Operacija gojaznosti pokazala se kao veoma efikasna metoda liječenja, pogotovo kod ljudi do 40 godina, a njom se postiže i izlječenje šećerne bolesti, od koje, prema procjenama Svjetske zdravstvene organizacije (SZO), boluje čak 422 miliona stanovnika.
Razvijanje te oblasti medicine u Crnoj Gori, zemlji u kojoj od dijabetesa boluje oko 55 hiljada ljudi, ali i osnivanje Mediteranskog centra za metabolički hirurgiju, doprinijelo bi ne samo razvoju zdravstva u Crnoj Gori, nego i dobitima od medicinskog turizma.
To tvrdi ljekar Miroslav Ilić sa Klinike za grudnu hirurgiju Instituta za plućne bolesti Vojvodine. Ilić kaže da je na Institutu za osam godina urađeno oko 300 operacija, koje su prošle bez težih komplikacija.
Naglašava da je kompletan tim ljekara i sestara edukovan za te vrste operacije u Haleinu (Austrija), kao i u Sloveniji i da su prve procedure izveli zajedno sa profesorom Karlom Milerom, koji je došao u Sremsku Kamenicu i koncipirao predavanje o prednostima te vrste hirurgije za dugoročno zdravlje gojaznih i osoba sa šećernom bolešću.
Ilić ističe da se sve operacije gojaznosti danas izvode laparoskopskim pristupom, uz opštu anesteziju, kao i da traju sat vremena ili malo duže.
Tvrdi da prate sve bolesnike i njihovo mršavljenje, odnosno ozdravljenje, u periodu od mjesec do osam godina nakon operacije.
“U ovom praćenju fascinantno je to što se pred očima ljekara događa promjena. Pacijent koji je bio bolestan, teško pokretan, nije mogao da se kreće, te je uzimao hrpu ljekova, pogotovo za povišen krvni pritisak - počinje da ozdravljuje i prestaje da uzima ljekove već nakon dvije nedjelje od operacije.
Poslije dva mjeseca, čak i pacijenti koji su uzimali insulin za šećernu bolest prestaju sa tim, a nivo šećera u krvi se normalizuje”, pojašnjava Ilić. Ljekar tvrdi da je njegov prvi pacijent imao ekstremno visok indeks tjelesne mase i težinu od 236 kilograma.
“Danas, poslije osam godina ima 105, ne uzima nikakve ljekove i radno je sposoban, što na početku nije bio”, ističe Ilić.
Na pitanje kome se preporučuje operacija protiv gojaznosti, Ilić odgovara da se, prema SZO, takve intervencije izvode kod osoba koje se neuspješno liječe od tog kompleksnog poremećaja najmanje dvije godine, a koje, i nakon višestrukih pokušaja dijeta i liječenja imaju body mass index (BMI), to jest odnos površine i mase tijela veći od 40 kilograma po metru kvadratnom.
On dodaje da se preporučuje i gojaznima koji imaju neku od pratećih bolesti ili poremećaja, kao što su povišen krvni pritisak, šećerna bolest, povišene masnoće u krvi, sterilitet, policistični jajnici, oštećenja zglobova nogu, erektilna disfunkcija, a imaju BMI veći od 35 kg/m2.
Prema ranijim istraživanjima, u Crnoj Gori je svako treće dijete školskog uzrasta gojazno.
Ilić kaže da , u njegovoj karijeri, nijesu rijetki ni slučajevi ekstremne gojaznosti kod djece.
“Moj najmlađi pacijent imao je 11 godina. Naravno, za ovakvu operaciju potrebno je da i roditelji i dijete razumiju šta se planira i kakav je režim neophodan poslije operacije. Dakle, hirurgija je poželjna prije nego što se razviju teške komplikacije gojaznosti na kardiovaskularnom, endokrinom i lokomotornom sistemu”, naglašava on.
Prema njegovim riječima, najčešća bolest udružena sa gojaznošću je šećerna bolest, a potom i visok krvni pritisak.
Ilić pojašnjava da gojazne žene imaju neredovni menstrualni ciklus i policistične jajnike, a da muškarci pate od erektilne disfunkcije, kao i da su česta oštećenja zloboga, pogotovo koljena.
“Osim tjelesnih oštećenja, gojaznost ima i ozbiljnu socijalnu dimenziju. Pacijent se povlači u sebe, isključuje iz društva, postaje nestabilan… Od značaja je i "slip apneja"- nemogućnost da se pacijent za vrijeme sna ventilira adekvatno, zbog čega noću teško hrče, ustaje umoran i tokom dana zaspi sedeći. Uspjeh hirurgije u ovom stanju je skoro potpun: kod svih pacijenata ovaj poremećaj se izliječi smanjenjem težine“, ističe Ilić.
Ljekar kaže da se danas u hirurgiji gojaznosti, koja se zbog izliječenja šećerne bolesti ili poboljšanja stanja (kod dijabetesa tipa 2) zove i „metabolička“ hirurgija, razlikuju tri vrste intervencija.
Pojašnjava da postoji operacija čiji je smisao onemogućavanje uzimanja veće količine hrane, zatim ona čiji je smisao odvođenje procesa razlaganja i apsorpcije hrane dalje od dvanaestopalačnog crijeva i kombinovana operacija, koja objedinjuje ova dva principa.
„Uopšteno, kod pacijenata sa težim oštečenjima endokrinog sistema i poremećajima kardiovaskularnog sistema, kod kojih je mala vjerovatnoća da će promijeniti stil života nakon hirurhije, koristi se kombinovana procedura (želudačni baj pas)“.
Ilić kaže da se kod svih drugih pacijenata, koji čine većinu, preporučuje „želudačna rukavna resekcija“. „U toj operaciji se od uobičajenog volumena želuca (oko 1,5 litara), ovaj organ smanjuje na volumen od 100 mililitara. To znači da pacijent ne može da konzumira više od šolje hrane u jednom obroku“, pojašnjava Ilić.
On kaže da kod jedne trećine pacijenata nakon dvije godine dolazi do proširenja želuca i tada pacijenti mogu i više da pojedu i ponovo počnu da dobijaju na tjelesnoj težini. Ipak, kod ostalih se organizam adaptira na malu količinu hrane i smanjenje tjelesne težine dovodi i do smanjenja potreba za kalorijama.
Ilić ističe da se u svijetu već govori o „pandemiji“ gojaznosti, od čijih posljedica umire gotovo trećina stanovništva razvijenih i manje razvijenih zemalja. Hirurgija, tvrdi, može mnogo da učini jer prevenira komplikacije, štedi na ljekovima, vraća u socijalnu i radnu sredinu.
To je, kako kaže, najjeftinija metoda liječenja gojaznosti i njenih posljedica za zdravstveni sitem.
Pojašnjava da je u medicini potpuno prihvaćena činjenica, a postignut i koncenzus u kome je učestvovalo 48 internističkih i dijabetoloških udruženja iz cijelog svijeta, da hirurgija bitno doprinosi izliječenju ili zaustavljaju šećerne bolesti kod pacijenata sa prekomjernom težinom.
Ilić tvrdi i da se komplikacije kod operacija gojaznosti javljaju kod relativno malog broja pacijenata. „Komplikacije se javljaju kod manje od pet odsto operisanih, a vezane su za čitav niz razloga koji se mogu sresti i kod drugih hirurških zahvata. Teže komplikacije, specifično vezane za ovakvu proceduru, javljaju se kod manje od jednog odsto operisanih. Smrtnost kod operacija gojaznosti je ispod jedan odsto.
To znači da postoji mnogo veća šansa da dođe do smrtnog ishoda kod operacija slijepog crijeva, nego u ovoj hirurgiji“, zaključio je on.
Među pacijentima i Norvežani, Šveđani, Amerikanci...
Ilić kaže da je tamošnjem Ministarstvu zdravlja predložio da se napravi Regionalni centar za metaboličku hirurgiju u Vojvodini i da je bilo razumijevanja za tu inicijativu, pa se nada da će uskoro da bude postignut dogovor o osnivanju i izgradnji. “Ovakav centar bi mogao da donese i profit široj zajednici i samom fondu, jer bi mogli biti prihvatani i pacijenti iz našeg okruženja, pošto nema sličnih ustanova niti u BiH, Makedoniji, Crnoj Gori, Hrvatskoj, Mađarskoj”.
Ilić tvrdi da bismo imali i priličan broj pacijenata iz inostranstva, zato što metabolička operacija u okruženju (Austrija) košta oko 20.000 eura i dodaje da su među njihovim pacijentima bili i Norvežani, Šveđani, Amerikanci…Ljekar smatra da bi godišnji profit na metaboličkoj hirurgiji mogao da bude nekoliko miliona eura. “Moguće je konkurisati kod Evropske unije i njenih finansijskih organizacija za finansiranje ovakvog centra i siguran sa da bi to bilo veoma podržano. Riječ je o evropskoj agendi prevencije, liječenja i suprotstavljanju preranoj smrti stanovništva od hroničnih bolesti”.
Ilić kaže i da u ovom trenutku postoji lista čekanja od petnaestak pacijenata koji čekaju na operaciju gojaznosti i da je uglavnom riječ o ljudima koji su porijeklom sa Balkana, a žive i rade u inostranstvu.
Za operaciju,koja košta 4.000 eura, potrebno desetak aparata
Da bi se sa uspjehom radile operacije gojaznosti neophodna je, osim iskustva, i vrhunska hirurška tehnologija.
Prema riječima Ilića, za prosječnu operaciju potrebno je oko 10 aparata, među kojima su najkvalitetniji monitori i teleskopi, takozvani „stepleri“ kojima se spajaju ili odsijecaju pojedini djelovi digestivnog trajkta...
Ukupan trošak takvih aparata je, tvrdi, oko 2.000 eura po pacijentu.
„Kada se tome dodaju i specijalni operacioni sto koji može da izdrži težinu iznad 300 kilograma, pa specijalni „trokari“ i duži instrumenti od onih koji se upotrebljavaju za standardne laparoskopske procedure, jasno je da sama tehnologija nije standardna, nego izuzetna“, kaže Ilić.
On je odgovorio da je ukupna cijena materijala i tehnologije oko 4.000 eura po operaciji.
Ilić naglašava da se u svim velikim zdravstvenim sistemima uspostavljaju standardi za hirurgiju gojaznosti, po kojima jedan hirurg godišnje treba da izvede oko 200 takvih procedura, posveti dvije trećine radnog vremena upravo gojaznim pacijentima, ali i da postoje specijalne ambulante i drugi uslovi (specijalne stolice, kreveti, toaleti), da bi se gojazni pacijenti mogli liječiti u takvom „centru izuzetnosti“.
Bonus video:
