Država je pokrenula prinudnu naplatu protiv šest firmi korisnika kredita iz Abu Dabi fonda koje ne vraćaju dugove, a njihove ukupne obaveze sada su 19,2 miliona dolara, što je oko 16 miliona eura. Tolika je moguća šteta po državu, koja je dala garanciju, ukoliko Zaštitnik državnih imovinsko-pravnih interesa ne uspije da je umanji prinudnom naplatom, pokazuju podaci koje su “Vijesti” dobile n osnovu zahtjeva od Investicionog razvojnog fonda.
Sredinom januara izabrano je novo rukovodstvo IRF-a, na čelu sa predsjednikom odbora direktora Velizarom Kaluđerovićem i izvršnom direktoricom Irenom Radović, koji su skinuli oznaku tajnosti sa dokumenata o ovoj aferi koja su se nalazila u ovom državnom fondu.
Kredit nisu vraćali “Vektra Jakić” Dragana Brkovića koja je sa kamatama dužna 3,81 milion dolara, “IM Gradina” iz Rožaja Darmina Škrijelja koja duguje 3,66 miliona, “Eko-Per” iz Šavnika Ljuba Perišića sa dugom od 2,93 miliona, “HM Durmitor” Vladimira Kujundžića i Save Grbovića koji duguje 2,43 miliona, “Milkraft Leche” Dragana Burića sa dugom od 3,23 miliona i “Amanda” iz Tuzi Vaselja Ujkića koja duguje 3,17 miliona dolara. Ovim firmama su blokirani računi i stavljena zaloga na imovinu ali je pitanje da li one uopšte posluju i da li založena imovina vrijedi preostali iznos duga, zbog čega je vjerovatno da će država pretrpjeti značajnu više milionsku štetu jer je žirant ovim firmama.
Specijalno državno tužilaštvo istražuje ovu aferu, a prije desetak dana su saslušali bivšeg ministra poljoprivrede Petra Ivanovića, bivšeg direktora IRF-a Zorana Vukčevića, kao i više vlasnika ili direktora ovih firmi. Sumnja se u zloupotrebu službenog položaja, odnosno da su firmama koje ne ispunjavaju uslove dobile kredite bez valjanog zaloga, čime im je omogućeno sticanje koristi na štetu države.
Vektra uzela 3 miliona, vratila 37 hiljada
“Vektra Jakić” je 2015. uzela tri miliona dolara, a vratila je ukupno 37 hiljada dolara, “Milkraft” je od iste sume vratio 448 hiljada, “Eko-Per” je od dva i po miliona vratio 119 hiljada, “HM Durmitor” od dva miliona 74 hiljade, a “IM Gradina” od dobijena tri miliona dolara nije vratila ni jedan cent. Ove firme su kredite dobili od Ministarstva poljoprivrede u periodima od oktobra 2015. do juna 2017. godine, kada su ministri bili Petar Ivanović i Milutin Simović. Kompaniji “Amanda” kredit je odobrio IRF u septembru 2019. u iznosu od tri miliona dolara, od čega su oni vratili 121 hiljadu.
Kredite iz Abu Dabi fonda su prije vremena vratili “Carine” sa glavnicom i kamatama od 2,71 milion dolara, “Mesopromet” ukupno 3,39 miliona i “FML” Nikšić 1,43 miliona dolara. Industrija mesa “Goranović” redovno izmiruje obaveze iz kredita i do sada je uplatila 569 hiljada, a preostali iznos je 2,72 miliona dolara.
Država je iz Abu Dabi fonda, a osnovu međudržavnog ugovora iz juna 2015. i aneksa od 11. avgusta prošle godine, ukupno povukla 29,6 miliona dolara, od kojih je za deset projekata korisnicima isplaćeno 26,2 miliona dolara. Do sada je Abu Dabi fondu vraćeno 9,7 miliona dolara, od čega 5,9 miliona glavnice i 3,8 miliona za kamate. Na posebnom računu za ove namjene Ministarstva poljoprivrede sada se nalazi preostala i neiskorišćena dva i po miliona dolara.
Država dužna fondu 23 miliona dolara
Dug države prema Abu Dabi fondu sada iznosi 23,6 miliona dolara, a obaveze se isplaćuju dva puta godišnje 15. jula i 15. decembra u iznosima rata (glavnica i kamate) od oko 1,4 miliona dolara. Na posebnom računu sada se nalazi dovoljno novca za vraćanje rate u julu i za najveći dio rate u decembru. Ako se u međuvremenu ne naplati dug od dužnika, na teret državnog budžeta će pasti iznos preostalog duga sa drugim troškovima.
U odlukama vlada iz perioda ugovaranja ovog posla navedeno je da država daje garancije u iznosu do 50 miliona eura, ali ni Vlada, ni Ministarstvo poljoprivrede, ni IRF nemaju zvanični akt o garanciji. Ministar poljoprivrede Aleksandar Stijović je najavio da će zvanični akt o garanciji tražiti od Abu Dabi fonda.
Ugovor o zajmu sa Abu dabi fondom potpisao je 2015. tadašnji direktor IRF-a Zoran Vukčević, dok je ministar poljoprivrede Ivanović supotpisan kao svjedok. Ovakve međudržavne ugovore obično potpisuju ministri finansija, ali u do sada pronađenim dokumentima zvanično nigdje nama potpisa tadašnjeg ministra Radoja Žugića. Njegov potpis bi morao biti na datoj garanciji, ali nje nema.
Prema ovom ugovoru IRF je zajmoprimac, dok je Ministarstvo poljoprivrede korisnik. Navedeno je i da “zajmodavac sredstva kredita stavlja na raspolaganje korisniku pod uslovima koji su prihvatljivi za Fond” iz Abu Dabija.
Međutim, nakon potpisivanja, Ministarstvo poljoprivrede otvara specijalni račun u Prvoj banci za prijem ovog novca.
Nova Vlada je utvrdila da se ovaj račun nalazi van sistema državnih finansija. Tužilaštvo je prvi put istragu o ovoj aferi otvorilo 2017. Sporno je bilo što se Ministarstvo poljoprivrede bavi bankarskim poslovima preko ovog računa, što je kršenje zakona. Tek nakon toga IRF u martu 2018. godine preuzima poslove u vezi ovog kredita.
Dužnici bez novca, pitanje i koliko im imovina vrijedi
Da će država teško moći da se naplati, pokazuju i podaci o dužnicima. “Vektri Jakić” je račun blokiran na dug od 19 miliona eura. Blokada traje neprekidno već pet godina. Ukupni dugovi kompanije iznose 90 miliona eura, a sva imovina je pod hipotekom. IRF je pokrenuo zalogu nad opremom bivše fabrike peleta, za koju je korišćen kredit.
“Eko-Per”, koji proizvodi vodu “Diva”, već pet godina posluje sa gubitkom. Ukupan kapital firme prema izvještaju sa kraja 2019. godine je procijenjen na 185 hiljada eura. IRF je aktivirao zalog nad opremom i zemljištem fabrike.
Sa gubicima posluje i “IM Gradina”. Njen kapital ima negativnu vrijednost od 350 hiljada eura. IRF je stavio zalog na opremu i vozila kompanije, za koje je navedeno da njihova knjigovodstvena vrijednost iznosi 1,9 miliona eura. “HM Durmitor” je 2019. godine imao profit od svega 38 hiljada eura. IRF je na dio imovine stavio zalog. Račun nije blokiran.
“Milkraft Leche” ima blokiran račun na 2,7 miliona eura, ali ta firma nema godinama nikakve prihode i samo djelimično je izgradila farmu krava u Pavinom Polju. IRF je aktivirao zalogu za imovinu u ovom selu, ali je pitanje kolika je njena vrijednost.
Firma “Amanda” je tri miliona dobila za kupovinu 170 hiljada kvadrata zemljišta kod Kuća Rakića u Tuzima. Račun joj je sada u blokadi na iznos od 2,7 miliona eura, dok je na zemljište upisan zalog IRF-a. Mjesec prije nego što je dobila kredit u septembru 2018. godina, njen račun je bio u višemjesečnoj blokadi zbog duga od 2,3 miliona eura. Nekoliko mjeseci prije dobijanja kredita, tadašnji ministar Milutin Simović je uprava na ovom imanju predstavio tadašnji projekat IPARD.
Bonus video:
