Drama na tržištu cigareta, kao posljedica čudne prošlogodišnje vladine akcizne politike, poprima razmjere elementarne nepogode - sa padom prodaje na legalnom tržištu u iznosu od oko 40 odsto u prvom kvartalu ove godine, sve više novca od prodaje duvanskih proizvoda ostaje u džepovima švercera.
Prema očekivanjima glavnih uvoznika u Crnoj Gori, negativni trendovi su takvi da će na kraju marta biti još gori podaci o prodaji i naplati državnih prihoda od cigareta.
Zvanični podaci Uprave carina Crne Gore pokazuju da je za januar ove godine ukupno od akciza na cigarete naplaćeno 2.225.651,62 eura (od ovog iznosa po obračunu razlike naplaćeno je 13.925,5 eura) ili oko 43 odsto manje u odnosu na januaru 2017. godine, kada je naplaćeno 3.862.721,26 eura.
“Za februar 2018. godine naplaćeno je ukupno od akciza i obračuna razlike akcize 3.029.794,80 eura (od čega se na obračun razlike odnosi 846.604 eura), što čini ukupnu naplatu akciza na cigarete manjom u iznosu od 425.866 eura ili oko 12 odsto manje“, naveli su iz Uprave carina CG.
Posmatrajući uporedne pokazatelje o naplati akcize na duvanske proizvode tokom prva dva mjeseca ove i prva dva mjeseca 2017. godine dolazi se do podatka da je za godinu naplata ove dažbine, usljed trostrukog rasta akcize tokom posljednje godine, smanjena u prosjeku za oko 28 odsto.
Tokom dva prva mjeseca ove godine, prema podacima Carine, uvezeno je 44,5 tona cigareta ili više nego dvostruko manje u uporednom periodu prošle godine. Tada je uvoz iznosio oko 109 tona.
Cigarete su na trafici sve skuplje, a državni prihodi po osnovu naplate dažbina na cigarete sve manji. Građani prestaju da kupuju cigarete na legalnom tržištu kako bi se odbranili od konstantnih poskupljenja i pazare ih sve više na ulici.
“Primjetan je drastičan pad prodaje cjelokupne kategorije cigareta (duvanskih proizvoda). Ovaj pad je sve izraženiji iz mjeseca u mjesec i trenutno dostiže zabrinjavajući nivo od preko 40 odsto u odnosu na isti period prošle godine”, kazala je “Vijestima” direktorica kompanije “Nergelia” Ljilja Pižurica.
Ta firma je glavni prodavac američkog proizvođača “Filip Moris” u Crnoj Gori.
Glavni uzrok pada prodaje, prema riječima Pižurice, jeste “agresivno podizanje nameta (akcize i PDV-a) što je rezultiralo naglim poskupljenjem proizvoda i prelivanje prometa na crno tržište”.
Poslanik Aleksandar Damjanović kaže da se desilo ono što je najavio prije nekoliko mjeseci - da će “zbog loše akcizne politike i nepoštovanja prvobitnog akciznog kalendara, kao i zbog loše politike inspekcijskog nadzora, biti ugroženo legalno tržište cigareta i očekivani rast budžetskih prihoda države po ovom osnovu”.
“Efekat povećanja akciza na cigarete je bio takav da je zbog povećaja ove dažbine on de fakto negitavan, a šverc je progutao sve očekivane budžetske prihode i benefite od planiranog povećanja. Sivo tržište cigareta uskratiće budžet godišnje najmanje za 30 do 40 miliona eura ako Vlada bude istrajala na pogrešnoj akciznoj politici”, rekao je Damjanović.
Od 1. januara ove godine posljednje povećanje akcize na cigarete rezultiralo je rastom cijena po paklici u iznosima od 30 do 50 centi. Ukupno opterećenje dažbinama po prodajnoj cijeni paklice cigareta iznosi više od 80 odsto.
Prošle godine akciza je povećana dva puta, najprije u aprilu, pa u avgustu, tako da su magacini distributera zajedno sa decembarskim najmanje tri puta vanredno punjeni cigaretama zbog čega zvanična statistika na kraju kalendarske 2017. godine nije davala pravu sliku o onome što se zapravo dešavalo.
U želji da poveća državne prihode po ovom osnovu, nove akcize su definitivno izazvale potpuno suprotan efekat. Prihodi od cigareta padaju, legalna industrija posustaje, a crno tržište cvjeta. Država i za sljedeći januar najavljuje novo povećanje akciza.
Organizovani kriminal kontroliše krijumčarenje
Damjanović je kazao da probleme “neće riješiti Komisija za suzbijanje ekonomije koja služi za razvodnjavanje problema, jer se radi o sprezi organizovanog kriminala koji kontroliše krijumčarenje”.
“Pojedine državne strukture, sa jedne strane, povećavaju obim posla, a sa druge strane, onemogućavaju zakonsko sankcionisanje ključnih aktera…Ozbiljna vlada bi u roku od 100 dana mogla da eliminiše najveći dio sivog tržista cigareta, kako identifikacijom i sankcionisanjem ključnih aktera, tako i stvaranjem uslova za legalno poslovanje, kroz koje bi optimizovali budžetsko prihode sa ovog tržišta”, zaključio je Damjanović.
Komisijom za suzbijanje sive ekonomije u Crnoj Gori predsjedava potpredsjednik Vlade Milutin Simović.
Bonus video:
