Građani su zainteresovani za rad mjesnih zajednica i vjeruju da bi one trebalo i da budu u njihovoj službi. Žele da biraju svoje predstavnike u tim jedinicama lokalne samouprave, podržavaju ideju da oni koji ih predstavljaju u mjesnim zajednicama budu plaćeni za taj rad, da mjesne imaju otvorene žiro-račune i da dobijaju određena finansijska sredstva, ali i da budu informisani o tome kako se novac troši i u koje svrhe.
Podržavaju ideju da mjesne zajednice imaju vebsajtove i da na tim internet stranicama objavljuju sadržaje koji su važni za javnost.
Podaci o potrebama građana u odnosu na mjesne zajednice dobijeni su kroz upitnik koji su “Vijesti” realizovale u saradnji sa Centrom za građanske slobode (CEGAS).
Unaprijediti odluke o MZ
Pravni položaj mjesnih zajednica u okviru opština u kojima se nalaze regulisan je Zakonom o lokalnoj samoupravi i odlukama koje donosi svaka opština.
Izvršna direktorica CEGAS-a Marija Popović Kalezić podsjetila je da su i ranije, analizirajući ih, utvrdili da su te odluke u najvećoj mjeri usklađene sa zakonom i da ima prostora za njihova značajna unapređenja.
Upitnik “Ko i kako želite da vas predstavlja u mjesnim zajednicama” objavljen je na portalu “Vijesti” 10. novembra i tokom četiri dana registrovana su 483 unosa, iz svih regiona - južnog, centralnog i sjevera države.
Najviše odgovora odnosi se na teritoriju Podgorice - 220, slijede Nikšić sa 50, Bar sa 31, Herceg Novi sa 28, te Kotor sa 24 unosa.
Na pitanje “Da li ste zainteresovani za rad vaše MZ”, 444 osobe koje su ispunile anketu, odgovorile su potvrdno.
Njih 476 vjeruje da bi mjesna zajednica trebalo da služi građanima, a na isto pitanje, 23 osobe kažu da bi mjesne zajednice trebalo da služe opštini, a šest je odgovorilo “političkim partijama”.
Na pitanje “Ko treba da bira predstavnike građana u mjesnim zajednicama?”, 464 je odgovora “građani”, 16 je odgovorilo “odbornici”, a osam vjeruje da bi mjesne zajednice trebalo da su u službi političkih partija.
Rezultati upitnika “Vijesti” i CEGAS-a pokazuju i da građani vjeruju da bi njihovi predstavnici trebalo da budu plaćeni za rad u MZ. Na to pitanje, 414 je potvrdnih odgovora, dok 74 osobe ne bi podržale ideju da se rad u mjesnim zajednicama plaća.
Oni koji su popunili anketu, njih 438 odgovorilo je potvrdno na pitanje “Da li vaša MZ treba da ima otvoren broj žiro-računa, na kojem će biti uplaćivana sredstva za njen rad?”.
Najveći broj onih koji su ispunili upitnik (461) odgovorili su sa “da” na pitanje “Da li MZ mora da ima svoju internet stranicu, na kojoj će objavljivati javne pozive i redovne izvještaje, koji će biti istiniti i transparentni?”
Organizacija po mjeri građana
“Vijesti” i CEGAS i ranije su realizovali sličan upitnik o radu mjesnih zajednice, kada je dio građana naveo da smatra da političke partije i političari zloupotrebljavaju mjesne zajednice za ostvarivanje svojih ciljeva. Među onima koji su popunili upitnik, bilo je i onih koji navode da mjesne zajednice ipak služe za opšte dobro.
Najveći broj građana koji su tada odgovorili na upitnik, ipak, naveo je da im njihova MZ nikad nije pomogla da ostvare svoja prava, da ne znaju ko su čelni ljudi, kako se finansira njihova mjesna zajednica, ni kako troši novac…
CEGAS je nakon toga u Podgorici i Baru organizovao dvije radionice sa građanima i predstavnicima lokalnih samouprava, odnosno mjesnih zajednica.
Uz predloge koji se odnose na konkretne mjesne zajednice, predlozi učesnika radionica dijelom se poklapaju sa onim što je pokazao i drugi upitnik. Tako navode da bi MZ trebalo da imaju otvorene žiro-račune “zbog donacija građana”, a da to pitanje treba zakonom da se uredi. Navode i da odlukama o MZ treba predvidjeti naknade za rad predsjednika i članova odbora MZ, kreirati vebsajtove za svaku MZ.
Smatraju da bi trebalo zakonom urediti da opštine izdvajaju sredstva za rad MZ, a da ta izdvajanja budu određena u odnosu na veličinu mjesne zajednice.
Velike mjesne zajednice podijeliti na manje
Uz upitnike koji su realizovani u saradnji sa redakcijom “Vijesti”, iz CEGAS-a su, ranije, konkretno u Podgorici, tokom terenskog rada utvrdili da u najvećem broju mjesnih zajednica u predviđeno radno vrijeme nema nikoga, a da građani nemaju kome da se obrate ni tokom sezone godišnjih odmora.
Zato je jedna od prvih preporuka te nevladine organizacije, u pogledu odluka o MZ, da MZ u svakom trenutku moraju u svojim kancelarijama imati makar jednog predstavnika u predviđenom random vremenu, pa i u trenutku godišnjih odmora.
I ranije su predlagali da u svim MZ treba da bude obezbijeđen pristup internetu, da svaka ima zvaničnu i-mejl adresu, što sada nije slučaj u većini. Uz adresu elektronske pošte, za sve MZ preporučuju i izradu vebsajtova, na kojima bi MZ objavljivale informacije o aktivnostima i radu i tako MZ učiniti pristupačnim za sve građane i građanke na isti način, uz ispunjavanje potpune transparentnosti.
“S obzirom na to da su MZ u Zakonu o lokalnoj samoupravi predviđene kao posebna pravna lica, bilo bi poželjno oformiti za svaku od njih poseban broj žiro- računa u okviru kojh bi se sakupljala sredstva, ne samo iz opština, nego i od ostalih načina koji su predviđeni zakonom (aktivnosti, donacije, članarine...)”, navode u preporukama iz CEGAS-a.
Predlog te NVO je i da predstavnici MZ prisustvuju sjednicama lokalnog parlamenta, da se razmotre poslovi koje opština može da delegira mjesnim zajednicama, u cilju efikasnijeg pružanja usluga građanima i građankama na teritoriji njihove mjesne zajednice.
Kazali su i da bi sve MZ trebalo da, pored prostorne i tehničke opremljenosti, imaju i uslove za edukacije građana i građanki o potrebama i nužnosti njihovog učešća pri formiranju njima važnih javnih politika na lokalnom nivou.
Kako potrebe i želje građana uvrstiti u odluke o mjesnim zajednicama na lokalnom nivou, CEGAS će, kaže Popović Kalezić, odgovore iz upitnika koji je rađen u saradnji sa “Vijestima”, kao i sugestije učesnika radionica, kroz inicijative, uputiti nadležnima.
Bonus video:
