Od uvođenja rodno odgovornog budžetiranja u budžetski proces u Crnoj Gori, 2022. godine, preduzeti su početni koraci, ali u dovoljnoj mjeri nisu još i ostvareni preduslovi da bi rodno odgovorno budžetiranje bilo uspješno sprovedeno u praksi.
To je, pored ostalog, ocijenila Državna revizorska institucija (DRI) nakon sprovedene revizije uspjeha "Uspješnost sprovođenja rodno odgovornog budžetiranja u Crnoj Gori", koja je objavljena danas.
"Rodno odgovorno budžetiranje je posebna mjera jer ima za cilj ostvarivanje rodne ravnopravnosti. Izraz posebne mjere odnosi se na niz zakonodavnih, izvršnih, upravnih i drugih regulatornih instrumenata, politika i praksi ukoliko se žele postići značajne promjene u budžetskoj raspodeli, mora da postoji politički pritisak izvan vladine strukture, kako bi se podstakle aktivnosti koje se odvijaju unutar nje", navodi se u reviziji, kojom je rukovodio kolegijum u sastavu dr Branislav Radulović (rukovodilac) i Nikola N. Kovačević (član).
Kako se dodaje, "za sprovođenje politika neophodno je izdvojiti odgovarajuće resurse".
"Kako sredstva koja se izdvajaju za sprovođenje rodno odgovornih politika nisu dovoljna da se eliminiše nejednakost u svim sferama u kojima postoji, neohodno je izvršiti realokaciju sredstava u okviru onih sredstava koja su na raspolaganju. Tako budžet postaje instrument za unapređenje života muškaraca i žena i stvaranje pravednijeg društva", piše u dokumentu.
Revizija je obuhvatila aktivnosti subjekata revizije - Ministarstvo finansija, Ministarstvo odbrane, Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, Ministarstvo javne uprave (MJU), Ministarstvo prosvjete i Uprava za željeznice vezane za planiranje, realizaciju i izvještavanje o rodno odgovornom budžetu za 2022. i 2023. godinu.
"Uvođenje ROB-a u budžetski proces u Crnoj Gori počelo je 2022. godine. Napredak je postignut u uspostavljanju normativnog okvira rodno odgovornog budžetiranja i alata za pripremu budžeta. Ministarstvo finansija je preduzimalo aktivnosti na jačanju kapaciteta potrošačkih jedinica kroz organizovanje obuka za rodno odgovorno budžetiranje. Međutim, ključni preduslovi za uspješno sprovođenje rodno odgovornog budžetiranja još uvijek nijesu ispunjeni, jer uglavnom, nije obezbijeđeno da u potrošačkim jedinicama na sprovođenju programskog (rodnog) budžetiranja rade dovoljno edukovani i motivisani zaposleni koji raspolažu sa potrebnim podacima razvrstanim po polu, starosti..., koji su neophodni za identifikovanje postojećih rodnih nejednakosti", navode iz vrhovne revizije.
Takođe, kako su dodali, u potrošačkim jedinicama uglavnom nije uspostavljena jasna organizaciona struktura za izradu i upravljanje budžetskim (rodnim) programima, sa precizno definisanim načinom rada, ulogama i odgovornostima.
"U izvještajima o izvršenju rodno odgovornog budžeta su prikazani iznosi sredstava kojima su finansirani budžetski programi koji su označeni kao rodno osjetljivi, iako se samo dio sredstava odnosi na finansiranje aktivnosti za koje se može potvrditi da utiču na rodnu nejednakost. Stoga, potrebno je kontinuirano ulaganje u kapacitete zaposlenih zaduženih za implementaciju rodno odgovornog budžetiranja, kao i edukacija donosioca odluka o važnosti ovog procesa za održivi razvoj zajednice", navode iz DRI.
Značajnu pažnju, kako su dodali, treba posvetiti razvoju prikupljanja i upravljanja podacima razvrstanim po polu i drugim kategorijama.
"U cilju uspješnog sprovođenja rodno odgovornog budžetiranja potrebno je obezbijediti da se proces praćenja i evaluacije sprovodi na redovnoj osnovi sa povratnim informacijama", navode iz DRI.
U cilju unapređenja sprovođenja rodno odgovornog budžetiranja, DRI je dala subjektima revizije devet preporuka, koji su dužni da do 29. januara dostave Akcioni plan za realizaciju preporuka i do 29. juna Izvještaj o preduzetim radnjama po izrađenim i dostavljenim preporukama. Konačan izvještaj DRI dostavljen je Odboru za rodnu ravnopravnost Skupštine Crne Gore.
Revizija je realizovana kroz Sporazum za sprovođenje paralelne revizije uspjeha u oblasti Cilja održivog razvoja broj 5 UN Agende 2030 - "Postići rodnu ravnopravnost i osnaživati sve žene i devojčice", u kojom su učestvovale, pored DRI Crne Gore i Državna revizorska institucija Republike Srbije, Ured za reviziju institucija Bosne i Hercegovine, Ured za reviziju institucija u Federaciji Bosne i Hercegovine i Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske. Podršku u realizaciji sporazuma pružila je Agencija Ujedinjenih naroda za rodnu ravnopravnost i osnaživanje žena (UN Women).
Bonus video:
