Ekspertskoj Vladi Zdravka Krivokapića izglasano je nepovjerenje zbog toga što je država bila u blokadi, ali ni novi mandatar Dritan Abazović, zbog taktiziranja među političkim oponentima, ni nakon mjesec nije uspio da formira novu vladu i deblokira državu.
Iz opozicije su poručili da proces formiranja traje neprimjereno dugo, a krivca za to pojedini vide u mandataru, “jer nije uspio da obezbijedi dovoljnu podršku u Parlamentu za koncept manjinske vlade”.
Predsjednik Crne Gore Milo Đukanović predložio je 3. marta lidera Građanskog pokreta URA i dosadašnjeg vicepremijera za mandatara za sastav 43. Vlade. Abazović je krajem prošlog mjeseca poručio da “ima taktiziranja”, ali da je on svoj dio posla završio za 14 dana.
”Model koji sam ponudio je na stolu, on je završen, ostalo je da zadnju odluku saopšte ljudi koji to treba da podrže”, rekao je Abazović novinarima u petak nakon prijema u vili “Gorica”.
On je postao mandatar nakon što je u Skupštini 4. februara Vladi izglasano nepovjerenje glasovima opozicije, predvođene Demokratskom partijom socijalista (DPS), i koalicije “Crno na bijelo”.
Inicijativu za nepovjerenje Vladi podnijeli su GP URA i opozicija, obrazlažući da premijer Krivokapić ne poštuje Ustav ni osnovne demokratske principe, da je ugrozio reforme u ključnim poglavljima 23 i 24, te da je svojim djelovanjem ugrozio saradnju između zakonodavne i izvršne vlasti “što je direktno proizvelo institucionalnu i političku krizu u zemlji”.
Od “obaranja” prethodne Vlade, ponovo je blokiran rad Skupštine, a osim izbora Maje Jovanović za vršiteljku dužnosti vrhovne državne tužiteljke (VDT) i Vladimira Novovića za glavnog specijalnog državnog tužioca, čeka se i na izbor sudija Ustavnog suda, uglednih pravnika u Sudskom savjetu…
Odlazeći premijer Zdravko Krivokapić je prije dva dana kazao da je politička kriza u Crnoj Gori posljedica izglasavanja nepovjerenja ekspertskoj Vladi.
Marović: Vlada u odlasku bez rezultata u EU integracijama
Potpredsjednica GP URA, Jovana Marović, međutim, ocjenjuje da Vlada u odlasku nije mogla da ostvari rezultate u procesu evropske integracije iz više razloga:
”A neki od njih su nepostojanje iste agende i prioriteta između partija koje su činile parlamentarnu većinu, blokiranje određenih imenovanja i procesa od strane pojedinih od njih, odsustvo pravovremenih reakcija u izmjeni pregovaračke strukture i okvira za pregovore sa EU”.
Ona je kazala da je sve to uticalo na čak i lošije ocjene u godišnjem izvještaju Evropske komisije u odnosu na prethodne:
”A poznato je da su one ranije bile osrednje, uprkos tome što gotovo deceniju pregovaramo - u najvećoj mjeri zbog toga što je DPS mogao da obezbijedi samo ispunjavanje tehničkih uslova u procesu, a ne i političkih, pa je odgovornost za brojna kršenja zakona, korupciju i zloupotrebe izostajala, a institucije bile zarobljene partijskim interesima”.
Ćulafić: Danas smo mnogo više u blokadi
Slično mišljenje nemaju Demokrate, čiji funkcioner Damjan Ćulafić ocjenjuje da odgovornost za blokadu institucija i za politički “haos” u kojem se trenutno nalazi Crna Gora, vide u onima koji su proces destabilizacije pokrenuli.
”Za godinu dana trajanja u političkim okolnostima koje joj nisu dale ni sekund mira da radi, nova vlast uradila je mnogo dobrih stvari za građane Crne Gore, od kojih bi se neke, posebno u domenu socijalnih politika, bez trunke pretjerivanja mogle definisati i kao epohalne”, kazao je Ćulafić za “Vijesti”.
Ističući da su besplatni udžbenici za sve osnovce, dječji dodaci, staračke naknade, povećanje plata i penzija vrlo konkretno svjedočanstvo o putu kojim je Crna Gora krenula nakon promjene vlasti, Ćulafić kaže da takvo stanje nije odgovaralo onima koje su građani poslali u opoziciju, pa su - sve su prilike, pronašli i način i partnera da destabilizuju Crnu Goru i zaustave suštinske reforme.
”I tu je razlika u odnosu na sadašnje stanje: danas je Crna Gora mnogo više u blokadi i nestabilnosti nego što je to bila prije nekoliko mjeseci. Rezultat je da će neophodni procesi koji su započeti kako bi naša država u skorijoj budućnosti postala društvo vladavine prava biti zaustavljeni, a stanje vraćeno na ono od prije 30. avgusta, ali srećom po građane samo nakratko, preciznije, do prvih narednih parlamentarnih izbora kada će tim snagama Crna Gora ponovo, ovog puta i ubjedljivije i odlučnije, pokazati da je čvrsto riješena da takva vremena, politike i prakse ostavi u prošlosti”.
Perić: Ko ima najviše vlasti, najviše je i odgovoran
Srđan Perić iz novoosnovanog pokreta “Preokret”, međutim, smatra da društva koja odgovornost uvijek projektuju u samo jednoj osobi teško postaju efikasna.
”Jednako tako, pojedinac koji vjeruje da je on sam ključ rješenja svakog problema prije će uvesti zajednicu u frustrirajuće stanje - jer koliki god da su bilo čiji kapaciteti - on ne može da rješava svaki problem u sistemu. Tome služi delegiranje koje se realizuje kroz javnu upravu”, istakao je Perić.
On je kazao da problemi nastaju u trenutku kada se udaljite od načela demokratije, koja podrazumijeva definisanje eksplicitne većine koja donosi odluke i učenje na greškama.
”Kada u kontinuitetu imamo promovisanje funkcionalnih modela sa suštinskim ciljem da upravljate državom bez jasno određene većine i kada imate retoriku u kojoj recimo u isti kontekst stavljate civilni sektor i mafiju, kada šaljete poruku o potrebi sankcionisanja medija - tada ne očekujte da vam javnost aplaudira. Upravo tada politički sistem zakonomjerno ide u blokadu, jer nemate dovoljno snage i kapaciteta da upravljate njime, ali imate dovoljno poluga da onemogućite druge da aktivno učestvuju u donošenju krovnih državnih odluka”.
U tom procesu, navodi, svako ima parče odgovornosti, ali je najveća onog ko ima najviše vlasti.
”Moramo se navići da priznajemo greške, da ih otklanjamo i da makar pokušamo da ad hominem napade ostavimo po strani. To bi moglo pomoći da se deblokira sistem. Sve mimo toga je golo nadgornjavanje i borba za političku moć”.
Zeković: Građani trpe posljedice
U opoziciji su saglasni da proces formiranja vlade traje dugo, a krivca za to pojedini vide u mandataru.
Potpredsjednik Socijaldemokratske partije (SDP) Bojan Zeković ocijenio je da proces traje neprimjereno dugo, uz štetne posljedice po građane. Zeković je istakao da očekuju da u narednih nekoliko dana mandatar obavijesti javnost da li je uspio formirati vladu, a ukoliko nije - da ne troše dalje vrijeme i resurse, već da se posvete drugim modelima izlaska iz krize.
”Nakon što smo obezbijedili većinu za smjenu Vlade Zdravka Krivokapića, stvorene su pretpostavke za formiranje nove vrijednosne parlamentarne većine koja se već iskazala kroz niz glasanja za smjenu (Vladimira) Leposavića, Rezoluciju o Srebrenici, smjenu Alekse Bečića i Rezoluciju o Ukrajini. Na tom talasu promjena Abazović je dobio mandat sa zadatkom da otkloni štete Krivokapićeve Vlade, odblokira paralisane istitucije i nastavak evropskih integracija”.
Zeković je kazao da su za sve to vrijeme u fokusu SDP-a stvarni problemi građana, koji zbog blokade rada Skupštine jedini u Evropi nemaju antikrizne mjere, plaćaju i dalje najveće iznose akciza na gorivo u regiji, dok domaća privreda ne dobija neophodni paket pomoći.
Šehović: Mandatar najodgovorniji
Predsjednik Socijaldemokrata (SD) Damir Šehović ocjenjuje da je najveća odgovornost za trenutno stanje u državi na mandataru Abazoviću, koji ni nakon više od mjesec nije uspio da obezbijedi dovoljnu podršku u parlamentu za koncept manjinske vlade.
”Osnovni preduslov za ubrzanje pregovaračkog procesa sa Evropskom unijom je prozapadna, proevropska i pro-NATO vlada. Za takvu vladu odavno postoji jasna vrijednosna skupštinska većina”, kazao je Šehović “Vijestima”.
On je rekao da su svi ostali koji žele da se pridruže takvoj većini dobrodošli, ali ne po cijenu pravljenja trulih kompromisa sa državnim interesima.
”I svakako ne na način da te anti-NATO partije vođenjem Skupštine i dobijanjem dominantne uloge u vladi budu u situaciji da činjenjem ili nečinjenjem u vremenu pojačanih bezbjednosnih rizika nastalih nakon agresije Rusije na Ukrajinu ometaju ograničavanje širenja malignih uticaja drugih država na Crnu Goru”.
Šehović je naglasio da SD ni ostale suverenističke partije nijesu spremne da prave trule kompromise te vrste.
”Vjerujem ni mandatar. Ukoliko pak jeste, najbolji doprinos deblokadi institucija i našoj evropskoj perspektivi bi dao vraćanjem mandata predsjedniku države”.
Iz Liberalne partije su u subotu saopštili da je besmislena bilo kakva vlada, koja neće moći da obezbijedi podršku najmanje 49 poslanika, a iz DPS-a da svi evropski partneri znaju da je Crna Gora, upravo zbog djelovanja Vlade Krivokapića, država u kojoj je “stopiran evropski put, u kojoj se probudio povampireni nacionalizam i društvene anomalije sve učestalije”.
Nova Vlada će imati Ministarstvo evropskih poslova
Jovana Marović je kazala da će evropska vlada u svojoj strukturi najvjerovatnije imati i Ministarstvo evropskih poslova, čime će se stvoriti osnov za direktnu političku odgovornost u odnosu na učinjeno u procesu:
”A boljom koordinacijom i komunikacijom sa pregovaračkom strukturom će biti obezbijeđena pravovremena reakcija i unutra, u odnosu na sve relevantne aktere u društvu, i spolja, prema Briselu”.
Ona je istakla da će, uz jasan proevropski i prozapadni kurs, nova vlada u potpunosti i pravovremeno harmonizovati i usklađivati svoje politike sa EU, što je za postojeću bio izazov.
”A o tome govori i to što smo tek iz trećeg pokušaja uspjeli da uvedemo sankcije Rusiji, zbog njene agresije na Ukrajinu”.
Marović je kazala da će evropska vlada koju predlaže URA činiti partije koje su se unaprijed dogovorile oko okvira saradnje, principa i ključnih prioriteta.
”Ove partije su u odnosu na obaveze iz procesa pregovora, postojeće stanje u državi, a uzimajući u obzir i vremensko ograničenje, odnosno potencijalno trajanje njenog mandata, definisale šta je to moguće uraditi u ovom periodu, a da se na suštinski način reflektuje na proces i pošalje jasan signal našim partnerima u Briselu da su napravljeni ključni zaokreti u reformama”.
Druga bitna razlika je, kako navodi, što bi evropska vlada u parlamentu trebalo da ima veću podršku, “pa će, samim tim, biti lakše razgovarati i tražiti rješenja za ključna imenovanja u pravosuđu”.
”Jer je depolitizacija ove grane vlasti uslov svih uslova za odlučnu borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala, a koja je u središtu napora za jačanje vladavine prava i ispunjavanje mjerila koja se odnose na nju”.
Ćulafić: Prodaju bajku da glavni krivac treba da bude lokomotiva progresa
Damjan Ćulafić je kazao da je priča o ubrzanju evropskog puta i deblokadi institucija “od pučista” bezvrijedni dnevnopolitički pamflet koji služi kao pokriće za kreiranje manjinske vlade kontra većinskoj volji građana:
”Jer odgovornost za kočenje evropskog puta Crne Gore i blokadi institucija sistema leži isključivo na politikama ranijih vlada DPS-a i onih koji danas sarađuju sa njima, i kojima je očigledno viđeni i ugledni partner za ‘ubrzanje evropskog puta’. Dakle, neko nam želi prodati bajku da glavni krivac za zatečene višedecenijske duboke sistemske probleme, sada treba da bude lokomotiva progresa”.
Bonus video:
