Direktor Ekološkog pokreta “Ozon” Aleksandar Perović poručio je Pljevljacima da treba da se bore za svoje ustavno pravo na zdravu životnu sredinu.
On im je sugerisao da to mogu organizujući proteste, pišući peticije, masovne zahtjeve za inspekcijski nadzor i grupne tužbe protiv države i onih koji ispuštaju otrovne gasove.
Pitanje velike zagađenosti u gradu na sjeveru Crne Gore ponovo je aktuelizovano nedavno kada helikopter predsjednika države Filipa Vujanovića nije mogao da sleti zbog velike magle. Predsjednik je sa Žabljaka stopirao do Pljevalja, završio protokolarnu posjetu i nakon odlaska izjavio ono što je godinama očigledno, da je potrebno poboljšati ekološki ambijent.
Na osnovu javno dostupnih podataka, sve veći broj Pljevljaka iz godine u godinu obolijeva od karcionoma.
Od 23 mjerenja, koliko je obavila Agencija za zaštitu životne sredine u oktobru u centru Pljevalja, prisustvo štetnih čestica je 16 dana bilo iznad srednje dnevne granične vrijednosti od 50 mikrograma po metru kubnom, a devet dana iznad propisane granice tolerancije za 2012. godinu, od 100 mikrograma po metru kubnom.
Pedijatar Veselinka Ječmenica ranije je iznijela podatak da u industrijskim centrima, uključujući i Pljevlja dolazi do mutacije genskog materijala, pa se iz generacije u generaciju, osim povećanja malignih oboljenja, povećava i broj urođenih anomalija.
Ona je podsjetila da se već dugo iznose podaci o uticaju aerozagađenja na zdravlje, ali da odgovorni ništa ne preduzimaju. „Ne smijemo biti nijemi posmatrači niti samo analitičari ovakog stanja kakvo jeste. Nama treća generacija odrasta u ovakvim uslovima“, rekla je Ječmenica.
Direktor “Ozona” Aleksandar Perović poručuje građanima da svoja ljudska prava na zdravu životnu sredinu moraju tražiti pred nadležnim sudovima. Za sada, prema informacijama “Vijesti”, takvih slučajeva nije bilo.
Kako je kazao, ukoliko se za to pravo ne izbore na crnogorskim sudovima, pravdu treba tražiti u Strazburu.
Građani bi trebalo da pokrenu i postupke protiv nadležnih državnih organa, koji u slučaju Pljevalja ne štite javni interes.
“Država ne samo da nema održiva rješenja već svojim odnosom prema ugrožavanju zdravlja ljudi i kvalitetu životne sredine jasno stavlja privatni interes iznad javnog, čime se ustavno opredjeljenje ekološke države dodatno kompromituje”, ocijenio je on.
Pomoćnica ministra za oblast životne sredine Ivana Vojinović podsjeća da se pravo na zdravu životnu sredinu nalazi i u međunarodnom sistemu ljudskih prava, Zakonu o životnoj sredini, odredbama Krivičnog zakonika Crne Gore, Zakona o odgovornosti pravnih lica za krivična djela.
Ona kaže da je pljevaljski problem prepoznat tokom izrade Nacionalne strategije upravljanja kvalitetom vazduha.
“Urađene su preliminarne projekcije zagađenja vazduha koje svjedoče o tome da prekoračenja graničnih vrijednosti PM10 čestica u Pljevljima potiču od grijanja domaćinstava, otvornih kopova Rudnika AD “Pljevlja”, Termoelektrane “Pljevlja” i deponije pepela TE “Pljevlja” sa kojih pod uticajem vjetra lebdeće čestice dospijevaju u vazduh. Pri tom grijanje domaćinstava doprinosi zagađenju vazduha lebdećim česticama od 60 do 80 odsto, što se ogleda u znatnom porastu prekoračenja tokom sezone grijanja”, kazala je Vojinović.
Zakonom o zaštiti vazduha predviđeno je da ako se u nekoj zoni tokom godine zabilježe prekoračenja graničnih vrijednosti, Ministarstvo održivog razvoja i turizma u saradnji sa Agencijom za zaštitu životne sredine i nadležnim organima jedinice lokalne samouprave dužno je da donese plan kvaliteta vazduha do 31. januara naredne godine.
TE “Pljevlja” mijenja filtere
Vojinović je kazala da su privrednici u posljednoj deceniji, koja je obilježena procesom evropskih integracija, obavezni da izdvajaju sredstva za poboljšanje stanja životne sredine i u skladu s principom “zagađivač plaća” sprovode mjere za zaštitu životne sredine.
“TE Pljevlja je u obavezi da podnese aplikaciju za dobijanje integrisane dozvole, takozvane, IPPC dozvole, do januara 2014, kako bi dozvola bila izdata najkasnije do januara 2015. EPCG. TE “Pljevlja” je u skladu s obavezom pribavljanja ove dozvole ugradila novo filtersko postrojenje čije se dalje unapređivanje očekuje tokom sljedećeg remonta, tokom 2013. godine”, kazala je ona.
Vojinović je navela i da je u okviru projekta „Upravljanje industrijskim otpadom i čišćenje“, koji realizuju Ministarstvo održivog razvoja i turizma i Agencija za zaštitu životne sredine u saradnji sa Svjetskom bankom, u narednom periodu planirana sanacija deponije pepela i šljake TE “Pljevlja”, Rudnika AD “Pljevlja” i unapređivanje sistema mlaznica da bi se spriječilo raznošenje prašine s otvorenih površinskih kopova.
Karcinom ove godine dupliran
Prema podacima Higijensko-epidemiološke službe, u Pljevljima je od 2010. do jula ove godine registrovano 712 slučajeva obolijevanja od karcinoma.
Taj procenat se iz godine u godinu povećava, pa je 2010. zabilježeno 211 slučajeva, naredne godine 69 više, dok je za prvih šest mjeseci ove godine evidentiran 221 slučaj obolijevanja. Najveći broj tumora javlja se na organima za disanje.
Raste i broj obolijevanja od bronhitisa, astme, upale pluća i infekcija respiratornog trakta. Od 2010. godine do jula 2012. u Pljevljima je zabilježeno 21.209 slučajeva bolesti sistema za disanje.
Galerija
Bonus video:
