Svoje preporuke oko usklađivanja Predloga amandmana na Ustav sa međunarodnim standardima Akcija za ljudska prava (HRA), dostaviće predsjedniku Ustavnog odbora i članovima tog skupštinskog tijela.
Iako HRA podržava predlog opozicije da ne zastarijevaju krivična djela korupcije, izvršni direktor te NVO Tea Gorjanc Prelević smatra da to “ne može biti predmet ustavnih promjena, već da je to pitanje Krivičnog zakonika, koji propisuje rokove zastarjelosti krivičnih djela”.
Ona smatra da u cilju uspostavljanja Sudskog savjeta kao stručnog, nezavisnog i nepristrasnog tijela, ministar pravde i poslanici ne treba da budu članovi tog tijela “jer se tako Savjet nepotrebno politizuje”.
Gorjanc Prelević smatra da članovi treba da budu “politički neangažovani pravnici, podjednako sudije i predstavnici građanskog društva, odnosno Univerziteta, Advokatske komore i NVO”.
HRA se, navodi ona, posebno zalaže za učešće NVO sa iskustvom u zalaganju za vladavinu prava u postupku predlaganja ili imenovanja članova sudskog i tužilačkog savjeta van reda nosilaca pravosudnih funkcija, što je u skladu i sa preporukom VK.
“Pozdravljamo predlog da predsjednika Vrhovnog suda bira i razrješava Sudski savjet dvotrećinskom većinom, u interesu oslobađanja pravosuđa od političkog uticaja. Tako se obezbjeđuje položaj predsjednika Vrhovnog suda kao prvog među jednakima, dok bi njegov izbor u Skupštini, čak i dvotrećinskom većinom, unio neopravdan element politizacije i razlikovanja u odnosu na druge sudije, pogotovo Vrhovnog suda, kojima predsjednik Vrhovnog suda nije nadređen”, rekla je Gorjanc Prelević.
HRA predlaže usvajanje rješenja da sudije Ustavnog suda bira Skupština dvotrećinskom većinom, “da bi se obezbijedila nezavisnost ovog suda od političke vlasti”.
“Ponovo ističemo da bi propisivanje kvalifikovane većine za izbor sudija Ustavnog suda bilo neophodno za sprječavanje dominantnog političkog uticaja na Ustavni sud skupštinske većine. U tom smislu, smatramo neprihvatljivim eventualni predlog da se u slučaju zastoja ili nemogućnosti postizanja kvalifikovane većine, jednostavno ponovo primijeni prosta većina pri izboru, već da treba tragati za drugim rješenjem, po uzoru na najbolja uporedna rješenja”, rekla je ona.
U slučaju prihvatanja predloga da vrhovnog državnog tužioca imenuje i razrješava Skupština, onda bi, smatra ona, trebalo propisati da se takva odluka može donijeti samo dvotrećinskom većinom.
“Treba podsjetiti na rizik da je vrlo moguće nepostizanje takve većine, što bi moglo izazvati duži zastoj u donošenju odluke. Stoga se rješenje da VDT-a bira Tužilački savjet pokazuje praktičnijim uz nespornu činjenicu da bi se tako značajno umanjio utisak političke kontrole”, smatra Gorjanc Prelević.
Ona navodi da bi, kao i u slučaju izbora sudija Ustavnog suda, bilo neprihvatljivo rješenje da se problem zastoja izbora VDT-a rješava tako što bi se izbor vršio običnom većinom.
“Ovaj problem bi trebalo preduprijediti tako što bi se precizirao sistem kriterijuma za izbor i predlaganja kandidata Skupštini, prema kome bi Tužilački savjet raspisivao konkurs i odlučivao o tome kog kandidata, odnosno kandidate da predloži Skupštini”, kazala je Gorjanc Prelević, navodeći da bi trebalo propisati da članove Tužilačkog savjeta, pravne stručnjake ili ugledne pravnike bira i razrješava Skupština i to po principu jednog parlamentarna većina, a jednog opozicija, sa liste kandidata koje predloži civilno društvo.
Ona je kazala da je u cilju garancija protiv političkog uticaja na sudstvo i tužilaštvo, neophodno paralelno sa izmjenama Ustava izmijeniti i zakone o sudskom.
Bonus video:
