Samo tokom 2024. godine u našoj zemlji imali smo sedam izbornih procesa, koji zasigurno neće biti okončani tako brzo. To znači da građani u određenim opštinama neće dobiti funkcionalne organe lokalne samouprave.
Nažalost, nijesmo odmakli u približavanju političkom konsenzusu o nesporno naprednoj, demokratskoj i po društvo korisnoj potrebi održavanja svih lokalnih izbora istog dana i direktnom izboru predsjednika lokalnih samouprava.
U protekle dvije godine više puta sam argumentovao tu društvenu i demokratsku potrebu, i uvijek nailazio na podršku i razumijevanje i naših građana i evropskih partnera. Nažalost ne i kolega, crnogorskih političara.
Posljednjeg dana maja poslao sam Skupštini Crne Gore i formalnu Inicijativu za izmjenu Zakona o izboru odbornika i poslanika tako što bi bilo propisano da se čelna ličnost svake lokalne samouprave bira neposredno, i da izbori za skupštine svih lokalnih samouprava u Crnoj Gori budu održavani istovremeno, s krajnjim ciljem otvorenih ili poluotvorenih lista.
U obrazloženju Inicijative naveo sam da u sadašnjoj situaciji čelnici lokalnih samouprava nijesu ličnosti koje su birali građani, već oni o kojima se političke partije dogovore, da sada čak nije propisana obaveza da takva ličnost bude iz reda odbornika koji su dobili legitimitet zasnovan na izbornoj volji građana, a da ne govorimo o modelu „rotirajućih“ predsjednika opština...
Ovakva i druga zadovoljenja dnevnopolitičkih interesa su glavni razlozi kriza u više jedinica lokalne samouprave. S druge strane, neposredan izbor predsjednika opština i gradonačelnika Glavnog grada i Prijestonice rezultirao bi nesumnjivo višim stepenom odgovornosti tako izabranog čelnika lokalne samouprave prema građanima, većim učešćem građana u izbornom procesu, zdravom konkurencijom, dubljim povjerenjem i značajnim porastom političke stabilnosti lokalnih samouprava. Sve ovo zajedno doprinijelo bi jačanju demokratskih procesa na lokalnom nivou i poboljšanju kvaliteta života građana kroz efikasnije i odgovornije upravljanje.
Što se tiče dijela inicijative o istovremenom održavanju svih lokalnih izbora - smatram da o tome ne treba posebno trošiti riječi jer je javnost upoznata sa konkretnim slučajevima izbornog inženjeringa i direktne političke manipulacije. Rješenje koje je Ministarstvo javne uprave iniciralo doprinosi poštovanju principa jednakosti kroz jednake uslove za sve učesnike izbornog procesa, veću izbornu izlaznost, racionalizaciju troškova, bolju efikasnost sistema lokalne samouprave i veću transparentnost.
Nema ni jednog argumenta protiv ovih inicijativa, a ima mnogo argumenata za. Štoviše, imajući u vidu sadašnje pat-pozicije u više lokalnih samouprava, cijenim da je postojeći način izbora ključni problem i da je pred nama veoma jasno rješenje.
Svjestan sam da je za svaku reformu potrebna dvotrećinska parlamentarna većina. Kao što sam svjestan da takve većine za ovu promjenu za sada, nema. Ipak, vjerujem da je kompromis mogućan, i zato pišem i govorim često na ovu temu.
Iskreno sam zahvalan brojnim medijima koji su prepoznali značaj inicijative, a posebnu zahvalnost ističem Delegaciji Evropske unije u Crnoj Gori i Evropskoj komisiji, koje su javno podržale naše namjere.
Duboko sam uvjeren da je ova inicijativa reformska i da je potrebna te da donosi korist i građanima i društvenim procesima. Brojni kontakti sa građanima, ljudima van politike, u to su me dodatno uvjerili.
Kao ministar javne uprave dužan sam da iznesem svoje viđenje puta za rješavanje izazova koji nas opterećuju, bez obzira na to da li za realizaciju ima političke volje. Još i više to smatram svojom dužnošću, kada politička volja izostaje. To činim i sada.
Otvoreno pozivam civilni sektor, medije, stručnu javnost, akademsku zajednicu i sve grupe i pojedince koji su na bilo koji način upoznati sa izazovima naših aktuelnih rješenja koja se tiču sistema lokalne samouprave i koji smatraju ovu inicijativu dobrom - da o ovoj temi i mogućim rješenjima pišu, da se njome bave, da je podignu na svojim agendama.
Samo tako ćemo, govoreći i pišući o ovome, iznoseći i ponavljajući argumente, vršiti pozitivan uticaj i, vjerujem, doći do prelomne tačke u kojoj ćemo, vjerovatno na mnogim stranama nevoljno, ali ipak na kraju postići i politički konsenzus i sprovesti ovu važnu reformu.
Visoko na agendi prioriteta Ministarstva javne uprave je reforma sistema lokalne samouprave. To smo potvrdili novim reformskim Zakonom o lokalnoj samoupravi, jer naša je obaveza da građanima obezbijedimo na najbolji način uređenu lokalnu vlast.
Ove reforme su ključne za depolitizaciju i demokratizaciju javne uprave i društva u cjelini. Ove reforme su ulaznica Crne Gore u porodicu najrazvijenijih evropskih država. Što prije to shvatimo i preduzmemo konkretne korake, to ćemo našim građanima ispuniti obećanje koje smo im dali - Crnu Goru kao punopravnu članicu Evropske unije.
Autor je ministar javne uprave u Vladi Crne Gore
Bonus video:
