Još otkada je bila dijete, Rejčel Pitersen živjela je sa neobjašnjivim osjećajem tuge kojeg je nije mogao osloboditi nikakav lijek niti psihoterapija. Zato je 2017. godine odlučila da učestvuje u malom kliničkom ispitivanju na Univerzitetu Džons Hopkins u Merilendu; testirao se psilocibin, aktivni sastojak magičnih pečurki, za liječenje hronične depresije.
“Bila sam tako depresivna”, ispričala je nedavno Rejčel (29). “Imala sam osjećaj da me je čitav svijet napustio, da sam izgubila pravo da postojim na ovoj planeti.”
Sama pomisao na to da će sate provesti na visokoj dozi psihodelične supstance bila je strašna, priznala je Rejčel, ali je u stvarnosti bilo potpuno drugačije: “Osjetila sam neku vrstu jedinstva, čiste ljubavi, da više nisam sama, da me drži nešto mnogo veće od moje tuge. Osjećala sam se dobrodošlom u ovaj svijet.”
Univerzitet Džons Hopkins 4. septembra najavio je pokretanje Centra za istraživanje psihodeličnih supstanci i svijesti, koji će se baviti upotrebom supstanci poput LSD i psilocibina za liječenje čitavog spektra mentalnih bolesti, među kojima su i anoreksija, bolesti zavisnosti i depresija. Ovo je prvi ovakav centar u Americi, pokrenut zahvaljujući donacijama privatnih lica i fondacija u iznosu od 17 miliona dolara. Imperijal koledž u Londonu pokrenuo je prvi ovakav centar na svijetu u aprilu sa 3,5 miliona dolara iz privatnih izvora.
Ovi centri “psihodeličnoj medicini”, kako je neki nazivaju, daju naučno utemeljenje. Još od početka dvijehiljaditih, naučnici istražuju potencijal psihodeličnih supstanci i drugih rekreativnih droga u liječenju psihijatrijskih oboljenja, a prvi izvještaji bili su dovoljno optimistični da reakcije mahom budu pozitivne i da se na osnovu njih napišu dvije veoma popularne knjige. Liječenje depresije anesteticima i ketaminom takođe je sve popularnija tema.
Istorija zloupotrebe nedozvoljenih supstanci i nedovoljna količina dokaza da ovakav vid liječenja zaista može biti uspješan zadržali su istraživanja na margini naučne zajednice i još uvijek je veliki broj stručnjaka koji zauzimaju skeptični stav. Otežavajuća okolnost je što su tokom kliničkih ispitivanja psihodeličnih supstanci, pacijenti odnosno ispitanici svjesni trenutka u kojem primaju doze, ali i činjenica da izvještaji o poboljšanju stanja još uvijek nisu standardizovani.
“To znači da bi istraživanje halucinogena u ovom kontekstu moglo da bude ugroženo grandioznim opisima njihovih efekata i neupitnim prihvatanjem njihove vrijednosti”, napisao je dr Gaj Gudvin, profesor psihijatrije na Oksfordu, u Dnevniku psihofarmakologije.
Naučnici koji rade u istraživačkim centrima na Hopkinsu i Imperijal koledžu svjesni su toga i ističu da će nova sredstva pomoći u razjašnjavanju koji lijekovi pomažu kojim pacijentima, ali i u kojim slučajevima je stanje izmijenjene svijesti neefikasno ili čak potencijalno opasno.
“Sada imamo sredstva i infrastrukturu da unaprijedimo nauku na ovom polju na način na koji to ranije niko nije učinio”, kaže Roland Grifits, neurolog sa Univerziteta Džons Hopkins koji će upravljati novim centrom.
Među prvim kliničkim istraživanjima biće objavljeno ispitivanje efekata psilocibina u slučajevima anoreksije, psihološkog stresa i opadanja kognitivnih funkcija u početnim fazama Alchajmerove bolesti.
“Naročito su važni slučajevi bolesti zavisnosti i planiramo da se pozabavimo i time”, dodao je Grifits. Klinička ispitivanja psihodeličnih i drugih supstanci koje dovode do stanja izmijenjene svijesti uglavnom su slično strukturirana.
Učesnici sa terapeutima obavljaju obimnu pripremu, pregleda se istorija bolesti pacijenta i on se upoznaje sa supstancom koju će uzimati tokom ispitivanja, a iz ovakvih istraživanja isključeni su pacijenti sa istorijom psihotičnih epizoda pošto halucinogeni mogu da pogoršaju njihovo stanje.
Na dan kada ispitivanje počne, pacijent uzima supstancu uz nadzor terapeuta. Istraživanje u kojem je Rejčel Pitersen učestvovala podrazumijevalo je da učesnici nose poveze preko očiju i slušalice, odnosno da u ležećem položaju zatvorenih očiju slušaju muziku.
“Prvi trip je trajao šest i po sati i nisam se pomjerila”, prisjeća se Rejčel. Nedjelju dana kasnije, došla je po novu dozu; svaka doza bila je dvostruko veća od one koju uzimaju rekreativni korisnici. Terapija psihodeličnim supstancama uglavnom podrazumijeva uzimanje supstance svega jednom ili dva puta.
Rezultati prikupljeni iz ovakvih ispitivanja ukazuju da bi psilocibin mogao da pomogne u liječenju hronične depresije i bolesti zavisnosti, a da bi MDMA, ili ekstazi, bio korisniji ljudima sa posttraumatskim stresnim poremećajem. Kanabis i LSD daju pomiješane rezultate.
Ono što je zajedničko svim istraživanjima jeste zaključak da je vjerovatnoća da će pozitivni efekti trajati duže veća ukoliko je pacijent imao naročito intenzivan trip. Intenzitet se skalira u različitim metodama, a jedna od njih je ono što naučnici nazivaju MEQ, “mystical experience questionnaire” ili “upitnik mističnog iskustva”, iako dr Grifits napominje da ovaj naziv nije najprikladniji.
“Bila je greška u brendiranju nazvati ga tako zato što se ne radi o zabavi”, ističe dr Grifits. “Ima nečeg egzistencijalno uznemirujućeg i potresnog u ovim iskustvima.”
Upravo je to ono što veliki broj ljudi podstakne da preispitaju svoj identitet i prioritete i preformulišu ih tako da se minimizira ponašanje koje izaziva stres.
Rejčel je uvjerena da je trip na psilocibinu u njenom slučaju napravio značajnu razliku. Otada se vratila na antidepresive, ali je zahvaljujući iskustvu sa psilocibinom preuredila svoj život i sada više vremena posvećuje emocionalnoj održivosti.
“Mislim da je učešće u tom ispitivanju bilo najefikasnija stvar koju sam ikada uradila za svoje mentalno zdravlje, a probala sam skoro sve”, kaže Rejčel.
The New York Times
Bonus video:
