Izvještaj britanske proevropske organizacije pokazuje još i da bi strah drugih članica od secesionističkih pokreta mogao da uspori ponovno pridruživanje Škotske Evropskoj uniji.
Na proceduru bi uticali i zahtjevi Škotske, koja u okviru Velike Britanije ima mnoge povlastice, uključujući izuzeće od obaveze da usvoji euro i smanjeni doprinos budžetu EU, za koji se izborila još britanska premijerka Margaret Tačr, prenosi Beta.
Škotska bi, kako se navodi u izvještaju britanske koalicije poslovnih lidera "Biznis za novu Evropu" (Business for New Europe), mogla da odluči i da ne ostane u EU već da bude u Evropskoj zoni slobodne trgovine (EFTA), kao Norveška, ali to samo na prvi pogled može zvučati privlačno.
Ukoliko bi se odlučila za članstvo u EFTA Škotska bi morala da plaća za pristup unutrašnjem tržištu EU i da primjenjuje sve propise EU vezane za to tržište, ali ne bi imala predstavnike u institucijama EU koje donose odluke - Savjetu EU i Evropskom parlamentu.
Škotska nacionalna partija (SNP), čiji je lider sadašnji prvi ministar Škotske Aleks Samond (Salmond), veliki pobornik referenduma, najavila je da će Škotska ostati u EU u slučaju proglašenja nezavisnosti. Prema navodima medija, nezavisnost podržava između 30 i 40 odsto Škotlanđana.
Međutim, ne može se uzeti zdravo za gotovo da će se prema Škotskoj postupati kao prema de fakto članici EU, a odluka o načinu pristupanja zavisiće od jednoglasnog dogovora svih članica EU, budući da osnivačkim ugovorima EU nije predviđena mogućnost otcjepljenja dijela neke zemlje članice.
Stav zemalja članica zavisiće i od mogućeg straha da će se podstaći separatisticcke struje u Evropi i od zahtjeva Škotske za pogodnostima u okviru EU, navodi se u izvještaju britanske koalicije poslovnih lidera "Biznis za novu Evropu".
Problem separatizma značajan je posebno za zemlje koje i same imaju jake separatističke pokrete, poput Španije i Belgije. One se, kako se navodi u izvještaju, mogu plašiti da bi lako pristupanje nezavisne Škotske EU dalo vjetar u leđa takvim pokretima kod njih.
Škotska bi pri pristupanju EU mogla da pokuša da sačuva neke od povlastica koje ima u okviru Velike Britanije - izuzeće od obaveze da usvoji euro, članstvo u Šengenu, smanjeni doprinos evropskom budžetu, izuzeće od Povelje o osnovnim pravima EU i mogućnost da ne učestvuje u nekim aktivnostima u pravosuđu i unutrašnjim poslovima.
Za dio takvih zahtjeva, poput izuzeća od eura, veliki problem bi mogao da bude strah zemalja članica od narastanja secesionizma.
Neke povlastice Velike Britanije su već sporne u okviru EU, poput smanjenog doprinosa budžetu EU, koji je Velika Britanija dobila kao trajnu povlasticu 1984. godine.
Nedavni proračun donjeg doma britanskog parlamenta pokazao je da je neto doprinos Škotlanđana budžetu EU oko 16 funti po osobi, a da bi bez povlastica bio skoro šest puta viši - 92 funte.
Kako se navodi u zaključku britanske koalicije poslovnih lidera "Biznis za novu Evropu" (Business for New Europe), u čijem su savjetodavnom odboru čelnici velikih preduzeća, što više pogodnosti i izuzeća bude željela da traži, Škotska će imati i veći rizik da je članice vrate na redovan put pristupanja, koji iziskuje vrijeme.
Izvršni odbor te organizacije čine stručnjaci za spoljnu i ekonomsku politiku, uključujući nekadašnje lidere diplomatskih službi EU i iskusni novinari.
Bonus video:
