Nema giganata iz EU za aerodrome

Ponude za zakup crnogorskih aerodroma predale su četiri kompanije i tri konzorcijuma. To su “Incheon International Airport Corporation” iz Južne Koreje, GMR iz Indije, “Limak Holding” iz Turske i “Corporacion America Airports” iz Luksemburga, kao i tri konzorcijuma “Cengiz & Copenhagen Airports” iz Turske i Danske, “Groupe ADP Consorcium - TAV” iz Turske i Francuske i “DAA International - Bouygues Batiment International - Marguerite - TIIC” kojeg čine kompanije iz Irske, Francuske i Luksemburga.

Iz Ministarstva saobraćaja je saopšteno da su sve ponude blagovremeno predate. Otvaranju ponuda prisustvovali su predstavnici svih ponuđača, a komisijom je predsjedavao ministar Osman Nurković.

Komisija ima rok od 30 dana da izabere kompanije sa kojima će preći u naredni krug u kojem će moći da poboljšavaju svoje ponude. Izbor novog gazde oba crnogorska aerodroma, prema očekivanjima, trebalo bi da se završi do ljeta naredne godine.

Među onima koji su se javili na pretkvalifikaciju je turski TAV, za kojeg se spekuliše da ga Nurković preferira u ovom poslu što je on negirao, kao i turska Limak Grupa. Oni inače, pojedinačno ili sa partnerima, u koncesiji drže aerodrome u Prištini i Skoplju zbog čega je MSP u tenderskim uslovima smanjio tzv. zonu ograničenja da se naši aerodromi ne mogu dati u zakup nekome ko već ima vazdušne luke u najbližem okruženju.

TAV nastupa sa kompanijom “Groupe ADP” koja je jedan od njegovih najvećih akcionara i koja direktno ili posredno upravlja sa 25 aerodroma.

“Incheon International Airport Corporation” upravlja sa jednim od najvećih aerodroma u Koreji u istoimenom gradu Inčon.

GMR je najveća indijska aerodromska kompanije koja upravlja sa tri aerodroma u Delhiju, Hiderbadu i Mopa. Bavi se i gradnjom aerodroma i kreiranjem informacionih sistema za potrebe aerodroma. Partner je i u upravljanju aerodromom na Filipinima.

“Corporacion America Airports” ima 52 aerodroma, od čega su 33 u Argentini a većina ostalih je u Latinskoj Americi. U Evropi imaju aerodrome u Luksemburgu, Jermeniji i u Toskani u Italiji.

Konzorcijum “Cengiz & Copenhagen Airports” čine turska građevinska firma “Cengiz” specijalizovana za gradnju aerodromske infrastrukture, a nastupa sa Aerodromom iz Kopenhagena koji godišnje opslužuje oko 30 miliona putnika.

“DAA International” upravlja sa dva velika aerodroma u Irskoj u Davlinu i Korku, dok je član njenog konzorcijuma u ovom poslu fond “Marguerite”, dio konzorcijuma koji upravlja aerodromom u Zagrebu zajedno sa TAV-om. Ostale kompanije u njihovom konzorcijumu bave se različitim biznisma od građevinarstva do uslužnih djelatnosti.

Najvećih svjetskih kompanija iz oblasti upravljanja aerodromima nema na pretkvalifikacionom tenderu za davanje u zakup aerodroma u Tivtu i Podgorici, koje je najavljivao ministar Nurković.

Rok je istekao juče a nijedno veliko ime iz Zapadne Evrope poput korporacija “Vinci”, “Airports de Paris”, “Fraport” ili “Royal Schiphol Group”, nije se prijavilo na tender Ministarstva saobraćaja da konkuriše za zakup crnogorskih aerodroma.

Među interesentima nema ni konzorcijuma američkih kompanija, koje je prema ranijim najavama iz MSP, bilo zainteresovano za ovaj posao, ni austrijskog konzorcijuma “Meridian”, ni “Flughafen München GmbH” - operatera aerodroma u Minhenu.... Nema ni kompanije “Dnata” - operatera aerodroma u Dubaiju, koju su crnogorski zvaničnici takođe najavljivali kao jednog od gotovo sigurnih konkurenata za ACG.

“Očekujem oko 20 kompanija da bude u pretkvalifikaciji”, kazao je ministar Nurković RTCG-u 2. oktobra kada je u londonskom “The Economistu” raspisao tender za izbor koncesionara za aerodrome.

Ishod jučerašnje pretkvalifikacije stoga se, a imajući u vidu i ranije Nurkovićeve tvrdnje o čak 35 kompanija iz čitavog svijeta koje se interesuju za crnogorske aerodrome, ne može smatrati uspjehom. Još više to dobija na snazi ako se zna da je u pretkvalifikaciji za davanje u koncesiju Aerodrom Beograd, koji ima samo dva puta veći promet od ACG, učestvovalo čak 25 kompanija, a posao je na kraju dobio francuski “Vinci”.

Vlada, uprkos kritikama, neće odustati od namjere da sprovede postupak davanja aerodroma u koncesiju. Taj posao kabinet premijera Duška Markovića doživljava kao jedan od ključnih u mandatu ove Vlade.

Novac Vladi treba da smanji deficit, zbrine MA, plati Kinezima...

Vlada od koncesionara kojem će aerodrome Tivat i Podgorica dati u zakup na 30 godina očekuje minimum 100 miliona eura avansne uplate, godišnju verijabilnu koncesionu naknadu od minimum 10% ukupnog prihoda aerodroma, te investicije u vazdušne luke od minimum 200 miliona eura za period koncesije, od čega 80-120 miliona eura u prve četiri godine.

Problem je međutim što će po važećoj legislativi, Vlada morati da sve prihode koje ostvari od koncesionara aerodroma, na ravne časti dijeli sa opštinama Tivat i Podgorica na čijim se terirorijama nalaze vazdušne luke. Iako državno preduzeće ACG ima prostora da iz sopstvenog prihoda i zaduženja za koje kreditori ne traže garancije države, razvija i modernizuje aerodrome, Vlada ne želi da taj resurs zadrži u državnim rukama jer joj očajnički treba svjež novac u budžetu kako bi deficit spustili ispod granice od tri odsto BDP-a, ali i da se pripremi za plaćanja prvih rata Kinezima za dionicu auto-puta Podgorica - Smokovac, koje dospijevaju 2021. godine.

Novac je potreban i jer se istovremeno sa koncesijom za aerodrome do ljeta naredne godine mora sanirati stanje u Montenegro erlajnsu sa 21 milion eura. U predlogu budžeta za 2020. Vlada je stavila, kako je ministar finansija Darko Radunović rekao ”konzervativnu procjenu”, da će od koncesije za aerodrome dogodine prihodovati 70 miliona eura. To će državi biti dovoljno tek za nešto više od jedne godišnje rate kredita koje treba da plate Kinezima za izgradnju auto-puta do Mateševa u iznosu od 67 miliona dolara bez kamata.