Izmjenama Zakona o energetici, o kojima će Skupština raspravljati naredne sedmice, Vlada traži da se zakonski normiraju tehnički gubici u energetskoj mreži, što se može tumačiti kao prvi ustupak italijanskoj kompaniji A2A u okviru kompleksnih pregovora o upravljanju Elektroprivredom (EPCG), ocijenjeno je iz Mreže za afirmaciju nevladinog sektora (MANS).
Predstavnici italijanske kompanije su tokom pregovora o novom petogodišnjem ugovoru za EPCG od Vlade zahtijevali obezbjeđenje garancija za profitabilnost na osnovu uloženog kapitala, sigurnost regulatornog okvira (koji diktira cijene), kao i pronalaženje trećeg partnera koji bi gradio drugi termoblok (TE) u Pljevljima.
Do kraja marta će se znati da li A2A ostaje u EPCG, a iz Vlade su saopštili da je uslov za to TE, odnosno razvojni projekti.
„Kada se ima u vidu da su tehnički gubici u distributivnoj mreži jedna od stavki na računima građana za struju, te da EPCG i njen navodni strateški partner A2A godinama ne uspijevaju da ih smanje na razuman nivo, jer ne investiraju u modernizaciju mreže, neshvatljivo je sada i zakonski uvoditi obavezu krajnjim potrošačima da plaćaju zacrtan nivo ovih gubitaka“, istakli su iz MANS-a.
EPCG godinama izbjegava da uradi studiju o smanjenju gubitaka u mreži
Oni ocjenjuju da je opravdana bojazan da će predloženo zakonsko rješenje podstaći energetske kompanije da još i manje ulažu u modernizaciju mreže, jer im sam zakon garantuje da će građani i dalje plaćati ogromne tehničke gubitke u distribuciji.
Kada je osnovana Regulatorna agencija za energetiku (RAE) 2005. godine, postojala je obaveza da EPCG izradi program smanjenja gubitaka u distributivnoj mreži ukoliko su tehnički gubici veći od devet odsto, a komercijalni (krađa) veći od tri odsto. U međuvremenu je Ustavni sud komercijalne gubitke proglasio neustavnim, koje ne smiju obračunavati kroz cijenu.
U zemljama EU dozvoljavaju se razumni tehnički gubici oko pet odsto, ali Vlada i RAE godinama omogućavaju da krajnji potrošači godinama plaćaju značajno veće tehničke gubitke kroz cijene struje. Prema posljednjim odlukama RAE, krajnji potrošači plaćaju gubitke od 11 odsto.
Predloženo zakonsko rješenje, kako napominju iz MANS-a, opasno je i kada se zna da EPCG godinama izbjegava da izradi studiju o smanjenju gubitaka u distributivnoj mreži, što je njena obaveza koja proizilazi iz metodologija RAE iz 2012. godine.
„EPCG je bila dužna da tri mjeseca prije podnošenja zahtjeva za odobravanje trogodišnjeg regulatornog prihoda dostavi studiju, ali ona to nije učinila. U tom smislu bi zakonsko normiranje tehničkih gubitaka u neku ruku bilo nagrađivanje državne energetske kompanije za nepoštovanje propisa i nastavak njenog daljeg favorizovanja na štetu krajnjih potrošača, te nesporno udovoljavanje zahtjevima italijanskog partnera koji nije ispunio preuzete obaveze“, istakli su iz MANS-a.
Italijani da ne uslovljavaju, jer nisu ispunili ugovor za EPCG
Iz MANS-a su ocijenili da italijanska kompanija nije u poziciji da postavlja uslove, jer nije ispunila indikatore iz upravljačkog ugovora sa EPCG.
Kada je 2009. godine A2A ušla u EPCG stopa gubitaka u mreži je bila 22,7 odsto i italijanska kompanija se obavezala da će ih smanjiti, što nije ispunjeno.
Tako su za 2010. gubici projektovani na nivou od 20 odsto, a iznosili su 19,9 odsto, u 2011. trebalo je da budu 18 odsto, a ostvareni su 19,2 odsto, u 2012. su zacrtani na 15 odsto, a ostvareni 20,8 odsto, dok su na kraju 2013. godine bili 18,9 odsto, iako je projektovano 13 odsto.
Zvanični podaci za 2014. godinu još nijesu poznati, ali su projektovani na 11 odsto, što je gotovo nemoguće kada se uzme prosjek za prethodne godine, navodi MANS.
Bonus video:
