Evropska komisija (EK) izrazila je zabrinutost zbog načina na koji je Sudski savjet tumačio Ustav i time dozvolio da predsjednica Vrhovnog suda Vesna Medenica bude izabrana po treći put.
Zamjera Agenciji za sprečavanje korupcije na “oskudnim rezultatima detaljne provjere javnih funkcionera” i nedostatku istrage nelegalnog bogaćenja. Policiji se spočitava nedovoljna aktivnost na sprečavanju šverca cigareta.
To se navodi u nacrtu neformalnog dokumenta EK o napretku Crne Gore u poglavljima 23 i 24, poznatom kao “non paper”. U njemu EK problematizuje odluku Vlade da u više navrata dijeli stanove i kredite sudijama i tužiocima.
“Odluka da predsjednici Vrhovnog suda bude omogućen treći mandat i pored ustavnog ograničenja na dva kao i reizbori predsjednika sudova koji su već odslužili dva mandata predviđena Zakonom o sudskom savjetu, izazivaju zabrinutost zbog načina na koji Sudski savjet tumači Ustav i zakone”, navodi se u nacrtu dokumenta u koji su “Vijesti” imale uvid.
Povezani članci
Iz Vlade Crne Gore “Vijestima” je rečeno da još nije usvojen Radni dokument za poglavlja 23 i 24 i da ga očekuju narednih dana. Saopšteno je da će sadržaj “non papera” komentarisati kada dobiju finanalnu verziju.
Nacrt su juče razmatrali, kako je rečeno “Vijestima”, ambasadori zemalja članica EU.
U dokumentu se upozorava na kvalitet intervjua koje je Sudski savjet organizovao sa kandidatima za sudije tokom 2019. godine, podsjećajući na optužbe da su pojedini članovi Savjeta bili u konfliktu interesa kada su odlučivali o pojedinim kandidatima. Kako ističu, to ukazuje da postoje izazovi u pogledu transparentnosti i izbora sudija zasnovanog na zaslugama.
Izražava se zabrinutost i zbog vremena koje članovi Sudskog i Tužilačkog savjeta posvećuju radu u tim tijelima.
Komisija je podsjetila i na Vladinu odluku o dodjeli stanova i stambenih kredita nosiocima sudijske i tužilačke funkcije.
“Činjenica da je određeni broj sudija i tužilaca, uključujući one na višim pozicijama, dobio stanove ili kredite pod povoljnim uslovima, pokrenuo je niz pitanja“, ističe se.
U dokumentu EK se konstatuje da je Agencija za sprečavanje korupcije povećala broj zaposlenih i poboljšala tehničku podršku, ali da i dalje nedostaju rezultati. Upozorava se i na upitnu nezavisnost Agencije na čijem je čelu Sreten Radonjić.
“I dalje se izazovi i kritike odnose na nezavisnost ASK-a, kao i selektivni pristup i kontroverzno tumačenje zakona. Nekoliko odluka Agencije, u politički osjetljivim slučajevima, koji su vodili razrješenju članova Savjeta ASK i RTCG, poništene su na Upravnom sudu“, piše u izvještaju i podsjeća da je Skupština u julu izabrala nove članove Savjeta Agencije od kojih su dva iz civilnog sektora.
“Kriterijumi za izbor članova su u parlamentu tumačeni tako da kandidati moraju imati položen ispit za rad u državnim organima, što je vodilo isključivanju nekih kompetentnih kandidata iz civilnog sektora.... I dalje su oskudni rezultati detaljne provjere javnih funkcionera, na osnovu slučajnog uzorka, uključujući istragu nelegalnog bogaćenja, promjena i kretanje imovine i utvrđivanje porijekla imovine“, upozorava se.
U izvještaju EK se ističe da je Crna Gora nastavila da implementira akcione planove za poglavlja 23 i 24 i da je radila na suočavanju sa izazovima, posebno u kritičnim oblastima slobode medija, borbe protiv korupcije i trgovine ljudima.
“Crna Gora radi na uspostavljanju novog zakonskog okvira u oblasti slobode medija, uključujući donošenje Zakona o RTCG. Otvorene su nove krivične istrage i došlo je do privremenog oduzimanja imovine...”, ističe se u izvještaju.
U dokumentu se navodi i da, na polju slobode govora, ostaje zabrinutost za medijske slobode. Takođe i da nedostaju samoregulatorni mehanizmi koji bi pratili profesionalne i etičke standarde u medijima.
U EK upozoravaju da je Crnoj Gori potreban nezavisan i efikasan institucionalni odgovor na optužbe o korupciji i nelegalnom finansiranju političkih partija.
Upozorava se i da policija nije dovoljno proaktivna u borbi protiv šverca cigareta i podsjeća da je u prvoj polovini godine vrijednost zapljena iznosila 2,3 miliona eura “što je znatno manje od 11,5 miliona zaplijenjenih prošle godine”. U EK konstatuju da je u toku istraga zbog navoda o davanju mita u Vrhovnom državnom tužilaštvu, navodeći da se radi o velikom slučaju. Podsjeća se i da Srbija još nije odgovorila na zahtjev za izručenje Svetozara Marovića, iako je osuđen zbog korupcije na visokom nivou. Navodi se i da je tokom prve polovine godine privremeno oduzeta nelegalno stečena imovina u vrijednosti od tri miliona, ali da nije bilo trajnog oduzimanja imovine.
“Pokrenute su nove finansijske istrage u vezi sa korupcijom na visokom nivou. Iako su finansijske istrage pokrenute u ranijim stadijumima nego ranije, to se ne radi sistemski niti u svim slučajevima korupcije”, upozorava se.
U nacrtu dokumenta su ponovljene uglavnom iste zamjerke.
SDP i CGO problem vide u nedostatku suštinske političke volje za napretkom
Izvršna direktorka Centra za građansko obrazovanje Daliborka Uljarević upozorila je da radni dokument EK potvrđuje da Crna Gora stagnira u procesu evropskih integracija dok u nekim oblastima bilježi i regresiju.
“Ovaj dokument nastavlja da eksplicitnije i dublje ukazuje na probleme koji su rezultat izostanka suštinske političke volje da se proces pregovora sa EU i demokratizacije Crne Gore izvede valjano, kao i na primat partijskog nad javnim interesom”, ocijenila je Uljarevićeva.
“Važno je i što EK daje osvrt na Sudski savjet koji je sebe u posljednjem periodu iznimno negativno pozicionirao...”, navela je ona.
SDP smatra da “non paper” pokazuje da je Crna Gora blokirana u procesu EU integracija isključivo zahvaljujući nepostojanju unutrašnje političke volje. Generalni sekretar te partije Ivan Vujović ocijenio je da “rezultata nema ni nakon šest godina od početka pregovora u ovim oblastima... što upućuje na to da nijesmo ni na polovini puta kada su u pitanju pregovori za 23. i 24. poglavlje.”
Drljević: Zatvaranje poglavlja zavisi od članica EU
Glavni pregovarač Aleksandar Drljević tvrdi da je Crna Gora spremna za zatvaranje poglavlja za koja su ispunjena sva mjerila, ali taj proces zavisi od političke volje članica EU. On je na sjednici Odbora za evropske integracije rekao da je pojačana dinamika rada radnih grupa za pojedina poglavlja. “Ipak, dinamika pregovora i zatvaranje poglavlja u krajnjem zavisi i od političke volje država članica EU, zato je važno obezbijediti njihovu podršku“, rekao je Drljević i dodao da je posebno značajna i uloga parlamentaraca i njihova saradnja sa kolegama iz zemalja EU.
On je istakao internu spremnost za zatvaranje poglavlja za koja su ispunjena sva mjerila, među njima: 6 – Privredno pravo, 7 – Pravo intelektualne svojine, 20 – Preduzetništvo i industrijska politika i 21 – Transevropske mreže.
Predsjednik Odbora Slaven Radunović je istakao da i dalje dešavanja na unutrašnjem planu i izostanak ključnih rezultata u odnosu na poglavlja 23 i 24 određuju dalju dinamiku pregovora.
Jednog sudiju kaznili smanjenjem zarade, nema postupaka protiv tužilaca
U nacrtu izvještaja se ističe i da je u prvoj polovini godine bio samo jedan diciplinski postupak protiv sudije, kome je smanjena plata za 20 odsto. Upozorava se i da nije bilo disciplinskih postupaka protiv tužilaca.
“Sistem krivičnog pravosuđa u cjelini ostaje ugrožen sistemskim nedostacima, što rezultira blažim sudskim presudama i nedovoljnim oduzimanjem imovine“, ističe se u nacrtu ovog dokumenta.
U EK upozoravaju i da sprovođenje Zakona o slobodnom pristupu informacijama nije unaprijedilo transparentnost državne administracije jer se i dalje odbijaju zahtjevi tako što se tražene informacije označavaju kao povjerljive.
“Informacije se ne objavljuju proaktivno, što vodi još većem broju podnijetih zahtjeva za slobodan pristup informacijama i dovodi do ogromnih preopterećenosti na svim nivoima“, ističu u EK.
U dijelu koji se odnosi na slobodu medija upozorava se da nema napretka u istragama napada na novinare i ističe da nijesu identifikovani napadači i nalogodavci tih napada.
Bonus video:
