Sve države članice Savjeta Evrope u obavezi su da izvršavaju presude Evropskog suda za ljudska prava i time dokažu posvećenost poštovanju temeljnih ljudskih prava i vrijednostima na kojima je utemeljen i Savjet Evrope.
Ovo je jedan od ključnih zaključaka regionalne konferencije „Obaveza izvršenja odluka Evropskog suda za ljudska prava“, koju su u Podgorici organizovali Delegacija Evropske unije i Kancelarija Savjeta Evrope.
Današnja konferencija je okupila predstavnike ustavnih sudova i pravosudnih organa zemalja regiona, državnih organa Crne Gore, Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori, Savjeta Evrope i Evropskog suda za ljudska prava.
Domaćin konferencije, Crna Gora, snažno je oprijedeljena da u potpunosti poštuje prava svojih građana, ali i presude suda u Strazburu koji je najmjerodavniji da procjeni kršenje tih prava.
„Statutom Savjeta Evrope uređeno je da ljudska prava, vladavina prava i demokratija budu najvažnije vrijednosti zemalja članica. Evropski sud za ljudska prava predstavlja danas savjest Evrope ujedinjene u različitostima. Dva atributa čine ovaj sud veličanstvenim - pravo na pojedinačnu predstavku, jer građanin postaje subjekt međunarodnog prava, ravnopravan sa najsnažnijim od država i najbogatijim od Vlada. Drugi atribut jeste međunarodni pravni mehanizam za nadzor nad izvršenjem presuda Suda. Svaka država članica obavezala se da će izvršiti svaku presudu Suda. Kao potpredsjednik Vlade i ministar odavde ponosan sam jer Crna Gora prednjači u blagovremenom i pravednom izvršavanju presuda suda i može da posluži kao primjer drugim državama članicama Savjeta Evrope. Takav pristup biće nastavljen, uz istovremeno razvijanje nacionalnih institucija za zaštitu ljudskih prava i sloboda. Nijedna presuda nije na štetu Crne Gore već nam daje smjernice kako treba razvijati pravni poredak i snažiti ljudska prava i slobode u korist građana“, poručio je potpredsjednik Vlade Crne Gore i ministar pravde Zoran Pažin.
Konferenciji u Podgorici prisustvovali su zastupnici Srbije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Makedonije pred sudom u Strazburu koji su govorili o iskustvima svojih država, ali i šefica odsjeka u Odjeljenju za izvršenje presuda Evropskog suda za ljudska prava Savjeta Evrope, Katarina Nedeljković.
„Kada je riječ o Crnoj Gori, broj predstavki pred Evropskim sudom nije veliki u poređenju sa zemljama regiona. Ipak, u odnosu na procenat izvršenih presuda, Crna Gora godinama se nalazi među najuspješnijim zemljama članicama Savjeta Evrope. Ohrabruju ipak podaci o smanjenju broja neizvršenih presuda u zemljama regiona, a posebno to što zemlja domaćin ove konferencije – Crna Gora, ima i u ovom trenutku samo dva otvorena pitanja u izvršavanju presuda Suda. Ako je osnovni cilj svakog suda da obezbijedi poštovanje prava, u ovom slučaju ljudskih prava i sloboda, važno je uspostaviti efikasne nacionalne mehanizme koji će obezbijediti kvalitetnije poštovanje ovih prava i to je tema o kojima konstantno, pa i danas, razgovaramo sa kolegama iz regiona. Razmjena dobre prakse i iskustava je ključna za kvalitetno izvršavanje presuda Evropskog suda za ljudska prava i efikasnost konvencijskog sistema. Današnji skup veliki je korak u tom smjeru i može poslužiti kao inspiracija za dalje učvršćivanje regionalne saradnje“, kazala je Nedeljković.
Na putu ka članstvu u Evropskoj uniji, poštovanje ljudskih prava oblast je u kojoj nema kompromisa, a Evropska unija ulaže značajne napore u osnaživanje institucija koje u praksi sprovode domaće zakone i međunarodne konvencije.
„EU finansira ovaj i slične projekte, osmišljene kako bi se unaprijedila primjena sudske prakse Evropskog suda za ljudska prava na nacionalnom nivou. Iznos od 700,000 eura namijenjen je aktivnostima usmjerenim na podizanje kapaciteta sudija, tužitelja i advokata kako bi bolje primjenjivali standarde zaštite ljudskih prava u svakodnevnom radu. U posljednjem Izvještaju o napretku napomenuli smo da je Crna Gora nastavila da osigurava dobar nivo saradnje sa Evropskim sudom za ljudska prava. Vlada nastavlja da sklapa prijateljske nagodbe u predmetima koji se odnose na dužinu postupka i neizvršavanje domaćih odluka. Crnogorske institucije i pravosuđe su sve svjesnije prava zaštićenih evropskim konvencijama, ali treba unaprijediti primjenu standarda Evropskog suda za ljudska prava u praksi", istakao je Aivo Orav, šef Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori.
Uz podršku Evropske unije, Savjet Evrope sprovodi program „Horizontal Facility“ za Zapadni Balkan i u Tursku, čiji je dio i konferencija o izvršenju presuda suda u Strazburu koji radi pod okriljem Savjeta Evrope.
Ovaj zajednički program pruža podršku zemljama Zapadnog Balkana u prevazilaženju izazova koji se odnose na implementaciju presuda Evropskog suda za ljudska prava, kako bi se osiguralo da građani mogu u potpunosti iskoristiti prava koja su garantovana Evropskom konvencijom o ljudskim pravima.
„Izvršenje presuda sprečiće kršenje prava u budućnosti, zato je ono i preventivno važno. Presude su odlične za identifikovanje problema, a na državama je da nađu rješenja kako se kršenja ljudskih prava ne bi ponavljala. Savjet Evrope, uz podršku EU, spreman je da podrži države regiona kroz konkretne mjere, primjere i iskustva drugih zemalja. Važno je ojačati pravosuđe i sve mehanizme države koji štite ljudska prava“, poručio je šef Odsjeka za Jugoistočnu Evropu i Tursku Savjeta Evrope Daniel Šmit.
Na konferenciji su iznijeti i statistički podaci koji ilustruju iskustva zemalja regiona pred Evropskim sudom za ljudska prava u Strazburu.
Građani svih zemalja sudu su se i prethodne godine najčešće obraćali zbog kršenja prava na suđenje u razumnom roku pred domaćim pravosuđem, a Crna Gora ostala je među prih pet evopskih zemalja prema broju predstavki suda u odnosu na broj stanovnika.
Bonus video:
