Crna Gora je postigla određeni napredak kada je riječ o ekonomskim kriterijumima i umjereno je spremna za razvoj funkcionalne tržišne ekonomije, pokazuje izvještaj Evropske komisije (EK) o Crnoj Gori za ovu godinu.
„Zemlja je prošle godine doživjela oštru recesiju, jer je pandemija covida-19 uzela veliki danak na njenu ekonomiju zavisnu od turizma. Ovo je stvorilo velike negativne efekte prelivanja na privatnu potrošnju, investicije, zapošljavanje, trgovinu i javne finansije“, navodi se u izvještaju.
Iz EK su kazali da su vlasti, kako bi podržale građane i privredu, sprovele nekoliko paketa ekonomske podrške.
Povezani članci
Ove mjere su u velikoj mjeri bile dobro ciljane, transparentne i privremenog karaktera.
„Uprkos nekim kašnjenjima usljed pandemije, Vlada je nastavila sa sprovođenjem nekih od predviđenih reformi u cilju poboljšanja poslovnog okruženja. Uredna tranzicija vlasti usred krize očuvala je efikasnost odgovora javnih politika na covid-19“, rekli su iz EK.
Nova Vlada je, kako se ocjenjuje, uspjela da ublaži fiskalne rizike akumulirajući značajne fiskalne rezerve za pokrivanje finansijskih potreba ove godine, uključujući i dodatne programe podrške usljed covida-19.
„Finansijski sektor je ostao stabilan tokom krize, kao rezultat svoje snažne pozicije prije krize i mjera podrške koje su sprovele vlasti, ali odloženi uticaj krize na bilanse banaka zahtijeva pažljivo praćenje od finansijskih institucija“, dodaje se u izvještaju.
Crna Gora je, kako su kazali iz EK, postigla određeni napredak i umjereno je spremna da se nosi s pritiskom konkurencije i tržišnim snagama unutar Evropske unije (EU).
„Pandemija covida-19 pokazala je da nedostatak diverzifikacije čini crnogorsku ekonomiju zavisnu od turizma vrlo osjetljivom na šokove. Učinjeni su određeni napori za poboljšanje kapaciteta za inovacije i za uvođenje evropskih standarda u lokalna preduzeća zahvaljujući javnim grantovima, ali oni ostaju skromni s obzirom na veličinu izazova“, smatraju u EK.
U izvještaju se navodi da se kvalitet obrazovnog sistema i preferencije nastavnih planova i programa čine nedovoljnim za povećanje ljudskog kapitala i rješavanje neusklađenosti vještina.
„Moderna telekomunikaciona i energetska infrastruktura se brzo razvija, ali postoji značajan deficit u saobraćajnoj infrastrukturi, što ometa integraciju s regionalnim i tržištima EU. Osim toga, nizak nivo sofisticiranosti domaćih proizvoda, mala lokalna preduzeća i nizak nivo učešća na vanjskim tržištima predstavljaju glavne prepreke za povećanje konkurentnosti i diverzifikaciju ekonomije“, smatraju u EK.
Što se tiče sposobnosti Crne Gore da preuzme obaveze članstva, u mnogim oblastima se odvijao značajan posao na usklađivanju i pripremi za implementaciju pravne tekovine EU, iako sporije nego ranije.
Iz EK su rekli da je klaster unutrašnjeg tržišta ključan je za pripreme Crne Gore da ispuni zahtjeve unutrašnjeg tržišta EU i od velike je važnosti za moguće mjere rane integracije, te razvoj zajedničkog regionalnog tržišta.
„Ostvaren je napredak u nadzoru tržišta, akreditaciji i standardizaciji, zakonodavnim preduslovima za elektronsku registraciju preduzeća, sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma, privrednom pravu, državnoj pomoći i transparentnosti pomoći, bankarstvu, zaštiti potrošača i zdravlja“, navodi se u izvještaju EK.
Crna Gora bi sada, kako smatraju, trebalo da se fokusira na usklađivanje s pravnom tekovinom EU koja uređuje metrologiju i standardizaciju, razvoj operativnih kapaciteta Zavoda za zapošljavanje, regulisane profesije, kretanje kapitala i plaćanja, uključujući sticanje imovinskih prava, postepeno ukidanje šeme dodjele državljanstva investitorima, privredno pravo i korporativno računovodstvo, intelektualnu svojinu, konkurenciju i državnu pomoć, zaštitu potrošača i zdravstvenu zaštitu, te na sprovođenje zakona koji je usklađuju s kapitalnim zahtjevima pravne tekovine EU u sektoru bankarstva.
Iz EK su saopštili da je klaster konkurentnosti i inkluzivnog rasta značajno povezan s Programom ekonomskih reformi Crne Gore. Napredak je postignut u kontroli duvana, penzijama, industrijskoj politici, pametnoj specijalizaciji, stručnom obrazovanju i osposobljavanju, te olakšavanju trgovine.
„Što se tiče ekonomske i monetarne politike, u toku je rad na implementaciji akcionog plana za usklađivanje s pravnom tekovinom EU“, dodaje se u izvještaju.
Crna Gora bi sada, kako su ocijenili, trebalo da se fokusira na nezavisnost medijskog sektora, porez na dodatu vrijednost (PDV), akcize i direktno oporezivanje, koordinaciju ekonomskih i monetarnih pitanja, zakon o radu i zakon o zabrani diskriminacije, zaštitu na radu, industrijsku politiku, istraživanje i inovacije, obrazovanje i obuku i kompjuterizovani tranzitni sistem kompatibilan s EU.
Klaster zelene agende i održive povezanosti značajno je povezan s Programom ekonomskih reformi Crne Gore, Ekonomskim i investicionim planom Evropske komisije i Zelenom agendom za Zapadni Balkan.
„Ostvaren je napredak u stvaranju „dan unaprijed“ energetskog tržišta, Strategiji razvoja saobraćaja, zaštiti prirode i Nacionalnom energetskom i klimatskom planu. Crna Gora bi sada trebalo da se fokusira na energetski sektor, transevropske mreže, telekomunikacije, TEN-T i TEN-E regulativu, zelenu tranziciju, upravljanje otpadom, kvalitet vode, zaštitu prirode i klimatske promjene“, smatraju u EK.
Klaster resursa, poljoprivrede i kohezije obuhvata politike povezane sa strukturnim fondovima i investicionim fondovima EU, te razvoj kapaciteta za preuzimanje odgovornosti budućih država članica EU.
„Napredak je postignut u poljoprivredi, hrani i ribarstvu, regionalnoj politici i strukturnim instrumentima, finansijskim i budžetskim odredbama i upravljanju sopstvenim resursima“, rekli su iz EK.
Crna Gora bi sada, kak se zaključuje, trebalo da se fokusira na implementaciju programa IPARD, poljoprivredu i ruralni razvoj, kao i ribarstvo, unapređenje prehrambenih objekata i kontrole sigurnosti hrane, zahtjeve kohezione politike EU, kapacitete za sprovođenje programa indirektnog upravljanja u okviru instrumenta IPA i pravila za upravljanje sistemom sopstvenih resursa.
Bonus video:
