Skupštinski odbor za praćenje i kontrolu realizacije izgradnje autoputa Bar–Boljare, treba što hitnije formirati, jer je netransparetnost projekta već na zabrinjavajućem nivou, ocijenili su iz Mreže za afirmaciju nevladinog sektora (MANS). “Još jednom pozivamo sve poslanike koji su privrženi javnom i interesu građana da podrže predlog odluke o formiranju skupštinskog odbora za praćenje projekta izgradnje autoputa”, navodi se u saopštenju MANS-a. Iz MANS-a su ocijenili da su državne institucije zadužene za implementaciju i praćenje projekta izgradnje autoputa, već na samom početku pokazale nespremnost da javnosti prezentuju osnovne informacije o tom projektu, dodatno potvrđujući potrebu da se kroz osnivanje posebnog radnog tijela, Skuština direktno uključi u nadgledanje potrošnje najvećeg kredita koji je Crna Gora ikada uzela. „Istraživački centar MANS-a je od početka pregovora sa kineskim partnerima podnio na desetine zahtijeva za slobodan pristup informacijama tražeći od nadležnih državnih institucija da informišu javnost o pojedinostima kredita vrijednog blizu milijardu dolara, ali i samog projekta izgradnje autoputa“, rekli su predstavnici MANS-a. Oni su naveli da su svi zahtijevi koje su do sada podnijeli odbačeni sa obrazloženjem da je na traženu dokumentaciju stavljena oznaka tajnosti i da se pristup podacima ograničava u interesu bezbijednosti, odbrane, spoljne, monetarne i ekonomske politike Crne Gore.
Istraživački centar MANS-a je od početka pregovora sa kineskim partnerima podnio na desetine zahtijeva za slobodan pristup informacijama tražeći od nadležnih državnih institucija da informišu javnost o pojedinostima kredita vrijednog blizu milijardu dolara, ali i samog projekta
„Pri tome, niti jedna od institucija nije dala bilo kakvo obrazloženje na koji način bi se svi pomenuti državni interesi ugrozili objavljivanje informacije o tome kako se troši državni novac“, dodaje se u saopštenju.
Kada su u pitanju konkretne informacije na koje je stavljena oznaka tajnosti, MANS je od Ministarstva saobraćaja i pomorstva zatražio Izvještaj Komisije koja je ocjenjivala ponude za izgradnju autoputa sa svim pratećim prilozima, kao i usvojenu rang listu po utvrđenim kriterijumima u vezi ponuda koje su dostavljene za izgradnju autoputa Bar-Boljari. “Takođe smo nakon odabira kineskog partnera tražili i akte koji sadrže informaciju o tome šta je bio osnov finansijske ponude kompanija China Communications Construction Company (CCCC) i China Road and Bridge Corporation (CRBC), čija ponuda je bila prvorangirana”, kazali su iz MANS-a. MANS je, prema riječima njegovih predstavnika, zatražio i objavljivanje liste sa referencama svih potencijalnih podizvođača iz Crne Gore, koju je Ministarstvo dostavilo kineskom partneru u vezi gradnje prve dionice autoputa. “Od istog Ministarstva je zatražena i studija izvodljivosti i analiza o ekonomskoj opravdanosti izgradnje prve dionice autoputa”, navodi se u saopštenju. U MANS-u smatraju da je zanimljivo da je ministar pomorstva i saobraćaja, Ivan Brajović, prvobitno javno, u Skupštini, obećao da će te studije biti objavljene da bi kasnije tvrdio da su one rađene samo za potrebe kineskih partnera na ovom projektu. “Kada smo ih kasnije tražili koristeći Zakon o slobodnom pristupu informacijama, na njih je stavljena oznaka tajnosti. Oznaka tajnosti je stavljena i na idejni i glavni projekat izgradnje, kao i na odluku o izboru pravnog konslutanta u vezi priprema za početak izgradnje prve dionice auto puta Bar-Boljari”, naveli su iz MANS-a. Iz MANS-a su rekli i da su od Generalnog sekretarijata Vlade tražili kompletnu prepisku koju je crnogorska izvršna vlast imala sa kineskom Vladom povodom izgradnje autoputa Bar-Boljare, kao i Vladin zaključak sa sjednice održane 4. jula 2013. godine u vezi izbora partnera za izgradnju autoputa. “Od Ministarstva vanjskih poslova smo zatražili da se objave svi dopisi koji su preko tog Vladinog reosra upućeni ambasadi Kine u Podgorici i ambasadi Crne Gore u Pekingu, Ministarstvu spoljnjih poslova Kine u vezi realizacije projekta izgradnje autoputa, a na osnovu koje je dostavljena ponuda kompanije CCCC", podsjetili su iz MANS-a. Sve pomenute informacije su, kako su saopštili, proglašene tajnim. “Za očekivati je da će nadležne institucije, u prvom redu Ministarstvo saobraćaja i pomorstva, nastaviti sa istom praksom i onda kada radovi uđu u glavnu fazu i poveća se interesovanje javnosti o tome kako se troši milijarda dolara kredita”, dodali su iz MANS-a.
Iz te nevladine organizacije su saopštili da su upravo zato predložili osnovanje posebnog skupštinskog tijela koje bi kao primarni fokus rada moralo da ima povećanje transparentnosti raspolaganja državnim novcem ali i praćenje zakonitog postupanja svih državnih institucija i ostalih kompanija koja su uključena u projekat izgradnje autoputa Bar-Boljare. “Kada je u pitanju proširenje nadležnosti ovog odbora i na druge kapitalne projekte, smatramo da postoji dosta prostora, kao i realna potreba da se poveća transparentnost kapitalnih investicija u Crnoj Gori”, zaključili su iz MANS-a. Predlog odluke o formiranju odbora za autoput upućen je u skupštinsku proceduru. MANS je tražio da se hitno sazove sjednica kako bi odbor bio formiran prije ljetnje pauze i mogao bi od septembra da počne da radi. Gradnja prioritetne dionice autoputa zvanično je počela 11. maja i trebalo bi da bude završena do 11. maja 2019. godine. Taj kapitalni infrastrukturni projekat vrijedan je 809,6 miliona eura, od čega je kredit kineske Exim banke oko 687 miliona. Kredit je odobren na 20 godina, uz grejs period od šest godina i godišnju kamatnu stopu od dva odsto. Od ukupne cijene, za projektovanje i izgradnju prioritetne dionice autoputa, 85 odsto biće obezbijeđeno iz kredita Exim banke, a preostalih 15 odsto obezbjeđuje država.
Bonus video:
