Broj muznih krava tokom minulih pet godina na području kolašinske opštine smanjen je za oko 650, podaci su s kojima raspolažu u Udruženju proizvođača lisnatog sira. Stočarstvom se, kažu, mahom, bave stariji Kolašinci i Kolašinke, a mladi su demotivisani da zarađuju za život na taj način.
Prema riječima predsjednika Udruženja Ratka Pejića, 2018. godine na području te opštine bilo je 1.550 muznih grla i 214 gazdinstava.
“U martu ove godine, broj muznih grla je ispod 900 i trend pada se nastavlja. Kao glavni razlog smanjenja broja grla je činjenica da se tom vrstom proizvodnje uglavnom bave stariji. Prosječna starost poljoprivrednih proizvočača je iznad 55 godina. Mladih gotovo da i nema”, kaže Pejić.
Prema njegovim riječima, jedan od razloga zbog kojih je sve manje stočara, je nedostatak poljoprivrednog zemljišta. Objašnjava da je na području kolašinske opštine gotovo nemoguće naći poljoprivredno zemljište na dugoročni zakup. Pored toga, aktuelni i dominantni koncept razvoja tog kraja, kaže Pejić, sužava prostor za bavljenje poljoprivredom.
“Sve parcele su uglavnom suvlasničke. Sve veće parcele, koje imaju nekoliko hektara imaju i po 20 suvlasnika. Pored toga, kako se Kolašin razvija kao turistička desetinacija, sve češća je prodaja zemljišta, koje će u budućnosti imati drugu namjenu. S obzirom na to da nemamo detaljne urbanističke planove (DUP) za određene lokacije, divlja gradnja uzima maha i na katunima Sinjajevine, Bjelasice, Komova, moračkih i rovačkih planina… Tamo poljoprivrednici postaju nepoželjni”, kaže predsjednik Udruženja.
Pejić tvrdi da su arhitektura i krajolik kolašinskih katuna imali mogućnost da postanu dio svjetske kulturne baštine, kao kulturni pejzaž, poput maslinjaka u Italij i Španiji ili pirinčanih polja u Kini. Međutim, objašnjava, “divlja gradnja i sada prisutna arhitektura ozbiljno devastiraju taj prostor i biće potrebne decenije da se takvo stanje popravi”.
“Dolaskom džip safarija, kvadova, motocikala… planinski prostor se dodatno ugrožava. Svuda u svijetu se seoskim i katunskim turizmom bave poljoprivredni proizvođači. U hotelima na tim desetinacijma, na meniju su poljoprivredni proizvodi tog kraja. Ovdje to nije slučaj”, objašnjava Pejić.
On ocjenjuje da su na čelu resornog ministarstva “političke, a ne stručne elite, a da se u kreiranju strategija iz oblasti poljoprivrede ne uključuju poljoprivrednici”. Zakoni su, često, tvrdi, neprimjenjivi u praksi, a podsticajne mjere diskriminatorske. Pejić kaže da prizvođači sa sjevera ne mogu dobiti isti novčani iznos kao oni iz centralne i južne regije. Podsjeća i na ostale razloge znatno lošijeg položaja poljoprivrednika sa sjevera, u odnosu na kolege iz ostatka Crne Gore.
“Na sjeveru snijeg je skoro 90 dana u toku godine. Farmeri troše nekoliko sati dnevno na čišćenje snijega oko pomoćnih objekata i štala. Mnogo se truda uloži u skladištenje sijena, voda često mrzne, pa to stvara dodatne poslove. Životinje zbog hladnoće troše više hrane, a proizvodnja se smanjuje. Dodatno zagrijavanje objekata je i dodatni trošak…U toku ljeta je kratak vegetativni period, loša putna infrastruktura uvećava troškove poljoprivredne proizvodnje za troškove transporta…”, podsjeća Pejić.
On tvrdi da su potencijali Kolašina za razvoj poljoprivrede ogromni. Smatra i da treba nastojati da što više proizvoda tog kraja dobije oznaku porijekla. Kolike su mogućnosti Kolašina za stočarstvo, objašnjava, najbolje pokazuje podatak od prije 120 godina, kada je u opštini bilo 9.362 grla krupne i blizu 58.000 sitne stoke, te 644 konja. Takođe, prema podacima iz 1903. godine, u toj opštini su bile 1.053 košnice i 1.373 svinje. Obrađivano je, kaže Pejić, 8.742 rala zemlje i pokošeno 14.044 “kose” livada.
Bonus video:
