Vješti ljudi od mora

Prirodne ljepote otvorenog mora i vjetar - savršen su spoj za sve one koji se bave jedrenjem.

Upravo su proteklih dana u svemu tome uživali jedriličari iz Evrope i svijeta koji su boravili u Crnoj Gori. Naime, Bokokotorski zaliv savršeno je mjesto za ovaj sport, pa se u akvatorijumu zaliva Trašte koji pripada Luštici Bay tokom protekle sedmice održalo Otvoreno prvenstvo Evrope u jedrenju u olimpijskim klasama do 21 godine. U pitanju je najveće takmičenje u istoriji crnogorskog jedrenja koje je okupilo 128 jedriličara iz 29 zemalja Evrope i svijeta.

Jedrenje kao sport pruža brojna zadovoljstva i izazove, a ujedno je i jednostavna i zabavna aktivnost jer je veoma dinamičan. Jedrenje je više od sporta, to je stil života, a to najbolji znaju iz jedriličarskih društava u Boki. Jedno od njih, Delfin iz Tivta koje postoji sedam decenija bio je domaćin Otvorenog prvenstva Evrope, a tokom tih nekoliko dana koliko je trajalo isto takmičari su uživali, družili se, nadmetali... Bilo je i trenutaka kada je vjetar bio prejak, ali i kada ga nije bilo pa je u oba slučaja takmičenje bilo prekinuto. No, to nije uticalo na sve one koji su tih dana boravili na Luštici i Tivtu da se u svoje zemlje vrate puni utisaka.

Šest dana trajale su “borbe” na regatnom polju, nakon osam regata u klasi ILCA 7 (jedriličari), odnosno devet u klasi ILCA 6 (jedriličarke), dobili smo nove šampione Starog kontinenta u olimpijskim klasama.

Zlatnu medalju prigrabio je Julijan Hofman iz Njemačke, Španac Leopoldo Bareto Haške osvojio je vicešampionsko mjesto, dok je Gutijer Verhuls donio bronzanu medalju za Švajcarsku. Pomenuti momci su osvojili medalje i u otvorenom dijelu takmičenja.

Naš takmičar Ilija Marković u paklenoj konkurenciji momaka koji sanjaju mjesto na Olimpijskim igrama u Parizu, stigao je do zlatne grupe, i osvojio 27. mjesto.

U konkurenciji jedriličara do 19 godina u klasi ILCA 7, zlatnu medalju je osvojio Mihal Krasodomski iz Poljske, srebrnu Tomas Flašon iz Francuske, dok je Tiodor Midlton iz Norveške bronzani momak takmičenja u ovoj kategoriji. Stefan Anđelić iz Crne Gore u ovoj klasi takmičenje je završio na 38. mjestu.

U konkurenciji jedriličarki u klasi ILCA 6, najbolja je bila Kipranka Marilena Makri, koja je obezbijedila mjesto na Olimpijskim igrama u Japanu. Srebrnu medalju je osvojila Kjara Benini Florijani iz Italije, dok je bronzano odlličje pripalo Alesiji Palanti iz Češka. Crnogorske takmičarke Jana Jakšić i Anja Lučić završile su na 46. odnosno 47. mjestu.

Ovo takmičenje dokaz je da Crna Gora može biti odlična jedriličarska destinacija.

“To su prepoznali još naši stari. Naime po 70 godina stari su jedriličarski klubovi po Boki. Pored Boke, postojao je jedriličarski klub i u Baru, bilo je priče da će biti otvoren i u Budvi, međutim zasada je ovo lokalni sport kad je naša regija u pitanju, jer je sportsko jedrenje razvijeno samo kod nas. Međutim, Crna Gora kao jedriličarska destinacija je pojam koji bi svi trebalo da obgrlimo i da se razvije u svim primorskim gradovima, a po mom mišljenju, ovim sportom mogu da se bave i na Skadarskom, Pivskom, Plavskom jezeru. I tu ima uslova. Mi smo brdovita zemlja, planinska koja ima izlaz na more i zbog takvih geografskih uslova imamo mnogo dana sa vjetrom. To je jedna fenomenalna prilika da taj dio prirode iskoristimo i da jedrimo”, savjetuje Frano Tripović, predsjednik jedriličarskog kluba “Delfin”.

Iako na momente zbog borbe sa vjetrom na otvorenom moru ovaj sport izgleda opasno, sagovornik “Magazina” kaže da nije, a da je 20 čvorova idealno za jedrenje. Tokom trke, dešava se, kao što je to bio slučaj i na Evropskom prvenstvu da se vrijeme pogorša ili da stane vjetar, no jedriličari su spremni da se uhvate u koštac i sa takvim (ne)uslovima.

“Sastavni dio jedrenja je čekanje vjetra, jaki vjetrovi, oluje. Jedriličar je neko ko se prilagođava. Oni su naučili da funkcionišu u skladu sa prirodom. Mi smo neko ko živi i preživljava na moru. Da li je to oluja ili bonaca, stvar je prirode. Što se tiče sportskog jedrenja u klasi Ilca, takozvana klasa laser, tu jednostavno postoji pravilo da od četriri do 25 čvorova treba takmičarima, regate se odvijaju pod tim uslovima. Oni su svi spremni na njih, ako je vjetar mnogo jači, naravno vraćamo se na obalu”, pojašnjava Tripović.

Na Luštici su učestvovali takmičari do 21 godine, a o tome kada je najbolje vrijeme da se počne sa jedrenjem, jer ipak za ovaj sport treba i snaga, Tripović kaže:

“U Delfinu kod nas 70 godina već funkcioniše škola jedrenja. Stariji uče mlađe kako se to radi. Sad već imamo i trenere koji to rade profesionalno. Oko 80-oro djece imamo svake godine u školi jedrenja. Od njih se zadrži 20-ak lokalaca i krenu onda u takmičarsko sporstko jedrenje. Obično savjetujemo roditeljima da dovedu djecu tek kada nauče da plivaju. Ko zna da pliva može i da jedri, jer ako mu se izvrne brod ili se zbog nečega nađe u vodi, moći će da otpliva. To je negdje reper da ne postoji strah od mora”, objašnjava Tripović.

Pojedinačni sportovi obično važe za veoma skupe, no to nije slučaj i sa jedrenjem, siguran je sagovornik “Magazina”.

“Ogromna je predrasuda da je jedrenje skup sport. Jedna jedrilica može da traje dug vremenski period. Ona može djelovati kao skupa ili kao neki komoditet, ali je za jedno društvo to jedan od najjeftinijih sportova. To mogu odgovorno da tvrdim, a ko ne vjeruje neka uzme digitron i to izračuna. Kupe se brodovi koji stoje u klubu, koje finansira društvo i oni traju 10, 15 i do 20 godina. Na njima jedre i na stotine ljudi. Ako se sve to izračuna, onda je jeftino za jedno drušvo da ima takvu jednu školu pomorstva koja se odvija i realizuje kroz jedriličarski klub. Sportsko jedrenje, gdje treba ići na regate, pratiti sve to jeste skupo, posebno putovanja. Ali ako ih uporedimo sa grupnim sportovima gdje treba mnogo više novca jer imate i više igrača koji su i plaćeni za taj sport, kad se sve to stavi na papir ispada da je jedrenje jedan od najeftinijih sportova”, siguran je Tripović.

Frano je i sam počeo da jedri kao dječak.

“Brata i mene je stari doveo u klub kad smo imali pet, šest godina. Tamo je tada radio jedan fenomanalan trener, čovjek kojeg volim i dan danas kao da mi je iz porodice Roko Kikić. Mi bismo ga obično pitali kad je trening, a on bi rekao ‘kad sunce izađe’. Odgovor na pitanje kad je kraj treninga obično je bio ‘kad sunce zađe’. To se ne može zvati treniranjem, mi smo živjeli, rasli i odrasli u tom klubu, formirali se tu kao ljudi. Onda je došao fakultet, otišli smo na studije sa strane, završili i vratili se nazad svome gradu i svom klubu”, sa ponosom ističe Tripović koji je opisao i kako izgledaju treninzi za najmlađe:

“Kad dođe dijete malo on je u klasi - optimisti. Njegovo plovilo izgleda kao mala kadica sa jedrom. U toj jedrilici dijete od pet, šest godina može već sam da upravlja. Bukvalno je on sam kapetan na moru. Mi uvijek u ‘Delfinu’ kažemo da je jedriličarski klub osnovna pomorska škola. Ta djeca stvarno spontano kroz igru nauče da imaju zanat u rukama. Crna Gora se razvija kao nautička destinacija, imamo Lušticu Bay, Porto Montenegro, Porto novi, imamo potrebe za skiperima, mornarima, kapetanima, treba neko da vozi te jahte i velike jedrilice. Imamo konstantno upite u klubu imate li mornara imate li skipera, kapetana. Naša djeca kroz igru postanu vješti ljudi od mora. Smatram da, pored toga što su jedriličarski klubovi osnovne pomorske škole, one su i jedan fenomenalan način da se dijete, ne samo bavi vrhunskim sportom, nego da savlada i jedan zanat. Sjutra nekome to može biti životni poziv od kojeg će da živi”, ističe Tripović.

Mnogi jedriličari su upravo zahvaljujući klubu “Deltin” dobili posao.

“Ne znam tačno tu brojku, ali to su na desetine ljudi. Uglavnom su to ljudi koji su dobro vješti s morem, a najčešće su angažovani upravo oni iz jedriličarskih klubova. Mada, nekad dobiju priliku i ljudi iz proodica koji nemaju uslove da imaju svoju barku, ne žive toliko blizu mora da se izvješte i krenu takav život”, dodaje Tripović.

Jedriličarenje nije samo koristan sport, već spada u ekološki osviješćene jer ne zagađuje prirodu.

“Crna Gora je zemlja koja je toliko lijepa i ta netaknuta priroda je prelijepa, da kroz razvoj jedrenja može samo da dobije. Vidite, dobili smo ovo takmičenje, mogli bi ga razviti i samim tim dobiti priliku da orgnizujemo veća takmičernaja nego što je ovo. Da se razviju klubovi. Jedrenje je ekološki način kretanja. Nema zagađenja bukom, gorivom, ne postoji zagađenje na bilo koji način. Mislim da jedrenje kao sport za Crnu Goru ogromna prilika da se razvije, s obzirom na to da je mediteranska zemlja, zemlja na moru”, siguran je on.

Na ovom prvenstu bili su takmičari ne samo iz Evrope već je bilo i onih koji su u Crnu Goru doputovali sa Kajmanskih ostrva, Gvatemale, Egipra, Tunisa, a Tripović naglašava da je ovaj sport veoma cijenjen širom svijeta.

“Ovo je klasa do 21 godine. Zamislite šta znači to za Crnu Goru koja je mala zemlja, a dosta ljudi za nas nije ni čulo. Imamo preko 120 takmičara iz Evrope i ostatka svijeta, imamo ljude iz Gvatemale, Kajmanskih ostrva, tako da to je jedna, pored vrhunskog sportskog događaja, ujedno i prilika da se zemlja promoviše na ovaj način. Mislim da je ovo početak niza ovakvih događaja i da će naša zemlja biti prepoznata kao jedriličarska destinacija”, siguran je Tripović.

Ne krije da su svi učesnici bili odlični.

“Oni su ovdje doveli svoje nacionalne reprezentacije, najbolje jedriličare tako da je ovo vrhunski sportski događaj. S tom što su to klinci do 21 godine, laser je Olimpijska klasa. Crna Gora ima Milivoja Dukića koji predstavlja zemlju na takmičenjima”, zaključuje on.

Nije kontakt sport pa je privlačan i ženama

Jedrenje niije strano ni ženama, pa je bilo dosta pripadnica ljepšeg pola koje su učestvovale na ovom Otvorenom prvenstvu Evrope.

“Ima djevojčica skoro isto kao i muškaraca. Nije kontakti sport pa je privlačan. U svijetu je isto pola pola”, ističe Tripović, a kad je uspješnost u pitanju postižu sjajne rezultate.

“Uglavnom, postoje odvojene kategorije muškaraca i žena, pa su jednako uspješni u svojim disciplinama. Mada, dešava se kad se takmiče pomiješano da žene nadvladaju muškarce naravno”, dodaje Tripović.