Da li je vakcina AstraZeneke protiv korone dovela do izbijanja majmunskih boginja? Da li virus dolazi iz laboratorija u Vuhanu? DW provjerava činjenice i preispituje najvažnije mitove o majmunskim boginjama.
Medijska laž?
Tvrdnja: majmunske boginje ne postoje. To je izmišljotina, kako smatraju neki na društvenim mrežama. Oni tvrde da su fotografije koje predstavljaju dokaz za izbijanje majmunskih boginja i koje se koriste u izvještajima, stare ili pokazuju druge bolesti poput herpesa zostera.
Provjera činjenica DW: Pogrešno!
Majmunske boginje su stvarne. Virus je poznat od 1958. godine, a od 1970. se zna da se može prenijeti i na ljude. Epidemije majmunskih boginja stalno su izbijale, samo što su do sada bile ograničene na zemlje zapadne i centralne Afrike. U Nigeriji je 2017. došlo do veće epidemije sa preko 500 oboljelih, koja do danas nije ugušena.
"Stare" slike, koje bi trebale da dokažu da su vijesti o majmunskim boginjama lažne, uglavnom su agencijske fotografije koje se godinama nalaze u arhivama. I nije neuobičajeno da se iste fotografije više puta koriste za izvještavanje o temama iz medicine - jer je izbor uglavnom prilično mali. Neki korisnici Tvitera upoređuju fotografije oboljelih od majmunskih boginja i herpesa zostera. To su naizgled identične slike kojima se želi da se pokaže da su vijesti o majmunskim boginjama lažne.
Pretraživanje je pokazalo da je informativni tekst vlade australijske savezne države Kvinslend o herpesu zosteru ilustrovan slikom iz tvita. No, tekst o majmunskim boginjama od 19. maja 2022. ne sadrži sliku iz tvita, već je na njemu druga slika.
S druge strane, starija, arhivirana verzija članka od 17. jula 2021. netačno je prikazala majmunske boginje, ilustrujući ih slikom herpesa zostera - ta greška je sada ispravljena i članak je revidiran. Urednička greška na veb-stranici takođe ne mijenja činjenicu da su majmunske boginje stvarne.
Majmunske boginje izazvala vakcina protiv korone?
Tvrdnja: vakcina AstraZeneke sadrži oslabljene adenoviruse šimpanze kao nosače DNK-ovog korona proteina "spajk". Za neke iz toga proizilazi da su infekcije majmunskim boginjama posljedica te vektorske vakcine.
Provjera činjenica DW: Pogrešno!
Majmunske boginje i majmunski adenovirusi - iako riječ "majmun" na prvi pogled može da sugeriše moguću povezanost - nijesu u vezi. Kristine Falk, predsjednica Njemačkog društva za imunologiju, objašnjava: "Majmunske boginje su tako nazvane jer su prvi put otkrivene u koloniji majmuna 1958. Ali one potiču od glodara koji ih prenose na majmune, tako da su majmuni samo prelazni domaćini, odnosno posrednici tog virusa".
Adenovirusi, uključujući i adenoviruse šimpanze, koji čine osnovu za vektorske vakcine, potpuno su druga vrsta virusa od virusa velikih boginja - sa potpuno drugačijim svojstvima. Između ostalog, ti virusi uzrokuju infekcije nalik prehladi. "I tu se pojavljuju neki virusi, izolovani iz šimpanzi i modifikovani za korišćenje u vakcinama. Oni se uzimaju od šimpanzi kako naše tijelo ne bi razvilo neku vrstu predimuniteta kao kod ljudskih adenovirusa". Kristine Falk i drugi stručnjaci zato ne vide mogućnost da vakcine protiv kovida mogu imati ikakve veze sa izbijanjem majmunskih boginja.
Da li je virus nastao u laboratoriji u Vuhanu?
Tvrdnja: Institut za virusologiju u Vuhanu je, kako se tvrdi, eksperimentisao sa virusima majmunskih boginja - za neke je to jasan pokazatelj da odatle dolazi aktuelna epidemija. Čitava stvar podsjeća na teoriju o koronavirusu, navodno nastalom u laboratoriji, koju naučnici smatraju malo vjerovatnom, ali ne i potpuno nemogućom.
Provjera činjenica DW: To je obmana!
U Vuhanu su eksperimentisali sa virusom majmunskih boginja, što je za neke pouzdana indicija da odatle dolazi najnovija epidemija. Tačno je da se tamo eksperimentisalo, postoji i studija koju je taj Institut objavio u februaru 2022. i to je sve transparentno. Međutim, eksperimentisalo se samo sa fragmentom virusa koji je sadržavao manje od trećine genoma virusa majmunskih boginja. Prema studiji, taj fragment je apsolutno siguran, jer ne postoji rizik da bi mogao da se razvije u zarazni virus.
"Nema dokaza da su majmunske boginje došle iz laboratorije. Virus postoji u divljini i pojavljuje se u populacijama glodara u zemljama zapadne i centralne Afrike. Male epidemije među ljudima izbijaju gotovo svake godine", kaže za DW Mark Slifka, imunolog i profesor u Nacionalno istraživačkom centru za primate u Oregonu.
Slifka takođe tvrdi da sekvencioniranjem genoma naučnici mogu da razlikuju različite sojeve virusa. Tako se može vidjeti da li je virus povezan sa zapadnoafričkim ili centralnoafričkim sojem virusa majmunskih boginja. "Koliko ja znam, nijedan od primarnih slučajeva oboljelih o kojima se izvještavalo nije putovao u Kinu prije nego što mu je dijagnostifikovana zaraza tim virusom", rekao je Slifka.
Svjetska zdravstvena organizacija (SZO) takođe je potvrdila da su svi aktuelni slučajevi povezani sa sojem virusa majmunskih boginja koji dolazi iz zapadne Afrike. Prema dokumentu Evropskog centra za prevenciju bolesti (ECDC), činjenica da se u Evropi trenutno pojavilo više slučajeva oboljelih, vjerovatno je posljedica okupljanja na internacionalnoj MSM-sceni (muškarci imaju seks sa muškarcima, prim.red), jer se virusi majmunskih boginja prenose kontaktom putem sluznice.
Da li je glavni američki virusolog Fauči "vidovit"?
Tvrdnja: glavni američki imunolog Entoni Fauči dodijelio je sredstva za istraživanje i liječenje od virusa majmunskih boginja prije izbijanja trenutne epidemije - za neke je to jak argument da je ova epidemija planirana unaprijed.
Provjera činjenica DW: Obmana!
Do izdvajanja sredstava za finansiranje istraživanja zaista je došlo. Od otkrivanja virusa majmunskih boginja 1958, više od 50 godina je poznato da se ljudi mogu zaraziti. Činjenica da postoje istraživački projekti o suzbijanju tog virusa nije veliko iznenađenje.
Potraga za pojmom "majmunske boginje" na stranicama američkog Nacionalnog instituta za zdravlje (NIH) otkriva da su redovno finansirani istraživački projekti o tom virusu i liječenju majmunskih boginja. Štaviše, stručnjaci kritikuju to da se još uvijek posvećuje suviše malo pažnje tako opasnim virusima i bolestima koje oni uzrokuju - sve dok se oni ne pojave u razvijenim industrijskim zemljama.
Bonus video:
