Američki potpredsjednik Džo Bajden dolazi krajem novembra u Zagreb na samit čelnika jugoistočne Evrope, objavila je agencija Hina pozivajući se na izvor iz kabineta predsjednice Hrvatske Kolinde Grabart Kitarović.
Drugi čovjek SAD učestvovaće 25. novembra na sastanku regionalne inicijative Brdo-Brioni koja okuplja zemlje nastale raspadom bivše Jugoslavije i Albaniju. U Zagreb su pozvani i njemačka kancelarka Angela Merkel, francuski predsjednik Fransoa Oland i predsjednik Evropskog savjeta Donald Tusk.
Iz kabineta predsjednice Hrvatske su naveli da se radi o strateškom sastanku koji bi zemlje u okruženju Hrvatske trebalo da približi Zapadu i velikom povratku SAD na regionalnu scenu.
"SAD se vraća za sto. Problemi u regioni predugo traju i ne želimo nestabilno okruženje", rekao je izvor blizak predsjednici Hrvatske.
"Svjestan izazova pred jugoistočnom Evropom, Vašington želi da doprinese da se neki od tih gordijevih čvorova riješi", dodao je.
Hina navodi da je izbjeglička kriza koja pogađa Evropu zasjenila je druge probleme u hrvatskom okruženju - unutrašnje sukobe u Crnoj Gori oko pristupanja NATO-u, neriješene odnose Srbije i Kosova te islamizaciju tradicionalno sekularnih Albanaca na Kosovu, Makedoniji i Albaniji.
Ističu i da je stabilno okruženje presudno za nacionalnu bezbjednost Hrvatske, jer bi samo jedan incident mogao da uništi hrvatski turizam koji čini oko 20 odsto BDP-a. Smatraju i da bi Hrvatska, u kojoj muslimani čine dva odsto stanovništva mogla da postane model njihove uspješne integracije u evropska društva.
"Godine 2008. u Zagrebu je boravio tadašnji američki predsjednik Džordž Buš, a 2012. Hrvatsku je posjetila tadašnja državna sekretarka Hilari Klinton. Nakon što jugoistok Evrope godinama nije bio u fokusu spoljne politike SAD i posjećivali su ga niži američki zvaničnici, Grabar-Kitarović želi da ponovno zainteresuje Sjedinjene Američke Države za region u kojem se preklapaju uticaji tri "imperije": zapadnog (EU), pravoslavnog (Rusija) i islamskog (Turska). Naš interes je pomjeriti granice zapada što više prema istoku i za to smo dobili podršku SAD", rekao je saradnik hrvatske predsjednice.
Bajdenov dolazak tumače i kao potvrdu da je Zagreb glavni partner Vašingtona na jugoistoku, ali i na sjeverozapadu Evrope, odnosno regionu Baltik-Jadran-Crno more.
Proces Brdo-Brioni podstakle su Slovenija i Hrvatska sa ambicijom da se kroz reforme i približavanje EU promovišu regionalna saradnja i rješavanje otvorenih pitanja i tako doprinese stabilizaciji prilika u jugoistočnoj Evropi.
Bivši hrvatski predsjednik Ivo Josipović i njegov slovenački kolega Borut Pahor pokrenuli su 2013. inicijativu godišnjeg okupljanja predsjednika država jugoistočne Evrope sa počasnim gostom iz jedne od vodećih zemalja Evropske unije.
Dijalog u tom format počeo je u Zagrebu 1. jula 2013., na dan kada je Hrvatska ušla u EU, a nastavljen je u julu iste godine na Brdu kod Kranja sastankom sa predsjednikom Francuske Fransoa Olandom.
Njemačka kancelarka Angela Merkel bila je gošća samita u Dubrovniku 2014., a predsjednik Austrije Hajnc Fišer sastanka na vrhu 2015. u Budvi.
Bonus video:
