U vaspitno-obrazovnim ustanovama zabranjen je svaki vid nasilja nad učenikom, nastavnikom ili drugim zaposlenim, a protiv onih koji se na to usude, biće pokrenut prekršajni, odnosno krivični postupak, u skladu sa zakonom, stoji u Nacrtu opšteg zakona o obrazovanju i vaspitanju koji je od ponedjeljka na javnoj raspravi.
Nacrt je više mjeseci usaglašavala radna koju je formiralo Ministarstva prosvjete, nauke i inovacija, sastavljena od predstavnika obrazovnih institucija i ustanova, ali i Sindkata prosvjete i civilnog sektora.
U tekstu izmjena i dopuna propisa koji je objavljen na sajtu nema odredaba koje se odnose na način izbora direktora, a što su organizacije civilnog sektora zahtijevale nakon što je početkom septembra u Skupštini Crne Gore drugi put izglasano rješenje da rukovodioce ustanova umjesto školskih odbora ponovo bira ministar.
U zajedničkom saopštenju Akcije za ljudska prava, Juventasa, Udruženja Roditelji, Prime, Foruma MNE i CAZAS-a tada je saopšteno da “centralizovani izbor direktora škola ponovo omogućava dominaciju političke podobnosti u vaspitno-obrazovnom sistemu”.
Najavili su da će se truditi da takvo rješenje isprave kroz radnu grupu koja je na, u ponedjeljak objavljenom tekstu izmjena zakona, radila od juna.
Centar za građansko obrazovanje (CGO) više puta je tražio da Ministarstvo odustane od rješenja prema kojem je ministar nadležan za izbor direktora.
"Time se ponovo uspostavlja, ranije dokazano štetan, model neprimjerenog političkog uticaja i kontrole zapošljenih u prosvjeti, kojih je preko 14,000, a što uz članove porodice predstavlja ozbiljan glasački rezervoar partije koja ima resornog ministra", rekli su iz CGO.
Prema Opštem zakonu o obrazovanju i vaspitanju, direktore umjesto školskih odbora ponovo imenuje ministar, a kandidati moraju imati najmanje pet godina iskustva u nastavi, položiti pismeni test u Ministarstvu i dobiti dobre ocjene na usmenom intervjuu pred komisijama prosvjetnog resora.
Ministar je, stoji u važećem Opštem zakonu o obrazovanju i vaspitanju, u obavezi da za rukovodioca vaspitno-obrazovne ustanove imenuje prvorangiranog kandidata, nakon obavljenih provjera. Ostavljena je mogućnost izbora drugorangiranog ili trećerangiranog kandidata, ali ministar mora obrazložiti takvu odluku.
PRAVA I ODGOVORNOST RODITELJA
Pored propisivanja sankcija za one koji se budu nasilnički ponašali, Nacrt zakona precizira i prava i obaveze roditelja.
Naglašeno je da je, ako roditelj učestalo zanemaruje obaveze, ustanova dužna da o tome obavijesti Ministarstvo, nadležni organ i nadležnu ustanovu socijalne zaštite.
“Roditelj djeteta, odnosno učenika ima pravo da bude redovno obaviješten o postignućima djeteta. Odgovoran je za redovno pohađanje nastave učenika, dužan je da na poziv ustanove aktivno učestvuje u svim oblicima obrazovno-vaspitnog rada, a posebno u realizaciji plana pojačanog vaspitnog rada. Roditelj je obavezan da poštuje pravila o radu obrazovno-vaspitne ustanove (kućni red i dr.) a naročito u pogledu zabrane bilo kog oblika verbalnog i fizičkog nasilja u ustanovi. Obavezan je da nadoknadi materijalnu štetu koju učenik nanese školi”, navodi se u Nacrtu zakona.
DIREKTORIMA ČUVAJU RADNO MJESTO DVA MANDATA
Iako direktora bira ministar, Nacrt opšteg zakona širi slučajeve u kojima rukovodilac ustanove može biti razriješen. Pored ostalog, direktor se razrješava ako ne izvrši pravosnažnu i izvršnu sudsku presudu, nije preduzeo mjere za prevenciju i suzbijanje vršnjačkog nasilja i dopusti promovisanje i prodaju roba ili usluga suprotno zakonu”, navodi se u dokumentu.
Ista osoba za vršioca dužnosti direktora može, prema izmjenama, biti birana dva puta uzastopno.
“Nacrtom zakona se propisuje i da direktoru javne ustanove, za razliku od važeće odredbe, radni odnos miruje ne samo za vrijeme prvog, već i za vrijeme drugog mandata, što će značiti dodatnu sigurnost za najbolje kadrove, tj. ona lica koja su izabrana po drugi put za direktora ustanove. Takođe, isto pravo se utvrđuje i za pomoćnika direktora za vrijeme drugog mandata”, stoji u obrazloženju izmjena zakona.
Važećim propisom, usvojenim početkom septembra, precizirano je da konkurs za izbor direktora mora biti raspisan tri mjeseca prije isteka mandata aktuelnom rukovodiocu.
“Kandidat za direktora dostavlja ustanovi prijavu sa dokumentacijom u formi ovjerene kopije i programom razvoja javne ustanove, u zatvorenoj koverti. Direktora javne ustanova bira i razrješava ministar, u skladu sa zakonom. Ustanova dostavlja Ministarstvu prijave kandidata po konkursu za izbor direktora sa dokumentacijom u roku od sedam dana od dana isteka konkursa. Ministarstvo razmatra prijave i dokumentaciju kandidata i sačinjava listu kandidata koji ispunjavaju uslove konkursa. U postupku razmatranja prijava, Ministarstvo će zatražiti od ustanove koja je izdala nepreciznu potvrdu o radnom iskustvu da potvrdu dopuni. Ministar je dužan da izabere kandidata koji je prvi na listi. Izuzetno, ministar može da izabere i drugorangiranog odnosno trećerangiranog kandidata sa liste s tim da je dužan da odluku obrazloži”, stoji u predlogu izmjena krovnog obrazovnog zakona.
Precizirano je da kandidati koji dostave urednu dokumentaciju na konkurs podliježu provjeri kompentencija, znanja i sposobnosti.
“Provjera se vrši putem testiranja u pisanoj formi i usmenim intervjuom na osnovu propisanih kriterijuma. Provjeru vrši komisija koju obrazuje ministar. Komisiju čine: predstavnik Ministarstva, predstavnik Zavoda za školstvo, odnosno Centra i jedan eksterni član, iz reda istaknutih stručnjaka iz oblasti obrazovanja za koju se bira direktor. Eksternog člana određuje ministar sa liste istaknutih stručnjaka. Lista istaknutih stručnjaka formira se na osnovu javnog poziva. Eksterni član može biti lice zaposleno u obrazovno-vaspitnoj ustanovi koje ima najmanje: sedmi nivo kvalifikacije obrazovanja i najmanje sedam godina radnog iskustva u nastavi od čega, po pravilu, najmanje tri godine na rukovodećoj poziciji u oblasti obrazovanja”, naglašava se u dokumentu i dodaje da bliži način sprovođenja provjere, kriterijume i način ocjenjivanja, kao i način sačinjavanja liste kandidata za izbor direktora, propisuje Ministarstvo.
Nacrt izmjena i dopuna Opšteg zakona o obrazovanju i vaspitanju na javnoj raspravi je do 20. oktobra.
Do posla najbolji, a na usavršavanje ako ne pokaže kvalitet
Nacrtom zakona precizira se i način zapošljavanja u školama, koji je do sada mnogo puta kritikovan.
“Kad je u pitanju zapošljavanje nastavnika, a u cilju obezbjeđivanja kvaliteta nastave i transparentnosti zapošljavanja u obrazovno-vaspitnim ustanovama, kao kriterijumi se definišu prosječna ocjena, odnosno indeks uspjeha na studijama, vrijeme čekanja na zaposlenje u odgovarajućem nivou obrazovanja i dužina rada na određeno vrijeme u odgovarajućem nivou obrazovanja. Način bodovanja kriterijuma i sačinjavanja rang-liste propisuje Ministarstvo”, navodi se u obrazloženju Nacrta.
Iz Ministarstva prosvjete tvrde da se dodatno unapređuju odredbe koje se odnose na zapošljavanje na određeno vrijeme, kao i nastavnike-pripravnike, te oblast polaganja stručnog ispita, preciziraju odredbe koje se odnose na umanjenje norme…
“Takođe se, u cilju ukupnog obezbjeđivanja i unapređivanja kvaliteta obrazovno-vaspitnog rada nastavnika, zakonom utvrđuje mogućnost i uslovi za procjenu kvaliteta toga rada u slučaju kada ne ostvaruje kvalitet nastave u skladu sa propisanim standardima, kao i slučajevima neobjektivnog ocjenjivanja učenika u toku trajanja nastave, kao i na kraju klasifikacionog perioda”, obrazloženo je.
Direktor ustanove, uz mišljenje Nastavničkog, odnosno Stručnog vijeća ustanove može tražiti da se rad nastavnika nađe pod lupom i to ukoliko ne ostvari kvalitet nastave u skladu sa standardima, ali i ako “komisija za provjeru znanja učenika u toku nastavne godine utvrdi da je nastavnik u toku trajanja nastave u jednoj školskoj godini dva puta neobjektivno ili nije ocijenio učenika na propisan način, odnosno ako je po prigovoru najmanje dva učenika na zaključnu ocjenu na kraju polugodišta, nastavne odnosno školske godine, komisija utvrdila da je učenik neobjektivno ocijenjen”.
Procjenu rada nastavnika, stoji u obrazloženju, vrši Zavod za školstvo ili Centar za stručno obrazovanje.
“Ako se u tom postupku utvrdi da nastavnik ne zadovoljava, upućuje se na pohađanje dodatnih programa stručnog usavršavanja u skladu sa preporukama Zavoda ili Centra, s tim da se ponovna provjera rada kvaliteta obrazovno-vaspitnog rada nastavnika vrši nakon godinu dana. U slučaju da se na toj ponovnoj provjeri utvrdi da nastavnik ne zadovoljava, ostvaruje prava kao zaposleni za čijim je radom prestala potreba”, pojašnjeno je.
Bonus video:
