Uvesti pravo na vodu u crnogorski Ustav, cilj je na čijoj realizaciji ovih dana rade u Asocijaciji za demokratski prosperitet - Zid.
Iz te nevladine organizacije već su objavili studiju o pravu na vodu, početkom mjeseca u Baru je organizovan i javni skup na tu temu, a ovih dana završen je i prvi poziv za volontere koji bi pomogli dalju realizaciju kampanje…
Vasilije Krivokapić iz te NVO, kazao je “Vijestima” da je pravo na vodu izuzetno osjetljiva tema, prije svega zbog njene važnosti za cijelo čovječanstvo.
“Iako je ono preduslov za pravo na život, Ujedinjene nacije su tek 2010. godine priznale to pravo kao osnovno ljudsko pravo neobavezujućom rezolucijom Generalne skupštine. Međutim, iako nije došlo do univerzalizacije tog prava, neke države poput Slovenije i Slovačke, odlučile su da to pravo uvrste u svoje ustave”, kaže on.
Ta iskustva bila su motiv i za ADP-Zid da pitanje prava na vodu i njegovo uvođenje u Ustav pokrene u Crnoj Gori.
“Tim primjerom smo se i mi vodili, ali i težnjom da spriječimo privatizaciju vodovoda i ostalih vodnih resursa koje imamo i da deklarativno osiguramo zaštitu vodnih resursa”, rekao je Krivokapić.
ADP-Zid je za potrebe kampanje izradio i Studiju o pravu na vodu, koja sadrži pravno-normativnu definiciju ljudskog prava na vodu, primjenu tog prava u svijetu, sa posebnim osvrtom na trenutno stanje u Evropskoj uniji.
Pripremljena je i Rezolucija o zaštiti prava na vodu, koja je, prije svega, namijenjena lokalnim samoupravama i, kako navode iz ADP-Zid, sadrži sve aspekte kampanje koju realizuje ta NVO: da se zaštiti pravo na vodu i uvede u pravni sistem Crne Gore; da se spriječi privatizacija vodovoda; da se odgovorno i savjesno upravlja tim resursom i da se vode zaštite od ljudskog nemara.
“Odlučili smo se za princip odozdo na prema gore u vidu donošenja pravnih dokumenata, s obzirom na to da opštine i dalje imaju većinu nadležnosti što se tiče pitanja vodosnabdjievanja i voda uopšte. Ako bi opštine iskazale interesovanje da tu rezoluciju usvoje, time bi se dala jasna poruka da je vrijeme da se ovo pitanje reguliše i na nacionalnom nivou”, kazao je “Vijestima” Krivokapić.
U tekstu Rezolucije, koja ima 10 članova, pored ostalog se navodi da “svako ima pravo na vodu za piće, koja zadovoljava visoke biohemijske i fitosanitarne standarde, u količini koja je dovoljna za dostojanstven život, i ovo pravo je neotuđivo”.
Vodni resursi su, prema tekstu Rezolucije, javno dobro, koje je u vlasništvu države Crne Gore, kojima upravljaju lokalne samouprave i raspolažu svi njeni građani i građanke, te se stoga u ovoj oblasti ne trebaju sklapati javno-privatna partnerstva, davati u koncesije, niti privatizovati vodni resursi, ukoliko to dovodi u pitanje potrebne količine vode za piće, higijenu i druge osnovne funkcije za reprodukciju svakodnevnog života.
Opštine koje potpišu Rezoluciju bi od Skupštine očekivale strožu regulativu koja se odnosi na ekološke standarde, a od Vlade da omogući adekvatnu kontrolu njihovog poštovanja. U Rezoluciji se još dodaje i da se “upravljanje i distribucija vode ne obavlja radi profita, već, primarno, zarad zadovoljenja osnovne potrebe stanovništva za dostupnošću ovog javnog resursa”.
“Vodi se ne smije pristupati kao robi, te ni cijena ne smije biti tržišno regulisana. Vodovodna preduzeća treba da budu registrovana kao neprofitne jedinice, čije su usluge oslobođene plaćanja poreza na dodatu vrijednost”, navodi se, pored ostalog, u tekstu predloga Rezolucije.
Aktivnost na uvođenju prava na vodu u Ustav, dio je aktivnosti koje ADP-Zid realizuje u sklopu projekta “Jačanje pristupa socijalnim pravima ljudima pogođenim kontroverznim procesom legalizacije i socijalno neosjetljiva privatizacija”.
Detaljnije informacije o inicijativi Zida objavljene su na sajtu te NVO www.zid.org.me.
Vodni resursi u Sloveniji ne mogu biti predmet prodaje
Državni zbor je 17. novembra prošle godine usvojio amandman na Ustav Slovenije kojim se suštinski voda proglašava za javno dobro i sprečava njena komercijalizacija.
Tako danas taj najviši pravni akt države sadrži član u kojem se navodi da svaki građanin Slovenije ima pravo na pitku vodu, da je voda javno dobro pod upravom države, i da izvori vode prije svega i trajno treba da služe snabdijevanju stanovnika pitkom vodom i vodom za domaćinstva.
Zbog svega toga, vodni resursi ne mogu da budu predmet prodaje.
Država planira da vodnim resursima upravlja posredstvom organa lokalnih zajednica, a za sprovođenje te ustavne odredbe moraće da se donesu novi zakoni i propisi.
Bonus video:
