stanje u priobalnom dijelu koji je preizgrađen”, naglasila je ona.
Prema njenim riječima zaštitom prirode u ovom području povećao bi se kvalitet života građana Budve, kao i kvalitet boravka turista.
“S druge strane, na ovaj način bi se, kvalitetnim planiranjem, otvorio prostor za obavljanje raznih privrednih djelatnosti na području Paštrovske gore, prije svega u smislu organizovanja turističke ponude za goste iz zemlje i inostranstva. S tim u vezi, mogle bi se, u određenoj mjeri, obnoviti i poljoprivredne aktivnosti, čime bi se dodatno oživjelo ovo područje. S obzirom da je ruralni turizam u sve većem razvoju u svijetu i da svake godine Crna Gora ugošćuje sve veći broj ljudi koji su zainteresovani da svoj odmor provedu u prirodi, prepoznajemo Paštrovsku goru kao idealno područje za razvoj vrlo žive privredne aktivnosti u većem dijelu godine. Sve to podrazumijeva ulaganje odgovarajućih sredstava za izgradnju potrebne infrastrukture (voda, struja, putevi, vidikovci, razna oprema) i obnovu kulturno-istorijskih spomenika za šta bi se sredstva mogla potražiti i iz evropskih fondova. Budva bi na ovaj način dobila novi segment u turističkoj ponudi, koji bi svake godine mogao dalje da se razvija i olakša već sada veliki pritisak na obalno područje, posebno u jeku turističke sezone”, kazala je Kažanegra Stanišić.
Podsjeća da je Paštrovska gora oblast koja se prostire u zaleđu budvanske rivijere od Bečića do kraja Buljarice, u dužini od oko 17,5 kilometara.
“Paštrovska gora je naziv za dio crnogorskog planinskog lanca koji se prostire na pojasu između masiva Lovćena i Orjena, čiji se obronci spuštaju do samoga mora. Vrijednost Paštrovske gore u pogledu njenog prirodnog pejzaža i kulturnih vrijednosti prostire se van nacionalnih granica i smatra se područjem od međunarodnog značaja zaštite. Paštrovska gora je područje netaknute prirode, koja je nekada stanovništvu služila kao katun za ispašu stoke i proizvodnju žitarica i povrća, koji su razvojem turizma napušteni, a čovjekova djelatnost potpuno zamrla. Koriste je jedino lovci i lovačko društvo koje upravlja lovištem i povremeno obilaze planinari i zaljubljenici u prirodu. Karakterišu je brojne prirodne ljepote među kojima se ističu planinski vrhovi, bukove, grabove i hrastove šume, izvori, visoravni, uvale, škrape, neistražene pećine, bogatstvo ljekovitim biljem”, naglašava ona i dodaje da pored prirodnih bogatstva kojima raspolaže, na Paštrovskoj gori se nalaze brojni kulturno-istorijski spomenici i mjesta povezana s nematerijalnom kulturnom baštinom.
“Paštrovska gora je bogata brojnim spomenicima kulture iz različitih istorijskih perioda. Na prostoru Paštrovića nalazi se sedam manastira (Vojnići, Duljevo, Sv. Spiridon, Rustovo, Praskvica, Reževići, Gradište), 65 crkava i crkvišta, koji predstavljaju svojevrsno kulturno blago Crne Gore. Na Paštrovskoj gori se nalaze crkve: Sv. Spiridona koja je prerasla u manastir, crkva Sv. Ilije, crkva Sv. Dimitrija, crkva Sv. Nikole, Crkva Sv. Stefana Dečanskog, crkva Uspenja Presvete Bogorodice, crkva Sv. Petra i Pavla, crkva Sv. Đorđa i druge. Veoma značajan kulturno-istorijski spomenik bila bi crkva Sv.Trojice koja se nalazi unutar stare ilirske gradine. Austrijske tvrđave: fort Spiridon, fort Cerovica, fort Kopac, fort Presjka, tvrđava Kosmač (na granici Paštrovića i Brajića). Pobrojane tvrđave su sve bile povezane Austrijskim putem”, zaključuje Kažanegra Stanišić.
Donošenjem ove Deklaracije Skupština opštine Budva upućuje snažan apel svim državnim i lokalnim institucijama koje se na bilo koji način bave planiranjem i uređenjem prostora da s posebnom pažnjom i uz uvažavanje ove Deklaracije čuvaju Paštrovsku goru od devastacije, zagađenja i neprimjerene izgradnje objekata
Evropa uvrstila Paštrovsku goru u ugrožena područja
Kaženegra Stanišić ističe da se ne samo kao odbornica, već i kao građanka Budve, osjeća odgovornom da inicira donošenje ove Deklaracije imajući u vidu da su najrenomiranija institucija iz Haga Europa Nostra – evropski glas civilnog društva posvećen kulturnoj i prirodnoj baštini – i European Investment Bank Institute (Institut Evropske investicione banke) uvrstili Paštrovsku goru u jedanaest najugroženijih područja u Evropi, pritom naglašavajući da ona predstavlja dio evropske kulturne baštine.
“Dio njihovog izvještaja vam prenosim integralno: “Selekcija je spovedena na osnovu izuzetnog značaja i kulturne vrijednosti svakog od nominovanih lokaliteta, kao i na osnovu ozbiljne opasnosti s kojima se oni danas suočavaju. Nivo angažovanosti lokalne zajednice kao i nivo posvećenosti javnih i privatnih relevantnih subjekata očuvanju ovih lokaliteta su razmotreni kao krucijalne dodatne vrijednosti. Još jedan kriterijum selekcije bio je potencijal ovih lokaliteta da služe kao katalizatori održivog razvoja i alatke za promociju mira i dijaloga u okviru njihovih zajednica i širih regiona.” Ugroženih 11 lokaliteta baštine su ušli u uži izbor odlukom međunarodnog Savjetodavnog panela sačinjenog od eksperata iz oblasti istorije, arheologije, arhitekture, konzervacije, projektne analize i finansija. Nominacije za program 7 Most Endangered su podnijete od strane organizacija članova, pridruženih organizacija ili individualnih članova Europa Nostre iz cijele Evrope, kao i članova European Heritage Alliance”, kazala je ona.
Podsjeća da je 2021. grupa građana iz svih krajeva Budve započela kampanju za proglašenje Paštrovske gore zaštićenom zonom.
Vjetroturbine planirane na Gori
Na Paštrovskoj gori predviđena je izgradnja vjetroelektrane. Vlada je tokom 2019. sprovedela tenderski postupak za davanje u dugoročni zakup zemljišta u državnoj svojini radi izgradnje vjetroelektrane na lokalitetu Brajići - opštine Budva i Bar.
“Kao jedini ponuđač blagovremeno je dostavio ponudu Konzorcijum njemačke kompanije “WPD” AG iz Bremena i kompanije “Vjetroelektrane Budva” iz Podgorice. Njemačko-crnogorski konzorcijum je predvidio investiciju od 101,3 miliona eura, vjetroelektrane snage 100,8 megavati, a za zakup 220.770 kvadrata državnog zemljišta cijenu od 2,5 eura po kvadratu godišnje. Konzorcijum je ponudio i 21,6 miliona eura učešća domaćih kompanija i izgradnju nove vjetroelektrane”, naveo je Ibrahimović i dodao da će vjetroelektrana proizvoditi oko 220 gigavat-sati čiste električne energije godišnje, čime se može obezbijediti preko 50 hiljada domaćinstava”, ranije je saopšteno iz Ministarstva kapitalnih investicija.
Vladi je početkom godine upućen zahtjev predstavnika šest budvanskih mjesnih zajednica “Brajići”, “Sveti Stefan”, “Bečići”, “Reževići”, “Petrovac”, “Buljarica”, kao i građanskih aktivista koji su izričiti da projektu ‘Vjetroelektrane Brajići’ nije mjesto na Brajićima i Paštrovskoj gori.
Bonus video:
