Uprkos činjenici da sam odlukom Savjeta Agencije za investicije (MIA) 6. maja prošle godine na osnovu javnog konkursa Uprave za kadrove imenovan za direktora sa petogodišnjim mandatom, te da sam od dana imanovanja do danas u ispunjavanju svojih radnih dužnosti postupao savjesno, stručno i profesionalno, smatram da ne uživam podršku aktuelne Vlade u tehničkom mandatu koja je nužno potrebna za realizaciju započetih aktivnosti na reformi Agencije, koje se ne mogu sprovesti bez intenzivne koordinacije sa Vladom i resornim ministarstvima.
Ovo je naveo Mladen Grgić u obazloženju neopozive ostavke na mjesto direktora Agencije, dodajući da je ovakva ocjena zasnovana ne samo na njegovom ličnom utisku, već i na konkretnim, posrednim i neposrednim porukama i informacijama koje su mu u više navrata neoficijelnim putem saopštavane. “Vijesti” imaju uvid u obrazloženje ostavke.
Grgić je naveo da se ubrzo nakon formiranja Agencija suočila sa radom u uslovima pandemija koronavirusa, zatim je nastupila politička tranzicija i izazovan ambijent za proces izgradnje te važne institucije zbog čega je njegov primami fokus u radu bio na konsolidaciji institucije i ispunjavanju njenih zakonskih nadležnosti.
Poteškoće sa ekonomskim državljanstvom
On je naveo da su u posljednjoj godini dana kroz zajedničke aktivnosti sa međunarodnim partnerima uspjeli da nadomjeste skroman budžet za promociju investicionih potencijala, formiran je osnažen tim za evaluaciju projekata javno-privatnog partnerstva, zaprimili su i prve projekte po novom zakonu, usvojili su podzakonske akte neophodne za nesmetano funkcionisanje instituta javno-privatnog partnerstva, od opština su prikupili veliki broj potencijalnih projekata na osnovu kojih je prvi put formirana baza potencijalnih investicija...
”Jedan od velikih izazova za Agenciju je predstavljao program ekonomskog državljanstva, čija je dinamika posebno dobila na intenzitetu u trenutku mog dolaska. Tim koji se bavio obradom aplikacija je dodatno osnažen u mjeri u kojoj se ne bi remetile svakodnevne aktivnosti i zakonske obaveze Agencije. Ipak, na efikasnost sprovođenja programa su dominantno uticali spoljni faktori na koje Agencija nije mogla da utiče a koji su opisani u izvještaju o radu, a tiču se poteškoća koje su nastale nakon invazije Ruske Federacije na Ukrajinu. Neizvjesnost sprovođenja programa je uticala na to da Agencija nije mogla da planira resurse kako bi angažovala dodatnu radnu snagu”, naveo je Grgić.
On je podsjetio da je program produžen pred sami kraj na elektronskoj sjednici Vlade, što je uticalo na veliki priliv nepotpunih aplikacija što je uz gore pomenute probleme dodatno opteretilo rad tima za implementaciju i dovelo do usporene obrade aplikacija.
”Ta situacija je prevaziđena krajem ljeta, nakon čega je proces vraćen u razumne vremenske okvire, a tim je uspio da prevaziđe poteškoće nastale sajber napadom. Nažalost, Agencije je u kontekstu diskusija vezanih za program ekonomskog državljanstva u više navrata u javnosti potpuno neosnovano targetirana kao krivac od strane visokih Vladinih funkcionera, što je doprinijelo negativnom marketingu programa i čestim neosnovanim optužbama o zloupotrebama, izazvanim, prije svega, nepoznavanjem regulative kojom je uređen program, raspodjelom nadležnosti izmedu više upravnih organa, ali i nedostatku institucionalne podrške i često nejasnim i neodlučnim postupanjima nadležnih organa. Kao što sam već napomenuo, Agencija je, najčešće neosnovano, bila pod pritiskom zbog dužine zadržavanja aplikacija, tako je obrada aplikacija bila najkraće najefikasnije sprovedena na nivou Agencije, u dijelu njene nadležnosti, dok su tzv. zastoji u obradi aplikacija nastajali kod drugih upravnih organa”, istakao je Grgić.
Osvrt na mišljenje DRI
Grgić se u ostavci osvrnuo i na duplo negativno mišljenje koje je u januaru 2023. godine Državna revizorska institucija (DRI) dala na rad Agencije u 2021. godini.
”S obzirom da sam rukovođenje u svojstvu v.d. direktora preuzeo u oktobru 2021. godine, nisam mogao da utičem na način rada koji je rezultirao negativnim mišljenjem. Čini se da je preporuka koja se tiče neusklađenosti evidencije u softveru sa stanjem na računu državnog trezora, najviše uticala na negativne mišljenje. Agencija je u svom odgovoru detaljno elaborirala razloge za neusklađenost, koje su jasno objašnjive samom postavkom programa i činjenicom da softver Agencije nije računovodstveni i da nije povezan sa računom trezora, niti je u nadležnosti Agencije. Neusklađenost je plod loše planiranog programa ekonomskog državljanstva, sistemskog nedostatka koji je onemogućio voženje evidencije koja bi bila zadovoljavajuća za DRI. Naime, postupak predviđen programom i činjenica da se novac jednim dijelom uplaćuje u budžet, onemogućuje Agenciju da uspostavi evidenciju koja bi finansijski bila identična stanju u trezoru. Kako DRI nije naišla na bitnije zloupotrebe, a ustanovljeno je da nema nedostatka novca, niti sličnih propusta ili nezakonitih radnji, duplo negativno mišljenje je bilo prestrogo i stvorilo je dodatne negativne konotacije u javnosti”, ocijenio je Grgić.
On je dodao da je Agencija spremila akcioni plan u vezi realizacije preporuka koji je upućen DRI i da nema razloga da se sve preporuke ispune u datom roku.
Ispravka
U tekstu koji su “Vijesti” objavile u subotu 4. marta pod nazivom “Grgić podnio ostavku” greškom su permutovani datumi imenovanja Grgića. U tekstu je pisalo da je Grgić za vršioca dužnosti direktora imenovan u maju 2021, a u oktobru te godine na puni mandat. Međutim, Grgić je u oktobru 2021. imenovan za v.d. direktora, a u maju prošle godine za direktora. “Vijesti” se izvinjavaju Grgiću i čitaocima.
Povezani članci
Nema podjele nadležnosti u praćenju investicionih projekata
Kada je u pitanju sektor za investicije i njegova primarna djelatnost praćenja investicija tu su, navodi Grgić identifikovane ozbiljne sistemske poteškoće, koje je bilo nemoguće otkloniti bez šire institucionalne koordinacije sa resomim ministarstvima i uz podršku Vlade.
”Ne postoji jasna podjela nadležnosti između institucija sistema koje se bave praćenjem investiciono-razvojnih projekta. lako je jasno da je Zakonom o javno-privatnom partnerstvu ta uloga dodijeljena Agenciji, i dalje dolazi do preklapanja nadležnosti izmedu Agencije u najvećoj mjeri Ministarstva ekonomskog razvoja i turizma, ali i Ministarstva finansija. Trenutni sistem ne omogućava efikasno praćenje i zaštitu državnih interesa države”, naveo je Grgić.
Prema njegovim riječima, radna tijela formirana radi praćenja investicija su često glomazna i najčešće bez prisustva starješina organa, čime je smanjena njihova operativna moć, a ne omogućavaju mehanizam uzbunjivanja i sprečavanja eventualnih arbitraža.
”Kako bi ojačala kapacitete u ovom sektoru, u saradnji sa njemačkom razvojnom agencijom GIZ, Agencija učestvuje u programu uspostavljanja mehanizama za prevenciju arbitraža i rano uzbunjivanje i otklanjanje problema sa kojima se susreću investitori. Sam program treba da vodi ka kreiranju sistema efikasnijeg praćenja investicija i rješavanja sporova alternativnim metodama, gdje je upravo Agencija prepoznata kao ključna institucija u sistemu”, naveo je Grgić.
Bonus video:
