Na Vladinoj užoj listi prioritetnih infrastrukturnih projekata iz oblasti energetike na prvom mjestu je projekat Korišćenje hidropotencijala i upravljanje vodama slivova Drine, Pive, Tare, Ćehotine, Lima, Ibra i Morače, ali, kako tvrde iz Ministarstva ekonomije, ne postoje inicijative za izgradnju hidroelektrane (HE) Buk Bijela i potapanju Tare.
Iz Ministarstva su objasnili da je taj projekat prvi na listi priorotetnih zbog činjenice da se radi o jedinstvenom slivu pet rijeka čiji hidropotencijal pripada ne samo Crnoj Gori, već i ostalim državama regiona.
Riječ je, kako su objasnili, o regionalnom projektu za koji je namjera da se sveobuhvatno sagleda hidropotencijal pet rijeka, odnosno mogućnosti za njihovo korišćenje i upravljanje vodama.
“To nikako ne znači izgradnju hidroelektrana na svakoj od rijeka. Naprotiv, projekat podrazumijeva traženje optimalnog rješenja za korišćenje hidropotencijala kompletnog sliva, uz poštovanje već utvrđenih ograničenja, među kojima je najznačajnija skupštinska Deklaracija o zaštiti Tare. Dakle, pomenuti projekat sa liste prioritetnih infrastrukturnih projekata ne dovodi u pitanje Deklaraciju koja je na snazi od 2004. godine i u skladu sa tim od strane Vlade Crne Gore ne postoje inicijative za izgradnju HE Buk-Bijela”, kazali su iz Ministarstva na čijem je čelu ministarka ekonomije Dragica Sekulić.
Smatraju da je, imajući u vidu da se radi o ogromnom energetskom potencijalu sliva pet rijeka, koji dotiče nekoliko država, regionalna saradnja od ključne važnosti.
"U tom smislu, i podrška Evropske unije, koja je kroz dosadašnju podršku prepoznala značaj regionalnih projekata, bila bi od izuzetnog značaja, što je i razlog da se projekat ovakve vrste nađe na listi projekata za koje će biti tražena podrška kroz grantove ili EU fondove kao što je Zapadno-investicioni okvir (WBIF)", rekli su iz Ministarstva.
Ideja o izgradnji HE Buk Bijela stara je pola vijeka i nekoliko puta je zaustavljana. Izgradnja Buk Bijele bila je gotovo izvjesna prije oko 50 godina, kada je u tu srvhu eksproprisano i zemljište od Kopila do Šćepan Polja. Tadašnja Skupština Crne Gore odbila je da potpiše saglasnost na 70 miliona dolara zaduženja za taj projekat kod Svjetske banke.
Planovi o pregrađivanju Drine ponovo su aktuelizovani 2004. godine, kada su predstavnici RS i Crne Gore potpisali dogovor o izgradnji Buk Bijele, ali su crnogorski partneri odustali pod pritiskom javnosti koja se usprotivila potapanju Tare. Deklaraciju o zaštiti Tare potpisalo je gotovo 11 hiljada građana i ona se našla na dnevnom redu Skupštine. Parlament je sredinom decembra 2004. usvojio Deklaraciju kojom se zabranjuje izgradnja Buk Bijele. Deklaraciju je podržalo 35 poslanika Socijaldemokratske partije, Socijalističke narodne partije, Liberalnog saveza, Demokratske unije Albanaca i Demokratskog saveza u Crnoj Gori, dok je protiv tog dokumenta bilo 29 poslanika vladajuće Demokratske partije socijalista.
Akumulacija Buk Bijele trebalo je da potopi dolinu do brane elektrane Piva i 12 kilometara Tare uzvodno od Šćepan Polja. Planirana je bila izgradnju hidroelektrana Buk Bijela, kapaciteta 450 megavata i Srbinje od 50,5 megavata.
Republika Srpska ponovo je pokrenula projekat hidroelektrane (HE) Buk Bijela. U Trebinju je početkom juna prošle godine potpisan ugovor o dodjeli koncesije za izgradnju i korišćenje HE Buk Bijela na reci Drini. Koncesija je na 50 godina dodijeljena Elektroprivredi RS (ERS) i Hidroelektranama na Drini iz Višegrada.
Nakon toga su 6. jula 2017. Vlada RS i kineska kompanija China National Aero-Technology International Engineering Corporation (AVIC-ENG) potpisali Memorandum o saradnji na projektu izgradnje Buk Bijele.
Plan je da se Buk Bijela, instalisane snage 93,52 MW, gradi na Drini na jugoistoku BiH. Projekat je vrijedan oko 195,1 milion eura, a HE će se graditi na gornjem toku Drine na oko 11 kilometara uzvodno od novog mosta u Foči.
Bonus video:
