Dominanta većina građana - 69 odsto, podržava dijalog Vlade i Mitropolije crnogorsko-primorske (MCP) kako bi se pronašlo neko kompromisno rješenje za situaciju koja je nastala nakon usvajanja Zakona o slobodi vjeroispovijesti.
Uprkos tome, građani su i dalje podijeljeni oko nekih ključnih pozicija ove dvije strane.
Tako se 54 odsto građana, u potpunosti ili uglavnom, slažu sa tvrdnjom da su se Vlada i Skupština neopravdano umiješali u crkvena pitanja donošenjem Zakona o vjeroispovijesti, ali istovremeno njih 51 odsto u potpunosti ili uglavnom podržavaju obavezu dokazivanja vlasništva nad imovinom svih, uključujući i vjerske zajednice.
To su pokazali rezultati istraživanja koje je, u okviru šireg istraživanja javnog mnjenja za potrebe Centra za građansko obrazovanje (CGO), sprovela agencija Ipsos Stratedžik Marketing, od 14. do 24. februara na slučajnom stratifikovanom uzorku od 801 ispitanika u 17 gradova.
Dominantna većina (75 odsto) u opštoj populaciji, bez obzira na nacionalni identitet, obrazovanje, starost ili region, smatra da vjerske zajednice u Crnoj Gori treba da prihvataju sve vjernike nezavisno od njihovog nacionalnog i političkog opredjeljenja, što ukazuje da postoji jasna tendencija ka tolerantnosti u vjerskim pitanjima.
Potreba za kompromisom između Vlade i MCP koju podržava 69 odsto ispitanika je najizraženija kod Crnogoraca i Srba, koji su i prirodno najzainteresovaniji. Visoka stopa onih koji pretežu ka toleranciji i kompromisnom rješenju identifikuje se i kod starijih i slabije obrazovanih ispitanika.
Najviše je onih koji se nacionalno izjašnjavaju kao Srbi (83,9%) koji smatraju da su se Vlada i Skupština umiješali u crkvena pitanja, kad su u pitanju oni koji se izjašnjavaju kao Crnogorci to misli 48,7 odsto, a u još manjem procentu to misle pripadnici manjinskih naroda (Albanci, Muslimani/Bošnjaci).
Istovremeno, Srbi u najmanjem procentu smatraju da crkva treba da ima dokumentaciju za imovinu, suprotno onim koji se izjašnjavaju kao pripadnici manjinskih naroda i Crnogorci.
Istraživanje je pokazalo i da se više od polovine ispitanika, 52 odsto, slaže ili uglavnom slaže sa tvrdnjom da SPC ne želi političku podršku opozicionih partija i srpskih vlasti jer nema političke ambicije i da joj je namjera isključivo zaštita sopstvenih prava.
Među njima dominiraju Srbi (85,5%), dok to mišljenje u značajno manjoj mjeri dijele Crnogorci (41,8 %) i pripadnici manjinskihi naroda.
Dalje, 34 odsto građana smatra da se Srbija otvorena miješa u unutrašnja pitanja Crne Gore koristeći Zakon o slobodi vjeroispovijesti. To najviše ističu pripadnici manjinskih naroda (Muslimani/Bošnjaci - 48,6% i Albanci 45,3%), pri čemu i petina onih koji se izjašnjavaju kao Srbi (20,5%), takođe, smatra da se Srbija otvoreno miješa u unutrašnja pitanja Crne Gore.
Savjetnik u CGO-u Miloš Vukanović je kazao da su ovi podaci opominjući jer ukazuju na ozbiljnu polarizaciju, i to ne samo po nacionalnoj liniji nego i unutar tih linija, a u kojoj je i ciničan nalaz da građani imaju snažne stavove koji su blisko vezani za Zakon koji uglavnom nijesu pročitali.
"Jasno je i da niko nema tapiju da govori u ime jedne nacionalne grupe i što najčešće zapravo i vodi manipulacijama čiji izraz su i zloupotrebe nacionalnih simbola, ali i pokušaji političkog profitiranja. Dominantno izražena tendencija ka toleranciji i uređenju obavezuje obje strane - i Vladu i MCP - da u konstruktivnom dijalogu, a ne u ultimativnom pristupu, nađu rješenje", zaključio je Vukanović.
Zakon o slobodi vjeroispovijesti je usvojen 27. decembra 2019. godine u Skupštini, uz incidente. Zbog njega MCP organizuje protestne litije u više gradova Crne Gore.
Za MCP su posebno sporne odredbe članova 62, 63 i 64, kojima je predviđeno da se državi vrate svi vjerski objekti koji su bili imovina Crne Gore prije 1918. godine, a “za koje ne postoje dokazi o pravu svojine vjerskih zajednica”.
Predstavnici Vlade i MCP razgovarali su o Zakonu 14. februara i crkva ostaje pri stavu da se mora govoriti o izmjenama tog propisa, a ne o njegovoj primjeni. Dogovoreno je da se pregovori nastave na ekspertskom nivou.
Samo petina građana čitala zakon
Iako je mjesecima u žiži javnosti, svega svaki peti građanin je pročitao Zakon o slobodi vjeroispovijesti. Među onima koji su ga pročitali, najviše je Crnogoraca i Srba.
Daleko veći dio populacije nije čitao zakon (58%), a određen procenat građana navodi da jednostavno nije zainteresovan za njega (15%).
Među onima koji Zakon nisu čitali najveći je procenat onih koji se izjašnjavaju kao Srbi i Albanci.
Bonus video:
