Kada pomenemo Nikšić, tradicionalno pomislimo na grad piva i čelika. Međutim, tokom poslednjih šest godina, u Župi nikšićkoj raste najveći crnogorski voćnjak jabuke. I to ne bilo kakav. Na imanju od 44 hektara kompanija „Naše voće“ posadila je 125 hiljada sadnica, a tehnologija guste sadnje prvi put se pojavljuje kod nas.
Najveća investicija u primarnoj poljoprivrednoj proizvodnji u Crnoj Gori u poslednjih nekoliko godina, a u iznosu od skoro sedam miliona eura, transformisala je imanje bivše zemljoradničke zadruge „Župa“ u ono što je danas jedno od naših najnaprednijih poljoprivrednih gazdinstava. Intenzivni višegodišnji zasad jabuke sa stablima posađenim na razmaku od svega 80cm, te protivgradnom mrežom preko cijele svoje površine i najsavremenijim sistemom za navodnjavanje i prihranu, može se sa pravom smatrati jednim od najvećih tehnoloških iskoraka u crnogorskoj poljoprivrednoj proizvodnji.
Zasnovan na znanju kompetentih stručnjaka iz Evrope i regiona, projekat podizanja ovog impresivnog voćnjaka prošle godine je privreden kraju. Tokom proljeća 2023. godine posađena je poslednja `tabla` od sedam hektara novog zasada, čime je površina pod voćnjakom dovedena na 36 hektara tj. radi lakšeg razumijevanja - na impozantnih 360.000m2. Po uzoru na plantaže sa kojih dolaze najbolje jabuke na svijetu – one iz južnog Tirola, posađene su najbolje italijanske `knip` sadnice za plantažnu proizvodnju. Sistem za zaštitu od grada koji je postavljen preko cijelog voćnjaka, tokom prethodnih nekoliko godina više puta je “sačuvao glavu” i zaštitio mladi zasad od moguće štete. Dodatno, savremeni sistem za navodnjavanje i fertirigaciju (prihranu putem sistema za navodnjavanje) automatizovanim procesom obezbjeđuje sadnicama adekvatnu količinu vode i hranjivih materija. Sve ovo podrazumijeva da su ispunjeni veoma visoki tehnološki i infrastrukturni zahtjevi potrebni za stvaranje vrhunskog proizvoda.
Međutim, tehnologija i infrastruktura, ma koliko bili impresivni, samo su jedan od uslova za uspjeh. Zaposleni - skoro svi iz Župe nikšićke, od stručnog tima agronoma, tehnologa, traktorista, rezača i berača, svojim predanim radom, entuzijazmom i nadasve znanjem – stvaraju najbolju crnogorsku jabuku. Zbog njihove posvećenosti, kvalitet i bezbjednost krajnjeg proizvoda nikada se ne smiju dovoditi u pitanje. Ni kada je zimi potrebno orezati armiju stabala na oštrom župskom vazduhu, pa ni kada je ljeti potrebno iste obrati prije najavljene kiše uz flotu traktora sa `vozićima` za berbu, dvadesetak stalno zaposlenih i preko 40 sezonskih radnika ništa ne prepuštaju slučaju.
Već početkom septembra, pripreme su završene i berba može da počne. Da bi se sačuvao kvalitet, nema preskakanja koraka. Svaka jabuka se bere ručno, nježnim kružnom pokretom tako da na njoj ostane peteljka, a da se ne povrijedi grana sa koje je ubrana. Zatim, jednako pažljivo, berači spuštaju svaki komad u boksove za berbu, a traktor koji vuče `vozić` sa boksovima odlazi u hladnjaču gdje se jabuka smješta u namjensku rashladnu komoru. I to ne bilo kakvu! ULO komora (ultra-low-oxygen), još jedan je tehnološki novitet - prvi u Crnoj Gori. Za razliku od rashladnih komora koje regulišu temperaturu vazduha u zatvorenom prostoru, ULO komora pored temperature reguliše i atmosferu u kojoj se jabuka čuva. Komplikovani sistem nitrogeneratora, CO2 skrabera, ovlaživača vazduha i rashladnih agregata spušta procenat kiseonika u komori sa 21% koliko ga ima u vazduhu koji udišemo, na svega 1% kontrolisane atmosfere. Na ovaj način, metabolizam ubrane i uskladištene jabuke se toliko usporava da se ona može bezbjedno čuvati i do godinu dana.
Kalibracija ubrane jabuke je sledeći tehnološki korak. Kroz veliki pogon za sortiranje, jabuka plutajući na vodi prolazi kroz pranje, četkanje i sušenje, a kalibrator koji šest puta u sekundi snimi svaki plod precizno izmjeri potrebne parametre. Tu se po obimu ploda pravi odabir one jabuke koja će se pakovati u prepoznatljivu crveno-bijelu gajbu sa natpisom “Jabuka iz Župe nikšićke” i onu drugu – sitniju koja se koristi za preradu.
Od nje se dobija najkvalitetniji cijeđeni sok koji se može kupiti kod nas. Bez dodataka vode, šećera ili bilo kakvih aditiva, a nakon opsežnog procesa pranja, mljevenja, cijeđenja i pasterizacije sok se puni u staklenu ambalažu. Zbog raznovsnosti ukusa, slično se obrađuje i breskva iz “Plantaža 13. Jul” koja se miješa sa sokom od jabuke i na taj način dobija vrhunska mješavina - sok od breskve i jabuke. Tu su i šargarepa i cvekla za one koji preferiraju specifične “povrćne” ukuse.
Nedavno, na policama naših marketa pojavila se linija džemova “Naše voće”. Kada ih vidite, prepoznaćete ih po najljepšem pakovanju, a kada ih probate više nećete tražiti ništa drugo. Biće nezaobilazan sastojak vašeg doručka ili večere, a zadovoljstvu svakog zalogaja doprinosiće činjenica da najzad u ovoj kategoriji jedemo domaći crnogorski proizvod. I skoro za kraj, sa posebnim zadovoljstvom napominjemo da je miješana marmelada sa poljoprivrednog gazdinstva “Naše voće” prešla granice Crne Gore kada je izvezeno prvih 20-tak tona.
Od “gužve” na policama u marketima, nije lako napraviti odluku o kupovini. Ako negdje na kraju naše savjesti stoji iskrena potreba da podržimo domaće proizvođače, a posebno one čijih proizvoda se nećemo zastidjeti pred gostima ili turistima, daćemo im šansu. A samo šansa je ono što Naše voće od nas traži, da kupimo jednom zato što vjerujemo, a svaki sledeći put po sopsvenoj savjesti.
