Zbirka Galerije umjetnosti nesvrstanih zemalja “Josip Broz Tito”, dobila je status pokretnog kulturnog dobra od nacionalnog značaja, saopšteno je iz Muzeja savremene umjetnosti Crne Gore (MSUCG).
Rješenje o dodjeli statusa pokretnog kulturnog dobra donijela je Uprava za zaštitu kulturnih dobara (UZKD) 17. septembra na Cetinju, nakon procesa utvrđivanja kulturne vrijednosti.
Još u maju 2022. godine ovu inicijativu su, u svojstvu građanki, uputile kustoskinje tadašnjeg Centra savremene umjetnosti: Marina Šaranović, Anita Ćulafić, Nađa Baković i Natalija Vujošević. Nakon više od dvije godine, u septembru 2024. UZKD je donijela Rješenje kojim se “utvrđuje dobru Zbirka Galerije umjetnosti nesvrstanih zemlja”, a na osnovu članova 18 i 26 Zakona o zaštiti kulturnih dobara, te članova 18 i 46 stav 2 Zakona o upravnom postupku...
Vujošević je “Vijestima” kazala da se radi o značajnom nasljeđu koje ima umjetničku, istorijsku i političku vrijednost, a koje je godinama bilo zanemareno.
“Nadam se da će proglašenje zbirke kulturnim dobrom doprinijeti ponovnom vraćanju ovog nasljeđa u društvenu memoriju... Važno je naglasiti da bi ovakav status morao osigurati bolju institucionalnu i pravnu zaštitu ovog nasljeđa, te trajno onemogućiti njenu devastaciju. Vjerujem da će ova odluka otežati mogućnost da se ova zbirka ponovo marginalizuje i mislim da ovo predstavlja važan napredak u repariranju urušene kulturne infrastrukture. Ovakva odluka u atmosferi opšteg haosa i devastacije, ipak otvara mali prozor nade u mogućnost promjene”, prokomentarisala je Vujošević za “Vijesti”.
Zbirka Galerije umjetnosti nesvrstanih zemalja “Josip Broz Tito” Titograd broji 800 predmeta iz 56 nesvrstanih i zemalja u razvoju, i to iz Azije, Afrike, Latinske Amerike i Evrope, najvećim dijelom iz druge polovine XX vijeka, navodi se u Rješenju UZKD. Predmeti su muzeološki atribuirani u zbirke, po kontinentima s kojih potiču, dodaju oni.
U stavci “Vrsta pokretnog kulturnog dobra” u Rješenju se navodi da su u pitanju: djela likovne i primijenjene umjetnosti; namještaj, muzički instrumenti i drugi predmeti od posebnog značaja; etnološki, antropološki, arheološki, geološki i predmeti vezani za značajne događaje i istorijske ličnosti; antikviteti...
Vujošević se nada da će ovaj status podstaći crnogorsko društvo da više govori, piše i saznaje o ovoj kolekciji koja, smatra ona, predstavlja “izvanredan podsjetnik na vremena u kojima je kultura imala važnu ulogu u društvu”.
“Posebno je važno da se znanje o ovom dijelu naše istorije integriše u obrazovni sistem, kako bi buduće generacije mogle da uče iz nasljeđa koje se ne bazira na patrijarhalnim konceptima, pobjednicima, gubitnicima i vladarima, već otvara prostor za učenje o revolucionarnim i emancipatorskim politikama i pokretima koji su mišljeni, djelovali i nastajali na ovim prostorima”, ističe Vujošević.
Ona je podsjetila da je umjetnička kolekcija koja je proglašena pokretnim kulturnim dobrom od nacionalnog značaja, “građena na idejama nesvrstanosti, solidarnosti, povjerenja, nenasilne komunikacije i antiimperijalizma, koje su i danas više nego ikad važan prozor za zamišljanje boljeg svijeta”. Status koji je kolekcija dobila potvrđuje i uči buduće generacije važnu lekciju, dodaje Vujošević, a to je da se značajni i vizionarski projekti mogu razvijati i realizovati lokalno.
“Istorija nastanka Galerije i njene kolekcije svjedoči o tome kako je, u okviru ozbiljne društvene infrastrukture i međunarodnih veza građenih na zajedničkim plemenitim ciljevima, i u malom gradu kao što je Titograd mogla nastati i razviti se kulturna institucija za koju se danas interesuje cijeli svijet”, navodi Vujošević.
Galerija umjetnosti nesvrstanih zemalja “Josip Broz Tito” osnovana je 17. decembra 1981. godine odlukom Skupštine Opštine Titograd, a inicijativa za osnivanje Galerije datira od 1973. godine. MSUCG danas čuva zbirku i arhiv Galerije umjetnosti nesvrstanih zemalja Josip Broz Tito.
Među najznačajnijim zbirkama u svijetu umjetnosti
Da je umjetnička kolekcija pokreta nesvrstanih zemalja koju posjeduje MSUCG jedna od najznačajnijih kolekcija u svijetu umjetnosti, nedavno je istakao i renomirani umjetnik iz Njemačke Sam Durant.
“Zaista mislim da je Zbirka Kolekcije pokreta nesvrstanih zemalja koju imate ovdje u Podgorici nešto veoma vrijedno, ali i da je neophodno da se u kontinuitetu čuva i promoviše, jer su ljudi širom svijeta zainteresovani za ovu kolekciju”, istakao je on na otvaranju svoje izložbe u Galeriji MSUCG.
NE PROPUSTITE
Izložba “Odjeci nesvrstanih: darovi i uzvraćanja” nastala je upravo kao rezultat Durantovog istraživanja Kolekcije umjetnosti nesvrstanih zemalja. Postavka sadrži djela iz Kolekcije umjetnosti nesvrstanih zemalja MSUCG pružajući dubok uvid u raznolikost i bogatstvo kulturne razmjene među nacijama koje su činile Pokret nesvrstanih, a Durant predstavlja i svoj novi rad izrađen specijalno za ovu priliku, čiju osnovu čini model parka Petrovića, gdje je nekada bila Galerija umjetnosti nesvrstanih zemalja “Josip Broz Tito”, a sada MSUCG.
Laboratorija 2022. ponovo aktuelizovala kolekciju
Kustoskinje i konzervatorke Marina Šaranović, Anita Ćulafić, Nađa Baković i Natalija Vujošević 2022. godine su započele projekat “Laboratorija kolekcije umjetnosti nesvrstanih zemalja”.
Laboratorija je imala za cilj ponovnu aktuelizaciju i afirmaciju jedinstvene kolekcije Pokreta Nesvrstanih zemalja, kao i njeno ponovno povezivanje sa svijetom kroz savremene programe istraživanja, izložbe i edukacije.
NE PROPUSTITE
“Pored toga, podrazumijeva digitalizaciju arhivske građe kako bi se objedinila, sačuvala i pripremila za dalju obradu i korišćenje od strane zainteresovanih istraživača, zatim istraživanje umjetničke zbirke i prikupljanje aktuelnih biografskih podataka o umjetnicima, dokumentovanje oralne istorije (razgovori sa radnicima Galerije koji su prisutni od njenog osnivanja, razgovori s političarima aktivnim u to vrijeme, kao i građanima Podgorice koji se sjećaju perioda osnivanja Galerije “Josip Broz Tito”), saradnju s istraživačima i umjetnicima iz oblasti savremene umjetnosti i teorije zainteresovane za istraživanje zbirke, te koncipiranje i objavljivanje serije publikacija koje predstavljaju godišnja istraživanja”, rekla je Vujošević u ranijem intervjuu za “Vijesti”.
Bonus video:
