Nikšić ima dovoljno potencijala da bude turistička destinacija, posebno u dijelu takozvanog naučnog turizma - rekao je predsjednik Ekološkog pokreta “Ozon” Aleksandar Perović.
Gornjepoljski vir, najvaća estavela u Dinaridima, i mukavica Vidov potok, dva su prirodna fenomena koja zaslužuju mnogo veću pažnju javnosti, prije svega nadležnih institucija, ali i adekvatnu valorizaciju.
„Ne znam koliko sugrađana zna da se na teritoriji opštine Nikšić nalazi najveća estavela na Balkanu. Da je ovakav fenomen u nekom gradu u Norveškoj, sigurno bi svi građani znali pojedinosti o tome, a bio bi i pravilno turistički valorizovan”, kazao je Perović.
Estavele su oblici slični vrtačama, koje funkcionišu naizmjenično kao vrela i kao ponori. Gornjepoljski vir se nalazi u istočnom dijelu Nikšićkog polja, na nadmorskoj visini od 628 metara, istočno od uzvišenja Viroštak.
“Tokom ljetnjih mjeseci radi kao ponor dijela voda rijeke Sušice pored čijeg se toka, sa desne strane, nalazi, a tokom ostala tri godišnja doba funkcioniše kao izvor, čije se vode ulivaju u pomenuti vodotok. U periodu kada je pun vode, odnosno kada funkcioniše kao vrelo, dimenzije su mu 130x85 metara, a dubina mu je u tom periodu 56 metara”, objasnio je dr Goran Barović.
Ovaj prirodni fenomen oduvijek je bio predmet interesovanja naučne javnosti.
Jednoglasnom odlukom odbornika nikšićkog parlamenta - Gornjepoljski vir je 2014. godine proglašen spomenikom prirode.
Tome je prethodila naučna studija od prije deset godina koja je ukazala na veliku naučnu, edukativnu i turističku vrijednost, a dobijena je i saglasnost Ministarstva održivog razvoja i turizma.
“Kako je odlukom lokalnog parlamenta Gornjepoljski vir stavljen pod zaštitu, stekli su se svi uslovi da prije svega lokalna, ali i nacionalna turistička organizacija posvete mnogo više pažnje tom objektu, kao i Vidovom potoku koji dodatno povećava vrijednost tog područja”, istakao je Perović.
U selu Rastovac, kilometar do dva od estavele, nalazi se mukavica ili potajnica Vidov potok. Jedni kažu da je ime dobio po Vidovim mlinima ili, kako tvrde drugi, po vodi koja je vidala bolove u stomaku.
“Vidov potok ima karakter potajnice samo u ljetnjem periodu godine. U vrijeme minimalne izdašnosti, krajem avgusta i početkom septembra, funkcioniše tako da se smjenjuju periodi isticanja, koji traju od 15 do 20 minuta, sa periodima prekida oticanja, koji prosječno traju od 35 do 45 minuta. Razlike koje se javljaju u vremenu funkcionisanja potajnice kao vrela i vremena prestanka oticanja vode posljedice su složenog podzemnog sifonskog sistema i podzemnih rezervoara”, objasnio je Barović.
To isticanje ili „riganje”, bilo je nekada atrakcija za turiste koji su odlazili sa flašom vode sa čuvenog Vidovog potoka.
Vidov potok danas je okovan betonom i željeznim rešetkama, a turisti i ne znaju da tabla na kojoj je ispisano njegovo ime predstavlja putokaz do hidrološkog fenomena.
To ne zna ni dobar dio Nikšićana, jer je za njih jedina asocijacija na Vidov potok autobusko stajalište.
“Sistem nije prepoznao potencijal ovih prirodnih fenomena koji imaju sve preduslove da budu mjesto koje bi morali posjetiti studenti geografije iz regiona, da ne pričam o Univerzitetu Crne Gore, školama iz Nikšića i drugih crnogorskih opština”, kazao je Perović.
Da bi estavela i mukavica bile adekvatno valorizovane, Perović je konstatovao da treba uraditi posebnu strategiju razvoja turizma, gdje bi se naučnom turizmu posvetila posebna pažnja.
“Nadamo se da će ovaj predlog skrenuti pažnju donosilaca odluka, a mi smo veoma rasploženi da detaljnije agrumentujemo i konkretnim doprinosom utičemo da se Nikšić okrene razvoju turizma, jer je to uz poljoprivredu naša razvojna šansa. Gornjepoljski vir i Vidov potok moraju dobiti mnogo više pažnje i shodno stepenu zaštite potrebno je kontinuirano voditi brigu o ovim prirodnim fenomenima”, rekao je Perović.
Bonus video:
