Premijer Igor Lukšić, dok je bio ministar finansija, ocijenio je da su se šanse Crne Gore za brzi napredak procesa evropskih integracija i brzu viznu liberalizaciju poboljšale, pošto je Srbija izgubila naklonost EU, napisao je u depeši Stejt departmentu doskorašnji američki ambasdador Roderik Mur.
U dokumentu koji je poslao 17. marta 2008, mjesec dana nakon proglašenja nezavisnosti Kosova, Mur piše o tome da taj događaj nije proizveo značajne ekonomske posljedice za Crnu Goru.
Ambasador je citirao i Lukšića koji je takođe predvidio da neće biti štetnih ekonomskih posljedica za Crnu Goru.
“On (Lukšić) je i pozitivno protumačio regionalna dešavanja, spekulišući da su šanse Crne Gore za brzi napredak procesa evropskih integracija i brzu viznu liberalizaciju poboljšale, pošto je Srbija izgubila naklonost EU”, piše u dokumentu. U tom periodu Srbija je praktično bila zamrznula proces pridruživanja EU pošto nije htjela da prihvati nezavisnost Kosova.
Na pitanje “Vijesti” da prokomentariše ove navode, Lukšić je juče kazao da i sada ostaje pri toj ocjeni.
“Dokaz su sva dešavanja na polju pozicioniranja Crne Gore koja su uslijedila poslije navedenog datuma iz 2008. godine. Stigla je vizna liberalizacija, postali smo zemlja kandidat (najbolji smo na putu integracija u regionu), i to zahvaljujući rezultatima. Da neke zemlje iz regiona zaostaju, dokaz je i sadašnja njihova pozicija u integrativnim procesima”, saopšteno je iz Lukšićevog kabineta.
U depeši piše da je Lukšić kazao da se Vlada Crne Gore nada da će se politička atmosfera u regionu poboljšati prije početka turističke sezone
U uspjeh integracija, dodaje se, premijer je još uvjereniji nakon prošlonedjeljne zvanične posjete Briselu, prilikom koje je izrečeno mnogo pohvala i traženo da se ispunjavanje kriterijuma iz Mišljenja Evropske komisije nastavi istim intenzitetom i posvećenošću: “Prioriteti ove vlade ostaju određeni njihovom ispunjavanju, i tačno, lopta je i danas kao i te 2008. godine u našem dvorištu”.
Konstatujući da proglašenje nezavisnosti Kosova i ljutnja Srbije nijesu imale značajne ekonomske posljedice za Crnu Goru, Mur je u depeši istakao da njegovi sagovornici minimalizuju vjerovatnoću srpskih ekonomskih sankcija.
“Međutim, kontinuirana regionalna politička nestabilnost može da našteti crnogorskoj turističkoj industriji, kritičnom elementu crnogorske ekonomije. Zavisnost Crne Gore od uvezene energije iz Srbije takođe je čini ranjivom ukoliko Beograd ikad odluči da kazni Vladu Crne Gore za buduće priznanje Kosova”, napisao je ambasador u depeši do koje je došao “Vikiliks”, a koju “Vijesti” objavljuju u saradnji sa britanskim “Gardijanom”.
Mur je naglasio da im je stalno govoreno da su ekonomske veze jače od “nacionalističkih političkih igara” i da se nema zbog čega brinuti: “Ekonomski tink tenkovi, zvaničnici vlade i privatnog sektora su svi složni i rekli su da su Crna Gora i Srbija previše ekonomski povezane da bi pitanje Kosova moglo da poremeti ove veze”.
Izvor, čije je ime u depeši precrtano, kazao je Amerikancima da je Srbija jedno od najznačajnijih tržišta za crnogorske proizvode, a da isto važi i za srpske proizvode u Crnoj Gori: “Bez obzira na političke odluke koje donosi Beograd, neimenovani sagovornik američke ambasade, kazao je da on sumnja da bi Srbija ikada preduzela mjere koje bi ugrozile njenu ekonomsku saradnju sa drugim zemljama”.
Priznanje Kosova osjetljivo zbog energetike
Mur je ocijenio da bliske ekonomske veze i energetsko oslanjanje Crne Gore na Srbiju, čine priznanje Kosova za Vladu u Podgorici posebno osjetljivim.
“Sada je situacija mirna i naši sagovornici su generalno optimistični, ali kada su pod pritiskom, neki su izrazili zabrinutost da bi politička dešavanja u susjednom dvorištu mogla da imaju nekog uticaja ovdje”, piše u depeši.
Ambasador je ocijenio da je, uz turizam, oslanjanje Crne Gore na uvoznu energiju, od koje većina dolazi iz Srbije, potencijalna briga. Iako, dodao je on, Ambasada nema indikacija da bilo ko u energetskom sektoru vjeruje da će ih Srbija isključiti, to ostaje ranjiva oblast.
Lukšić se plašio da će propasti sezona
U depeši piše da je Lukšić kazao da se Vlada Crne Gore nada da će se politička atmosfera u regionu poboljšati prije početka turističke sezone.
“Njegov komentar naglašava činjenicu da, uprkos trenutnom optimizmu u Podgorici, regionalna nestabilnost ima mogući loš uticaj na prihode od turizma, koji su činili gotovo 20 odsto crnogorskog BDP-a prošle godine”, objasnio je Mur centrali u Vašingtonu.
On je dodao da su turizam i investicije u turizmu uspješni posljednjih nekoliko godina, a nezavisni Svjetski savjet za turizam i putovanja je rangirao Crnu Goru kao najbrže rastuću turističku destinaciju u svijetu 2007. godine.
“No, nestabilno političko okruženje u regionu moglo bi dovesti do toga da turisti iz Zapadne Evrope i Amerike povežu Crnu Goru sa njenim problematičnim susjedima i ponovo razmisle o svojim planovima za putovanje. Dodatno, značajan broj turista koji posjećuje crnogorsku obalu svakog ljeta je iz Srbije - oko 41 odsto ukupnog broja od 6,4 miliona noćenja u 2007”, piše ambasador i dodaje da Crna Gora rizikuje da izgubi ove prihode ukoliko odnosi sa njenim susjedom zahlade.
Pokazalo se da su strepnje bile neosnovane - 10. oktobra 2008. tadašnji ministar turizma Predrag Nenezić rekao je da je sezona od početka godine bila dobra i u skladu sa zacrtanom ekonomskom politikom: “Rast finansijskih pokazatelja je bio 8,6 odsto i fizičkih 5,4 odsto”.
Bonus video:
