Vlada mora opštinama da obezbijedi nove izvore prihoda kako bi im nadomjestila one koje im je ukinula poslednjih nekoliko godine mijenjajući određena zakonska rešanja, a što je uz ekonomsku krizu dovelo do visoke kreditne zaduženosti i neizmirenih obaveza opština.
To je u razgovoru za “Vijesti” kazao generalni sekretar Zajednice opština Refik Bojadžić. Vlada je predložila i da se ukune i naknana za komunalno opremanje građevinskog zemljišta koji plaćaju investitori prilikom izgradnje stambenih i poslovnih objekata, što bi trebalo da počne da važi početkom 2016. godine.
Zvanični podaci Ministarstva finansija sa kraja marta ove godine pokazju da su visok nivo kreditne zaduženosti i neizmirenih obaveza dva su ključna problema finasija opština koje su po tom osnovu opteretile svoje budžete sa ukupno 279 miliona eura. Od tog iznosa se 171 milion odnosi na dug po kreditima, a 108,6 miliona na neizmirene obaveze (za plate, poreze, kapitalne izdatke, transfere za socijalnu zaštitu, kredite ...)
Opštinske finansije po ta dva osnova bilježe povećanje od 55 miliona u odnosu na kraju 2012. godine što su poslednji dostupni zvanični podaci za ranije godine.
Traže izmjene zakona o finansiranju opština i o porezu na dohodak
Bojadžić je istakao da je za prevazilaženje problema u finansijama opština nužno izmijeniti zakone o finasiranju lokalne samouprave i porezu na dohodak kako bi se pronašli modalitete da opštine nadomjeste prihode koji su im ranijim zakonskim rješenjima ukinuti.
„Samo su sigurni i izvjesni prihodi uslov za obezbjeđivanje održivog budžeta na lokalnom nivou. Opštinama nije obezbijeđeno adekvatno učešće u raspodjeli tih sigurnih prihoda, kakvi su porez na dohodak ili porez na dodatu vrijednost“, naveo je Bojadžić.
Izmjenama zakona ukinuti brojni opštinski prihodi: Bojadžić (foto: Zoran Đurić)
Izmjene ta dva akta programom rada Vlade planirane su za četvrti kvartal ove godine.
Bojadžić navodi da je na dva ključna problema u finansijama opština uticalo zakonsko ukidanje naknada za korišćenje građevinskog zemljišta, lokalne komunalne takse po osnovu korišćenja objekata kojima se vrši prenos električne energije, korišćenje telekomunikacionih objekata, postavljanje TV i radio primopredajnika i za korišćenja morske obale u poslovne svrhe.
„Ukinute su lokalne komunalne takse za najprofitabilnije subjekte, a 2009. godine izmijenjeno je zakonsko rješenje kojim je došlo do pomjeranja momenta naplate prihoda od naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta sa početka (građevinska dozvola) na kraj investicionog ciklusa (upotrebna dozvola). Iako to rješenje nije bilo dugo u primjeni, imalo je negativne efekte na budžete onih opština kod kojih su bile značajne investicione aktivnosti”, kazao je Bojadžić.
Iz Ministarstva finansija su naveli da u cilju smanjenja duga i neizmirenih obaveza opštine moraju biti efikasnije u naplati prihoda i da moraju smanjiti izdatke gdje posebnu pažnju trebaju usmjeriti ka optimizaciji broja zaposlenih.
Zajednica opštiona ističe i da su izmjenama i dopunama Zakona o finansiranju lokalne samouprave iz 2010. godine ukinuti lokalni porezi - porez na firmu ili naziv, porez na potrošnji i porez na zabavne igre i igre na sreću.
Bojadžić objašnjava da su zbog ukidanja prihoda opštine morale obezbijediti novac za realizaciju započetih kapitalnih projekata uglavnom od prodaje zemljišta i skupih kredita.
“Ekonomska kriza se odrazila i na bankarski sektor, takođe, pa su krediti postali značajno skuplji”, naveo je Bojadžić.
Iz Ministarstva finansija su naveli da u cilju smanjenja duga i neizmirenih obaveza opštine moraju biti efikasnije u naplati prihoda i da moraju smanjiti izdatke gdje posebnu pažnju trebaju usmjeriti ka optimizaciji broja zaposlenih.
Hitan sastanak ministarstva i opština nakon odmora
U Ministarstvu finansija nijesu precizirali za “Vijesti” koji su mogući modeli da o pštine izađu iz teške ekonomske situacije.
Navode da je Vlada na predlog ministra finansija Radoja Žugića odlučila da tim povodom sa opštinama zaka že hitan sastanak nakon go d i šnjih odmora.
“Ministarstvo finansija i Vlada označile su stanje javnih finansija u pojedinim opšti - nama kao ranjiv dio ukupnog fiskalnog sistema.
Opštine se bore sa problemima poput neizmirenih poreskih obaveza, dugovanja prema bankama i dobavljačima, viškom broja zaposlenih i potrebno je definisati održiva rješenja za njihovo fiskalno ozdravljenje i unapređenje javnih finansija.
Nakon godišnjih odmora održaće se sastanak sa predstavnicima opština koje su ugrozile svoju finansijsku održivost kao bi se definisale mjere za hitno prevaz i la ženje tih problema“, rekli su u ministarstvu.
Iz ovog resora su saopšt i li da su sa Svjetskom bankom razgovarali o uspostavljanju održivih opština sa stabilnim finansijama, te da ukoliko pronađu model koji je prihvatljiv za obje strane i koji bi bio usklađen sa nacionalnim normativnim okvirima o tome će obavijestiti javnost.
Opština Budva najzaduženija sa dugom od 70 miliona, Andrijevica najmanje - 100 hiljada
Prema podacima Ministarstva finansija, najzaduženija je Opština Budva sa 69,1 milion eura, slijedi Podgorica (28 miliona), Nikšić (16,21 milion), Pljevlja (8,67 miliona), Bijelo Polje (8,19 miliona)...
Najmanje su zadužene opštine Andrijevica sa 100 hiljada eura i Žabljak sa 280.000 eura.
Budva je i na prvom mjestu i po neizmirenim obavezama (za plate, poreze, kapitalne izdatke, transfere za socijalnu zaštitu...) sa 32,67 miliona eura, Nikšić ima 15 miliona, Cetinje 12 miliona, Bijelo Polje 10 miliona.... Po tom osnovu dugovanja nemaju opštine Podgorica i Andrijevica.
Prihodi pali, a obaveze ostale
Bojadžić je kazao da je i ekonomska kriza dovela do visoke zaduženosti i neizmirenih obaveza opština.
Objašnjava da su u vrijeme investicionog buma realizovane brojne investicione aktivnosti koje su dovele do rasta tekućih prihoda o pština po osnovu naknade za komunalno opremanje, poreza na promet nepokretnosti, poreza na dohodak...
“Kapitalna potrošnja je uglavnom bila finansirana iz tekućih prihoda, djelimično iz kredita i donacija. Dobra investiciona godina 2008. je bila karakteristična po značajnim stranim investicijama u Crnoj Gori, privatizacionim procesima i prodaji nekretnina i opštine su bile ohrabrene da otpočnu značajne i skupe više godišnje projekte.
U vrijeme ekonomske krize dolazi do pada investicionih aktivnosti, pojavljuju se problemi likvidnosti u komercijalnom sektoru, ograničava se tržište, pojavljuje se problem viška zaposlenih.
To sve utiče na pad lokalnih prihoda, posebno naknade za komunalno opremanje odakle se uglavnom i finansirala kapitalna pot rošn j a“, objasnio je Bojadžić.
Galerija
Bonus video:
