Generalna skupština Ujedinjenih nacija (GS UN) izabrala je ministra spoljnih poslova Srbije Vuka Jeremića za predsjedavajućeg tog 193-članog tijela, čime je okončana diplomatska borba oko te uveliko ceremonijalne funkcije.
Za Jeremića je glasalo 99 delegata, a za drugog kandidata, ambasadora Litvanije pri UN Daliusa Čekuolisa, 85 delegata.
Čekuolis je optuživao Rusiju da je podržala Jeremića kako bi kaznila Litvaniju zbog njenog stava da joj je aneksija od strane Sovjetskog saveza nakon Drugog svjetskog donijela još četiri decenije tiranije.
„Za našu naciju, kraj rata nije donio slobodu,“ rekao je Čekuolis u maju 2010. na zasjedanju GS.
„Umjesto toga, donio nam je okupaciju i novu aneksiju Litvanije od strane Sovjetskog Saveza.“
Jeremić, koji će 18. septembra preuzeti tu funkciju, predvodiće u narednih godinu dana GS UN u ime Istočnoevropske grupe koju čine 23 zemlje, uključujući sve bivše jugoslovenske republike i današnje susjede Srbije.
Skupština nema stvarna ovlašćenja i za razliku od 15-članog Savjeta bezbjednosti, koji može da usvaja pravno obavezujuće rezolucije i odobrava sankcije ili vojne intervencije, odluke skupštine su preporuke bez pravene snage.
Predsjedavajući GS UN bira se na period od godinu, u skladu sa nepisanim pravilom rotacije po regionalnom principu.
Pošto podijeljena Istočnoevropska grupa nije mogla da se dogovori oko zajedničkog kandidata, predsjedavajući je izabran tajnim glasanjem na plenarnom zasjedanju, prvi put od 1991.
Jeremić je treći predsjedavajući GS UN sa prostora bivše Jugoslavije, nakon jugoslovenskog diplomate i funkcionera Lazara Mojsova (1977) i makedonskog diplomate Srđana Kerima (2007).
Jeremić je nakon izbora rekao da je Srbija ostvarila pobjedu pošto će se narednih godinu dana nalaziti na „najvidljivijem mjestu u sistemu UN“.
„Završeno je jedno bolno poglavlje,“ rekao je Jeremić u GS UN. „Danas naša država može ponovo ponosno stajati pred svijetom, manje od dvije decenije nakon što je bila isključena iz UN“.
Predsjednik Vlade Srbije Mirko Cvetković čestitao je Jeremiću izbor, ocijenivši da je riječ o važnom diplomatskom uspjehu Srbije.
Ministarstvo spoljnih poslova Litvanije je u saopštenju na svom veb sajtu navelo da je vodilo časnu kampanju i osudilo „otvoreno neprijateljski stav Rusije, koja je podržavala srbijanskog kandidata,“ stoji u saopštenju, koje je prenio Rojters.
Dodaje se da je većina susjeda Srbije glasala za kandidata Litvanije.
Litvanija, koja je mjerkala mjesto u GS od 2004, optužila je Rusiju za ohrabrivanje Srbije da kazni ovu baltičku državu zbog prošlih izjava o Drugom svjetskom ratu. Nekoliko zapadih diplomata je reklo da je Moskva lobirala protiv Viljnusa za Beograd, prenio je Rojters.
Misija Rusije pri UN nije krila da je iritira Čekuolisovo viđenje istorije, ali je kategorično negirala bilo kakvu ulogu u kandidaturi Srbije za mjesto u GS.
LDP: Značaj funkcije manji od troška kampanje
Narodni poslanik Liberalno demokratske partije Bojan Đurić ocijenio je da je stvarni politički značaj nove funkcije nesumnjivo mnogo manji od troška i vrijednosti svih državnih resursa koje je Jeremić potrošio vodeći „tu svoju kampanju širom svijeta“.
„Nije dobro što je tom čudnom kandidaturom Srbija ponovo podijelila i region i Evropu, tražeći u toj ulozi relativno častan izlaz za Jeremića iz domaće politike“, rekao je Đurić agenciji Beta.
Kao „srećnu okolnost“ je naveo da strogi sistem UN i protokolarni karakter tog mjesta značajno ograničavaju Jeremićevu slobodu nastupa, pa su manje šanse da on pravi tako veliku štetu kakvu je nanosio nacionalnim interesima Srbije kao šef diplomatije.
Bonus video:
