Na Trgu nezavisnosti u Podgorici danas je postavljena instalacija “Ja sam simbol otpora” koja slavi neautovane kvir osobe, čije prisustvo i borba ostaju sakriveni, ali jednako važni i vrijedni priznanja. Djelo, kako prenosi PR Centar, treba da podsjeti građanke i građane da u njihovom okruženju žive kvir ljudi, kako oni koji jesu, tako i oni koji nisu vidljivi.
Instalacija je postavljena povodom 9. maja - Dana pobjede nad fašizmom i 17. maja - Međunarodnog dana borbe protiv homofobije i transfobije.
Neautovana autorka instalacije, čije je pismo pročitala fotografkinja Nada Vojinović, navela je da su postojanje kvir ljudi u svim ćoškovima svijeta i njihov doprinos nekim od najbitnijih društvenih, političkih, naučnih i umjetničkih trenutaka u ljudskoj istoriji, i danas predmet potiskivanja i brisanja bez obzira na lokalne političke uslove.
“Nekad je to slučajno, a češće zlonamjerno i sistematski. Homofobični i transfobični mehanizmi kojima se sprovodi ovo potiskivanje su dio fašističke mašine koja neumorno i neprestano zadire u naše društvo”, poručila je autorka.
Zbog toga se, kako je rekla, kvir životi, uprkos koliko-toliko povećanoj vidljivosti posljednjih godina, i dalje odvijaju skoro isključivo u društvenom podzemlju.
“Priče o ljubavi, slomljenim srcima, odbačenosti i izdržljivosti bivaju pričane i prepričane, gradeći podzemnu narodnu istoriju, podzemno obrazovanje. Odgovori na ovo potiskivanje, i na nasilje koje ga često prati, su tradicije fizičkog otpora kao što su protesti i povorke, ali i manje slavljeni napori kvir teorije i istorije koji se decenijama bore da održe ovu podzemnu istoriju i učine je vidljivom”, navela je neuatovana autorka.
Zbog toga je, kako je rekla, svrha instalacije da, u duhu duge istorije kvir otpora privremeno zauzme parče javnog prostora i podsjeti komšiluk na prisustvo kvir ljudi, bilo vidljivih ili nevidljivih, u njihovom gradu.
“Još važnije, ova instalacija slavi neautovane kvir ljude, čije prisustvo i borba za sada ostaju sakriveni, ali jednako važni i vrijedni priznanja”, jasna je autorka.
Forma prizme ogledala, kako je pojasnila, instalaciji omogućava da se djelimično utopi u svoj kontekst, ali i da ga deformiše i denaturalizuje, "onako kako kvir ljudi svojom ljubavlju i prisustvom preispituju i krive ustaljene sisteme".
“Trougaona osnova je aluzija na simbol kojim su kvir ljudi obilježavani od strane nacističkog režima koji je nastojao da ih istrijebi, kako fizički, tako i epistemološki, spaljujući redom sve otiske kvir života, uključujući do tada najveću arhivu kvir istorije i nauke. Simbol trougla je u narednim decenijama postao simbol tradicije kvir izdržljivosti, otpora, i antifašističke borbe. Ovom instalacijom se nadovezujemo na tu tradiciju”, poručila je autorka.
Prema njenim riječima, instalacija daje prolaznicima mogućnost da sebe u javnom prostoru prepoznaju kao simbol otpora svim oblicima opresije, i otvara prostor za tih i intiman momenat priznavanja i slavljenja sebe, svog prisustva i svog doprinosa.
“Zahvaljujem se prijatelju naše zajednice što je na sebe uzeo izradu ove instalacije. Nadam se da će ona biti podsjetnik na doprinos kvir ljudi napornoj i neprestanoj borbi protiv fašizma, kako tihog i lukavog, tako pompeznog i gromoglasnog. I nadam se da će ovaj maleni gest pružiti kvir ljudima, a posebno onima koji nisu u mogućnosti da ovu borbu vode javno, priliku da prepoznaju i proslave svoj otpor protiv mizogine, homofobične, transfobične, rasističke, klasističke i svake druge opresije”, poruka je autorke instalacije.
Predstavnica Kvir Montenegro, Marica Vlahović, kazala je da tom instalacijom Kvir Montenegro i Montenegro prajd obilježavaju Dan pobjede nad fašizmom i Međunarodni dan borbe protiv homofobije i transfobije.
„Ideja za ovu instalaciju proistekla je iz Organizacionog odbora Montenegro Prajda prošle godine i nosi isti naziv kao i slogan prošlogodišnjeg Prajda 'Ja sam simbol otpora'. Izradu instalacije je omogućio Kvir Montenegro uz podršku Ambasade Kraljevine Nizozemske”, kazala je Vlahović.
Prema njenim riječima, crnogorska LGBTIQ zajednica skreće pažnju na posljedice homofobije i transfobije koja prati tu zajednicu kroz istoriju, a to su nevidljivost, marginalizacija, progon, diskriminacija, nasilje.
“Ljudska prava LGBTIQ osoba stavljamo u kontekst antifašizma, čime i slavimo naše antifašističko naslijeđe. Fokusiramo se na osvješćivanje javnosti o poslijedicama homofobije i transfobije i značaju samog LGBTIQ pokreta za očuvanje antifašističke tradicije. Ovogodišnja kampanja koju realizuje Kvir Montenegro sastoji se od više segmenata koji su osmišljeni tako da podstaknu građane na razmišljanje, ali i da podstaknu dijalog, povećaju vidljivost kvir osoba i da edukuju i informišu javnost o važnim istorijskim događajima koji svjedoče o duboko ukorijenjenoj homofobiji i transfobiji u društvu sa kojom se LGBTIQ osobe i dan danas suočavaju”, kazala je Vlahović.
Zahvalila je neautovanoj autorki instalacije na inicijativi i ideji i poručila da joj je drago da sve više LGBTIQ osoba osjeća potrebu da se uključi u aktivizam za svoja ljudska prava na način na koji može to da uradi “i mi ovom prilikom pozivamo i ohrabrujemo sve ljude iz LGBTIQ zajednice da nam se jave i pridruže da na nove i kreativne načine zajedno gradimo borbu za naša osnovna ljudska prava. Zahvaljujemo i umjetnicima Bogdanu Darmanoviću i Ognjenu Ćiroviću na uzradi ove instalacije”.
“Pozivamo sve građane i građanke da posjete Trg nezavisnosti i participiranjem u ovoj umjetničkoj intervenciji daju podršku borbi protiv fašizma i borbi za osnovna ljudska prava LGBTIQ osoba u Crnoj Gori. Instalacija će biti na Trgu nezavisnosti do 19. maja”, kazala je Vlahović.
Bonus video:
