Premijer Duško Marković i predsjednik Demokratske partije socijalista (DPS) Milo Đukanović prilično različite su prethodnih dana govorili o Evropskoj uniji (EU), a pravo pitanje je što Đukanoviću sada smeta u njenom djelovanju, kazala je izvršna direktorka Centra za građansko obrazovanje (CGO) Daliborka Uljarević.
Marković je u četvrtak na konferenciji “Izazovi na putu ka EU” kazao da odgovornost država Zapadnog Balkana u procesu ka EU ne smije i ne može biti u Briselu, već među državama i liderima Zapadnog Balkana, i da države regiona imaju veće izglede za uspjeh ukoliko se budu držale principa zajedništva. “Onda Evropa neće biti toliko skeptična prema nama. Ako u Brisel ne budemo dolazili sa problemima, već sa rješenjima, onda je naša perspektiva sasvim izvjesna”, kazao je Marković i dodao da region od EU očekuje snažnu podršku u projektima koji su ključni za razvoj država Zapadnog Balkana.
Đukanović je sjutradan, na istoj konferenciji, kritikovao EU jer je, prema njegovim riječima, sva otvorena pitanja ostavila otvorenima, navodeći da je evropska politika dobila konkurenciju kroz interese Rusije, Kine i Turske, pri tom nazivajući EU “nevjestom poslije hladnog rata”.
“Marković je govorio na liniji proklamovanih spoljno-političkih prioriteta Crne Gore u dijelu koji se odnosi na pristupanje EU, a Đukanović sasvim suprotno otvarajući alternativne mogućnosti međunarodnog pozicioniranja Crne Gore, koje bi mogle proći nezapaženo da su izraz nezavisnog analitičara, ali kad se radi o čovjeku koji bitno oblikuje procese donošenja odluka u Crnoj Gori onda se moraju s pažnjom pratiti”, kazala je Uljarević “Vijestima”.
Pitanje je, zapravo, navodi ona, što Đukanović očekuje od EU i što mu to odjednom smeta u njihovom djelovanju. “Cijeni li da nam EU daje malo kroz finansijsku podršku, zamjera li im što nam ne daju neki ubrzani prijem ili što EU traži previsoke standarde u oblastima u kojima bi on da zadrži lične i partijske monopole moći? I što se to dramatičnom promijenilo u pristupu EU u par mjeseci kad je isti Đukanović imao razumijevanja i za turbulencije u EU tvrdeći da je ideja ujedinjene Evrope superiorna”, kazala je ona.
Uljarević dodaje da nije prvi put da Đukanović pokazuje tu vrstu “prkosa” prema EU, jer je i 2014. pominjao da Crna Gora može poći putevima Islanda koji je prekinuo pregovore sa EU, ali jeste prvi put da Đukanović posredno prijeti EU uspostavljanjem čvršćih odnosa sa njenim konkurentima u podjeli interesnih sfera u regionu.
“Njemu je lično vjerovatno bliži doživljaj demokratije u Turskoj, Kini, arapskim zemljama, Azerbejdžanu, čiji su investitori ključni strateški partneri Vlade Crne Gore, pa čak i Rusije, sa čijim vlastima je do ne tako davno imao dobre političke i ekonomske odnose”, navela je Uljarević i dodala da ne treba imati zablude u evroentuzijazam u DPS-u. “Jer tekući procesi sužavaju manevarski prostor u kojem je DPS navikao djelovati i stoga su snažniji otpori onim reformskim zahvatima koji dalje urušavaju moć zasnovanu na zloupotrebi resursa”, poručila je ona.
Uljarević je dodala da je Đukanović možda samo glasno rekao ono što bi mnogi u DPS-u izgovorili a nisu smjeli prije njega, ali ne treba stavljati znak jednakosti između interesa DPS-a i interesa države Crne Gore.
Iz SDP-a su juče saopštili da EU svakako ima grešaka u pristupu regionu, ali da je šef DPS-a jedna od posljednjih i najnepozvanijih ličnosti da Briselu sugeriše pravce bilo kakvog odnosa prema regionu.
Veća briga nam je zamor od reformi
Uljarevićeva kaže da je nesumnjivo da je proces intregracije Crne Gore u EU nezaustavljiv, a Đukanovićevo aktivno suprotstavljanje tome može voditi i njegovoj međunarodnoj izolaciji, uz napomenu da on ni sada nema posebno razvijene odnose sa donosiocima odluka u EU i da nije u poziciji da bilo čime EU uslovljava. Nesporno je, kaže ona da u EU imamo danas “zamor od proširenja” u odnosu na period, kad je Crna Gora otvorila pregovore, ili ranije. “Ali, nas bi mnogo više trebalo da brine vidljivi “zamor od reformi” crnogorske administracije i pravosuđe koji ne produkuju mjerljive rezultate u uspostavljanju sistema funkcionalne vladavine prava a što svoju refleksiju ima i u padu podrške građana članstvu EU. Sve ono što je do sad urađeno u reformskim pomacima, iako nedovoljno i ograničeno, urađeno je isključivo uz “pogonsko gorivo” uz EU, a ne zato što naše vlasti imaju viziju i prepoznaju unutrašnju potrebu da se crnogorsko društvo demokratizira i evropeizira”, kazala je Uljarević.
Bonus video:
