Ne slučajno, u istom mjesecu je održan i Prvi sastanak inicijativnog odbora Pokreta za nezavisnu Crnu Goru (15. septembar 2004.) koji je na trećem sastanku (12. novembar 2004.) usvojio sadržaj i ciljeve državotvorne kampanje i utvrdio profil i dinamiku formiranja Savjeta Pokreta. Savjet Pokreta za nezavisnu evropsku CG je osnovan (28. januara 2005.) s zadatkom da sprovodi permanentnu državotvornu kampanju. Definisano je deset strateških ciljeva od kojih se izdvajaju: obezbjeđivanje najvećeg nivoa demokratskog jedinstva građana independističke orijentacije; potreba da državotvornu politiku promoviše kao multietničku i multikulturalnu politiku i da istakne vrijednosti otvorenog i građanskog društva; da državno pitanje apostrofira kao demokratsko pitanje uz jasno izraženu volju na dijalog sa crnogorskim unionistima u pogledu pravednog i demokratskog rješenja državnog statusa CG; da državnu nezavisnost nedvosmisleno veže za evropski politički put i neophodnost što skorijeg ulaska CG u evroatlantske političke i bezbjednosne strukture; da naglasi trajnu neophodnost otvorenih i prijateljskih odnosa između Crne Gore i Srbije, kao i da istakne političku korelaciju između nezavisne crnogorske države i dobrih crnogorsko-srpskih odnosa; da pokrene društvenu energiju u pravcu budućnosti i razvoja CG i razvije osjećanje zajedništva i odgovornosti svih građana u pogledu realnih šansi da se izgradi pravednije i ekonomski snažnije društvo; da kroz svoje aktivnosti animira mladu populaciju (posebno studente kao dio buduće društvene elite) ističući njen interes da svoju sudbinu veže za samostalnu proevropsku državu u kojoj će se stvoriti uslovi za profesionalnu i ličnu afirmaciju. U tom smislu Pokret je osnovan kao brojno tijelo na više nivoa od države do opština i mjesnih zajednica. Osnovan je Republički Savjet Pokreta od 131 člana koji su činili intelektualci i druge uticajne javne ličnosti iz različitih oblasti djelovanja: Asanović Sreten, Adžić Novak, Bajramspahić Hidajeta, Banjević Branko, Backović Anđa, Bečanović Dragomir, Bibezić Jusuf, Bogićević Čedomir, Bokan Petar, Borozan Đorđije, Bošković Miodrag, Brajović Rade, Bralić Ramo, Brković Jevrem, Brković Balša, Bulatović Maja, Burzanović Nebojša, Vešović Časlav, Vičević Vesna, Vojvodić Rade, Vojičić Branko, dr Vujičić Rajko, Vujović Dragan, Vujović Goran, prof.dr Vujošević Ilija, Vukotić Dubravka, Vuković Momo, Vuković Miodrag, prof.dr Vukčević Dragan, Vulanović Vojislav, Vučinić Stanka, Vučinić Đuro, Vučinić Stevo, Gajović Veselin, Gačević Senad, Grahovac Blagoje, Grbavčević Zdenka, Goranović Pavle, dr Dizdarević Asim, Drašković Čedomir, Đeljoš Đokaj, prof.dr Đukanović Bojka, Đukanović Goran, Đurić Dado, Đuričković Milovan, Elezagić Skender, Eraković Blagota, Ivanović Željko, Ivanović Ratko, Jovanović Milorad, Jovićević Jaša, Kapisoda Petar, Kapičić Anđa, Kastratović Gojko, prof.dr Kilibarda Novak, prof.dr Kovačević Branislav, Kovačević Ljupka, Kovačević Vjera, Kovač Mirko, Komnenić Vladimir, Konjević Nikola, Korać Mišo, dr Kurpejović Avdul, Laković Radomir, dr Lazović Vujica, Lekić Zarija, Marković Zoran, Martinović Radovan, Niko Martinović, Madžgalj Željko, Medenica Ranko, dr Međedović Sefer, Merdović Radivoje, Mirković Jovan, Mišurović Ana, Mićunović Branislav, dr Mrvaljević Jakov, Mrvaljević Milan, Mučić Fadil, Nikolaidis Andrej, prof.dr Nikolić Božidar, Nikolić Dragan, Nuhodžić Mevludin, Odalović Boško, prof.dr Pavićević Branko, Pavlović Milo, Pajović Darko, Pejović Pavle, Pejović Daliborka, Perović Olga, prof.dr Perović Milenko, Perović Sreten, Perović Marija, Popović Dimitrije, Popović Andrija, Popović Branislav, Popović Milorad, prof.dr Pulević Vukić, Radović Veljko, prof.dr Radojičić Branko, dr Radojević Danilo, prof.dr Radonjić Radovan, prof.dr Radonjić Dragan, Radonjić Sreten, Radulović Branislav, Radulović Milutin, dr Radulović – Vulić Manja, Radunović Miodrag, Radunović Aleksandar, Radunović Stevan, Rakčević Žarko, Ramović Dino, Rašović Drago, dr Rotković Radoslav, Sbutega Antun, prof.dr Simović-Aga Veselin, Stanić Vojo, Stojović Milorad, Tadić Milka, Tatar Miodrag, Todorović Rajko, Tomašević Jelena, Tomašević Nebojša, Filipović Milan, Hadžić Hilmo, Hodžić Zuvdija, prof.dr Cerović Blagoje, Čulić Graciela, Šarkinović Ferid, Škrelja Luiđ, prof.dr Šuković Mijat.
Istovremeno je izabrano i Izvršno tijelo pokreta na čelu s koordinatorima Brankom Lukovcem i Radom Bojovićem, dok su članovi ovog tijela bili Dragan Kujović i Ivan Brajović, zaduženi za organizaciju, za medije je bio zadužen Darko Šuković, PR&marketing - Radmila Vojvodić, dijasporu - Marko Špadijer, međunarodnu saradnju - prof. dr Miodrag Perović, pravni okvir - prof. dr Nebojša Vučinić, programski dokument - prof. dr Šerbo Rastoder, za aktivnosti na Univerzitetu - prof. dr Milan Marković, aktivnosti prema Srbiji - Branko Baletić. Vlada pokreta, odnosno Izvršni odbor je svoje aktivnosti koordinirao s liderima vodećih suverenističkih stranaka u Crnoj Gori (DPS i SDP) i lokalnim liderima pokreta, jer su organizacije Pokreta bile osnovane u svim crnogorskim opštinama. Do oktobra 2005. je bilo konstituisano 20 opštinskih savjeta na kojima je bilo prisutno preko 15.000 građana i 20 opštinskih koordinacionih tijela, kojima su volonterski rukovodili koordinatori. Ova tijela su brojala oko 450 članova koji su danonoćno koordinirali aktivnosti u lokalnim sredinama.
Program Pokreta
Tako je nekoliko hiljada ljudi svih vjera i nacija bilo objedinjeno u jedinstven suverenistički front, s željom da CG povrati svoju izgubljenu državnost. Pokret je uradio programski dokument "Kakvu Crnu Goru hoćemo" štampao u desetinu hiljada primjeraka i organizovao javnu debatu u svim crnogorskim opštinama s ciljem da inicira debatu o viziji i perspektivama nezavisne CG, podstakne najširu javnu raspravu o relevantnim aspektima razvoja CG kao i da animira intelektualnu i ekspertsku javnost, procjenjujući da je za budućnost CG od vitalnog značaja da se kroz iscrpnu javnu raspravu o glavnim sistemskim pitanjima doprinese definisanju težišnih stavova u vezi sa osnovnim projekcijama razvoja suverene Crne Gore. Osnovna programska načela, pored nesporne hiljadugodišnje crnogorske države i istorijskog prava na državu su bila u zalaganju za demokratsko društvo, odnosno da crnogorsko društvo i država u svom budućem razvoju moraju uzeti u obzir važnost dva bazična politička cilja: politički sistem koji će afirmisati standarde razvijenih demokratija i nesporne vrijednosti crnogorskog društva; suverenu spoljnu politiku koja će potvrditi spremnost CG da se uključi u evroatlantske integracije i programe intenzivne regionalne saradnje. Slijedi zalaganje za vladavinu prava gdje je akcenat stavljen na izradu novog ustava nezavisne države koji će kao Ustav obnovljene crnogorske države je rijetka istorijska šansa koja omogućava državotvornoj politici da se opredijeli za institucionalna i ustavno-pravna rješenja koja će podstaći stabilan i ubrzan razvoj CG. Takođe, budući ustavni tekst treba da predstavlja dio vizije suverene političke zajednice koja je u stanju da se nepovratno transformiše u slobodno i odgovorno društvo. U ovoj oblasti je naglašena potreba da konsolidacija i razvoj pravne države mora biti ključni zadatak budućih vlada u nezavisnoj CG. Činjenice koje upućuju na propušteno vrijeme, neiskorišćene šanse i kontroverzne bilanse, nedvosmisleno govore o teškoćama u realizaciji zakonodavnih i institucionalnih pravnih reformi. Zato, ne umanjujući značaj drugih promjena u društvu, vrijedi istaći činjenicu da će razvoj demokratije i ekonomije u CG pretežno zavisiti od brzine konstituisanja stabilnih, kompetentnih, nekoruptivnih i efikasnih pravnih institucija. Istovremeno, državne vlasti će svoju ukupnu političku kredibilnost najjasnije pokazati na planu ubrzanog razvoja demokratskog pravnog poretka. Jer, Osnovni zadatak svake vlasti u nezavisnoj CG treba da bude obezbjeđenje uslova za funkcionisanje takve pravne države koja će biti u skladu sa osjećanjem za pravdu i pravedno društvo. Tek kada efikasna i stabilna pravna država postane dio svakodnevnice i kada pravne institucije postanu javne ustanove sa snažnim društvenim legitimitetom, moguće je govoriti o konsolidovanom demokratskom poretku. Poglavlje o ekonomskom prosperitetu koncipirano je bilo kao negacija stereotipa koje su rezultat negativnog nasljeđa kao i višedecenijske kampanje usmjerene na potiranje crnogorske države, jer je, dugo vremena stvarana je slika da je Crna Gora nesposobna za ekonomsku održivost što je bio jedan od argumenata i prilikom aneksije iz 1918., kao i tokom egzistiranja SFRJ, u okviru koje je CG doživjela najveći ekonomski napredak, forsirane su slike o izdržavanoj i zavisnoj crnogorskoj republici. Nasuprot tome, uz jasnu razvojnu strategiju i stimulativnu ekonomsku politiku usmjerenu na promjeni privredne strukture pri maksmilanom reduciranju dijela postojećih troškova i punoj afirmaciji novih-produktivnih segmenata privrede, CG može relativno brzo ostvariti dugoročnu makroekonomsku stabilnost. Polazna garancija takvog uspjeha je ostvarivanje državnog subjektiviteta u međunarodnim okvirima, s jedne strane, i svođenja na minimum državnog paternalizma u unutrašnjo-ekonomskoj sferi, s druge strane. Istovremeno, nužno je uskladiti procese političke i ekonomske demokratije (eliminisati divergenciju između tih procesa proisteklu tranzicijom društva). Iz svega toga je izveden sljedeći zaključak: dakle, Crnoj Gori je danas potrebna samostalnost ne u romantičarskom, srednjovjekovnom smislu nego samostalnost kao način bržeg ekonomskog razvoja i kao način bržeg pristupa EU. Jer će se jedino tako osloboditi skrivene mogućnosti CG, a njeni građani će se naučiti da budu subjekat a ne objekat integracija. Može se reći, s obzirom na postojeće okolnosti, da su ekonomski problemi CG i dalje složeni i veliki. Država, kao i svaka organizacija, se konstituiše da bi se rješavali problemi. U tom kontekstu, CG može mnogo lakše i brže riješiti svoje razvojne probleme ako nastupa kao država sa punim kapacitetom nego ako te probleme prenosi na neku drugu nefunkcionalnu instancu darujući joj i svoju ekonomsku sudbinu. U poglavlju o bezbjednosnom poretku naglašeno je da će se nezavisna CG zalagati za regionalne, evropske i evro-atlantske integracije u skladu sa najboljom praksom međunarodne zajednice; sve države međunarodne zajednice smatrati prijateljskim državama; svoje susjede smatrati iskrenim prijateljima i saveznicima u borbi protiv pojava koje narušavaju mir i bezbjednost država i njihovih građana; sve eventualne nesporazume rješavati mirnim putem i jedino političkim sredstvima, dok će principi u izgradnji mjera međusobnog povjerenja u regionu biti zalaganje za visok stepen redukcije vojnih efektiva u regionu; svim susjednim državama će učiniti dostupnim sve informacije koje mogu biti od interesa za njihovu odbranu i bezbjednost; dozvoliće pristup svim podacima i informacijama koje mogu biti gest izgradnje međusobnog povjerenja; zalaže se za viši stepen integrisanosti odbrambeno-bezbjednosnog sistema u regionu; zalaže se za potpunu profesionalizaciju u odbrambeno-bezbjednosnom sistemu; podržava inicijativu da Jadransko more bude more u kojem se neće bazirati ratni brodovi, izuzev u turističkim misijama, u misijama spašavanja, te radi remonta u postojećim remontnim kapacitetima država Jadranskog mora. Poglavlje o obrazovanju naslovljeno kao zalaganje za kreativni obrazovni sistem počivao je na konstataciji da promjena sistema obrazovanja koja je u toku predstavlja jedan od najvećih izazova pred kojim se nalaze neposredni realizatori i obrazovne vlasti u CG. Faza implementacije je najdelikatniji dio koji treba da pokaže koliko je koncept realno osmišljen i primjenjiv u našim uslovima. Obrazovanje je najznačajni resurs svake države, čiji kvalitet umnogome opredjeljuje pravce razvoja zajednice u cjelini i doprinosi jačanju svijesti o potrebi za sticanjem upotrebljivih i trajnih znanja, koja su konkurentna, prepoznata i cijenjena i izvan njenih granica. Sveobuhvatna reforma obrazovnog sistema predstavlja i suštinski test koji treba da izvede crnogorsko društvo na put prihvatanja istinskih građanskih kategorija i normi ponašanja. Koncept za koji se zalažemo treba da objedini globalni princip integrativnog i savremenog obrazovanja, uz uvažavanje osobenosti društva i sredine u kojoj se realizuje, i strateški cilj obrazovanja za dobijanjem trajnih znanja i vještina, primjerenih građanskom poimanju napretka i civilizacije.
Nastavak u sjutrašnjem broju
Bonus video:
