Jedan od važnih problema sa kojim se suočava crnogorska ekonomija je nelikvidnost privrede koja ide uzlaznom putanjom od 2009. godine, a svi pokušaji države, privrednika i bankara da se problem riješi do danas nisu dali rezultat.
Tu činjenicu potvrđuju podaci o međusobnim dugovanjima privrednika koja su sa 177,1 milion eura na kraju 2009. godine dostigla 618,13 miliona eura na kraju oktobra ove godine.
Osim dugovanja, rastao je i broj preduzeća čiji su računi blokirani i to sa 12.254 na kraju 2009. godine, na 15.332 na kraju oktobra.
Privrednici su više puta isticali da su međusobna dugovanja mnogo veća od onih koja su zvanično prijavljena.
Zahtijevali su da država spriječi vlasnike firmi koje su u blokadi nekoliko mjeseci ili godina da osnivaju nova preduzeća. Tražili su da se objave imena onih čiji su računi blokirani da bi se zaštitile zdrave kompanije.
Država je prihvatila predloge pa je prije dvije godine usvojila Zakon o sprečavanju nelegalnog poslovanja kojim je vlasnicima firmi koje su u dugovima, sa blokiranim računima i neizmirenim porezima, zabranjeno da osnivaju nove firme dok ne izmire sve dugove. “Vijesti” su nekoliko puta pokušale da od resornog Ministarstva finansija dođu do rezultata primjene ovog zakona, ali su pokušaji bili uzaludni. Objavljena je i lista firmi čiji su računi blokirani.
Sudeći prema podacima vrhovne monetarne institucije o sve većoj nelikvidnosti, stiče se utisak da te mjere nijesu dale značajnije rezultate.
Kao bitni faktori u pokušaju da se riješi taj problem stalno se pominju bolja ekonomska situacija na globalnom tržištu, priliv stranih investicija, novi plasmani banaka, ali i poboljšana efikasnost pravosudnog sistema, prije svega brže sprovođenje prinudne naplate i stečajnog postupka.
U Centralnoj banci (CBCG) “Vijestima” su kazali da je evidentno da postoji jedan dio privrede koji ima problem sa likvidnošću, ali postoji drugi veći dio privrede koji kontinuirano poboljšava svoju likvidnost.
“Prema podacima CBCG krajem oktobra ove godine u blokadi je bilo 15.332 izvršnih dužnika sa ukupnim iznosom duga od 618,1 milion eura. U odnosu na kraj prošle godine broj preduzeća sa blokiranim računima se povećao za osam odsto, a iznos blokade za 12 odsto, odnosno za 70 miliona eura. Preduzeća sa blokiranim računima predstavljalju nešto manje od 20 odsto ukupnog broja preduzeća. Preduzeća koja su likvidna, koja predstavljaju više od 80 odsto registrovanih preduzeća, su povećala svoje depozite za 25 odsto, odnosno za 194 miliona eura u istom periodu, što jasno govori da je njihova likvidnost značajno poboljšana”, istakli su iz vrhovne monetarne institucije.
Kako su objasnili, faktori koji su doveli do nelikvidnosti jednog broja preduzeća su povezani sa njihovom niskom konkurentnošću, niskom izvoznom sposobnošću, visokim fiksnim i ukupnim troškovima poslovanja, problemima na strani prodaje, visokim stepenom nenaplaćenih potraživanja od kupaca, loše vođenog finansijskog menadžmenta, prezaduženosti...
Iz CBCG očekuju da će zdravo jezgro privrede poboljšavati svoju likvidnost u narednom periodu , dok će u jednom dijelu privrede i dalje biti prisutni problemi nelikvidnosti do njihovog rešavanja.
UPCG: Započeti su procesi, ali ih treba ubrzati jer nedostaju konkretni rezultati
Iz Unije poslodavaca su kazali da su započeti reformski procesi u pravcu smanjenja visokog stepena nelikvidnosti privrede, ali još nedostaje snažnija dinamika i konkretni rezultati.
“Razlozi tog stanja su brojni i dovode se u vezu sa karakteristikama same privrede (malo interno tržište, struktura privrede koja je uglavnom zasnovana na uslužnim djelatnostima i visokom učešću malih i srednjih preduzeća sa oko 98 odsto, visoka uvozna zavisnost, konkurentnost koja nije na zavidnom nivou). Uz to, postojeći uslovi poslovanja još nisu u potpunosti okrenuti razvoju i održivosti biznisa”, kazali su u UPCG.
Poslodavci su kazali da se pored izvjesnih pozitivnih kretanja posljednjih godina još ne može govoriti o poslovnom ambijentu koji je u punoj mjeri podsticajan za poslovanje postojećih i osnivanje novih preduzeća. Dodaju da to potvrđuju smanjen obim poslovanja, broj blokiranih preduzeća, akutni problemi dužničko- povjerilačkih odnosa i naplate potraživanja, redukovanog finansiranja biznisa od strane banaka, postojanja nelojalne konkurencije i neadekvatne borbe na suzbijanju sive ekonomije, visokog poreskog duga, sporih administrativnih i sudskih procedura koje uglav
Podgorički pristup ubrzati
U CBCG su kazali da za poboljšanje likvidnosti dijela privrede treba stvoriti uslove za izvođenje poslovnog i posebno finansijskog restrukturiranja preduzeća.
“U tom kontekstu treba aktivnije promovisati i implementirati podgorički pristup za dobrovoljno vansudsko finansijsko restrukturiranje dugova ekonomsko održivih privrednih subjekata kod finansijskih institucija. Tri banke (Erste, Hipotekarna i Prva) već su započele određene aktivnosti u tom smjeru”, kazali su u iz CBCG.
Objašnjavaju da bi se na taj način stvorili uslovi za relaksaciju finansijskih dužnika i povjerilaca, smanjili troškovi poslovanja i u konačnom podstakla privredna aktivnost i kreditna aktivnost banaka.
“Svakako, mjere treba usmjeriti u pravcu zaštite povjerilaca, jačanja finansijske discipline kroz unapređenje kvaliteta propisa i transparentnosti, kako bi se ubrzalo rješavanje zaostalih i spriječilo nastajanje novih dugovanja. Kroz preporuke Vladi za vođenje ekonomske politike CBCG će preporučiti niz mjera”, rekli su u CBCG.
nom negativno utiču na potencijal biznisa za brži oporavak.
“Osnov bilo kakvih pozitivnih kretanja po pitanju smanjenja nelikvidnosti privrede čine aktivnosti koje imaju za cilj i usmjerene su unapređenju poslovnog ambijenta i stvaranju okruženja za održivi razvoj preduzeća. To znači da problematika regulatornog okvira, fiskaliteta i parafiskaliteta, dužničko-povjerilačkih odnosa i sive ekonomije, pristupa kapitalu, efikasnosti javne administracije treba da budu u fokusu svih budućih politika na lokalnom i nacionalnom nivou”, istakli su u UPCG.
Bonus video:
